بی بی سی – يکی از مهمترين نگرانی های کاربران اينترنت مسئله حريم شخصی و مقابله با سوءاستفاده از اطلاعات است.
در کشورهای پيشرفته اين نگرانی ها اغلب به حوزه امور مالی، تبليغاتی، حقوق مولفان و حفظ کودکان در مقابل سوء استفاده بزرگسالان خلاصه می شوند.
در ديگر نقاط جهان و خصوصا کشورهای غير دموکراتيک امکان شناسايی کاربران دردسرهای بزرگتری بوجود می آورد و گاه ممکن است به قيمت جان افراد تمام شود.
جاناتان دی گليتر، نويسنده روزنامه نيويورک تاميز، در مقاله ای پيرامون حفظ حريم خصوصی افراد در اينترنت می نويسد: د حالی که دنيای ‘آن لاين’ مملو از کسانی است که با افتخار، خصوصی ترين ابعاد زندگی شان را در معرض ديد عموم قرار می دهند، اغلب فراموش می کنيم عده ای هستند که دوست دارند هويتشان در اينترنت ناشناس بماند.
به گفته کارشناسان امور امنيت و حفظ حوزه خصوصی در اينترنت، تقاضا برای استفاده از برنامه های رايانه ای که به مردم امکان می دهد بدون رديابی شدن ایميل بفرستند يا وبلاگ های بی نام و نشان راه بياندازند در سال های اخير بشدت افزايش يافته است.
برخی کارشناسان می گويند که مردم در دوران کنونی به نسبت دهه ۹۰ ميلادی بسيار بيشتر به پنهان ساختن هويت خود علاقه نشان می دهند.
الماسکه مجازی
پياده کردن برنامه های رايگان برای پنهان ساختن هويت کاربران افزايش چشمگيری يافته است. برنامه “تور” Tor رديابی بازديدکنندگان سايت ها، نويسندگان مطلب، مکاتبات پيغام برهای اينترنتی و ديگر اشکال ارتباطی را بسيار سخت می کند.
فروش محصولات شرکت هايی نظير “انونيمايزر” Anonymizer نيز که در کنار برنامه های امنيتی، هويت افراد را پنهان می سازد نيز بالاتر رفته است.
برخی می خواهند به پياده کردن قطعات موسيقی از اينترنت ادامه دهند اما از قوانين تازه بر عليه اين کار می ترسند. گروهی می خواهند از تجربيات شخصی خود بنويسند در حالی که ممکن است کارشان را به زندن بکشاند. عده ای هم هستند که می خواهند افکار انتقاديشان در مورد حکومت ها را با ديگران در ميان بگذارند و می خواهند از شر انتقام آنها در امان بمانند.
ژولين پن، مدير بخش “آزادی در اينترنت” سازمان گزارشگران بدون مرز که مدافع حقوق روزنامه نگاران در دنياست، می گويد: “هرچه رژيم های سرکوبگر تجهيزات و فن آوری های پيشرفته تری بدست می آورند، اهميت گمنام ماندن بيشتر می شود”.
گزارشگران بدون مرز در سايت خود راهنمايی برای “وبلاگ نويسی ناشناس” به زبان های مختلف (از جمله فارسی) منتشر ساخته است.
رديابی هويت
آقای پن می گويد “ما متوجه شديم که وبلاگ نويس ها در همه نقاط جهان دستگير می شوند. برای مثال در نپال خطر دستگيری وبلاگ نويسانی که از حکومت سلطنتی انتقاد می کنند بسيار زياد است”.
او می افزايد: “مشکل اينجاست که در يک طرف دولت هايی هستند با سرمايه ای کلان و در سوی ديگر شرکت های کوچک و سازمان های غير دولتی. گروه های قدرتمند در مراکز قانون گذاری و ديگر نهادهای دولتی، همراه با امکانات فنی پيشرفته، در صدد کشف هويت و رديابی افرادی هستند که بصورت ‘آن لاين’ در اينترنت فعال هستند”.
جاناتان دی گليتر، نويسنده روزنامه نيويورک تايمز، می نويسد: با اين حال به رغم وجود علاقه روزافزون برای ناشناس ماندن، شرکت های توليدکننده چنين نرم افزارهايی کمتر به بازاريابی آنها اقدام می کنند.
بسياری از شرکت هايی که در اين حوزه فعالند نتوانسته اند به سودهی مناسب دست يابند. از علل عمده اين معضل، علاقه کاربران اين نرم افزارها به ناشناس ماندن و همچنين استفاده آنها از برنامه های رايگان است.
کارشناسان می گويند شرکت هايی که پيش از اين در ساخت برنامه های خود بر ناشناس ماندن تمرکز کرده بودند اينک به ساخت نرم افزارهای امنيتی گرايش پيدا کرده اند. آنها بجای خرده فروشی، برنامه ها را به شرکت های بزرگ ارائه دهنده خدمات اينترنتی می فروشند تا برای مقابله با هرزنامه ها، ويروس ها و حملات خرابکاران رايانه ای هکرها کار گرفته شوند.
ارتش سری
از سوی ديگر تعداد زيادی از گروه های خودجوش شامل مهندسان رايانه و اينترنت در کنار فعالان حافظ حريم شخصی شهروندان و مردم عادی شکل گرفته اند تا برای مقابله با سوء استفاده از هويت يابی کاربران، راهکاری بيابند.
يکی از اين گروه های مقاومت “پروژه اينترنت آزاد” است که با حمايت مالی کاربران عادی تلاش دارد نرم افزاری رايگان را توسعه دهد و کامل کند تا از طريق ايجاد شبکه ای مستقيم بين کاربران، بر سانسور در اينترنت غلبه کند.
برای رسيدن به هدف اين پروژه، نرم افزار طراحی شده کاملا بدون مرکزيت است و ناشران محتوا يا کاربران می توانند بصورت ناشناس به هر آنچه در آن يافت می شود دست يابند.
ابداع کنندگان اين نرم افزار می گويند بدون ناشناس ماندن، هرگز نمی توان به آزادی بيان واقعی دست يافت.
نحوه کار اين نرم افزار شبيه برنامه هايی نظير “نپستر” يا “کازا” است که برای به اشتراک گذاشتن فايل های موسيقی يا فيلم بکار می روند.
وبلاگ نويسان و سايت های کوچک نيز در کشورهايی نظير ايران و چين که سانسور اينترنت در آنها رواج دارد، با نصب برنامه هايی خاص، امکان عبور از فيلترينگ را در اختيار دوستان يا کاربرانشان قرار می دهند.
اينکه تلاش اين “ارتش های سری” در مقابل دولت هايی قوی و پولدار تا چه حد موفق خواهد بود به عوامل مختلفی بستگی دارد. شايد بخت اين گروه های مقاومت در اين باشد که کاربران در کشورهای آزادتر، در اين زمينه چندان بی تفاوت نيستند.
