نام نویسنده: على پرند
ٌشرق – اجلاس جامعه اطلاعاتى اگر چه نشست پايانى خود را در تونس برگزار مى كند اما به واقع نه ژنو آغاز اين حركت بود و نه تونس پايان آن. جامعه اطلاعاتى آنچنان كه از عنوان آن برمى آيد رويكردى ريزبينانه و موشكافانه به جامعه اى است كه حالا بخش عمده اى از ساكنان كره خاكى را مقيم خود كرده است.
استفاده از كامپيوتر و ابزارهاى اطلاع رسانى و ارتباطى امروزه به يك ضرورت تبديل شده و اين نه تنها مختص مردمان كشورهاى صرفاً پيشرفته نيست بلكه ساكنان بسيارى از كشورهاى توسعه نيافته و يا در حال توسعه نيز مزاياى اين ابزار را درك كرده اند. اجلاس جامعه اطلاعاتى تلاش كرد نقاط تماس ميان ابزارهاى تكنولوژيك و زندگى روزانه و عادى مردم را شناسايى و برجسته كند و از داخل آنها رويه و حركت منسجى را براى بهبود شرايط زندگى و كاهش شكاف هاى ديجيتالى و غيرديجيتالى ساماندهى كند.
چنين رويكردى در واقع شايد نخستين حركت بين المللى در كاهش اختلاف ميان نوع و كيفيت زندگى ميان مردمان كشورهاى مختلف است. كاهش هزينه ها و پرش از روى شكاف هايى كه به دلايل مختلف طى سال هاى گذشته ايجاد شده از جمله مزايايى است كه استفاده از تكنولوژى هاى كامپيوترى و ارتباطى همواره آن را برجسته مى سازد. اجلاس جامعه اطلاعاتى در واقع نخستين حركت بين المللى در اين عرصه بود كه در راه شناخت عمومى، ارائه مزايا و روش هاى موثر و همچنين نزديكى و كاهش اختلاف ميان ملل گوناگون ارائه شد.
گفته مى شود براى برگزارى آن در دو نقطه (ژنو و تونس) نيز موضوع اختلاف بين دو سطح زندگى و دو شكل حكومت (كشور تونس و سوئيس) مد نظر بوده و نزديكى اين دو سطح كه در واقع هدف اصلى سامان دهندگان اين اجلاس است. هر چند اجلاس سران در اين رويداد بزرگترين و مهمترين واقعه محسوب مى شود اما اجلاس جامعه اطلاعاتى در واقع متشكل از چندين نشست مقدماتى، منطقه اى و كنفرانس هاى گوناگون است كه با توجه به متولى اين اجلاس يعنى سازمان ملل متحد بوروكراسى حاكم بر جلسات و كنفرانس هاى اين سازمان كاملاً بر فضاى اجلاس سايه انداخته است. هم اكنون براى حضور در اجلاس تونس بالغ بر ۵۵ رئيس جمهور يا نخست وزير اعلام آمادگى كرده اند و صدها وزير و مقام دولتى و هزاران نفر از فعالان بخش هاى خصوصى و NGO نيز براى اين اجلاس برنامه ريزى كرده اند. طى سه روز اجلاس كه در مجموعه Parc des expositions du Kram در ده كيلومترى شمال شهر تونس برگزار مى شود. گفته مى شود از دو ماه قبل بسيارى از هتل هاى اين شهر ديگر جاى خالى براى شركت كنندگان در اجلاس نداشته اند و هم اكنون بسيارى از علاقه مندان مشغول يافتن محل هاى اقامتى در شهرهاى نزديك به تونس هستند. پيش بينى مى شود بيش از ۱۶ هزار نفر از كشورهاى مختلف جهان در اين اجلاس شركت كنند و همين ميزان يكى از نشانه هاى بزرگى و وسعت اين رويداد نيز هست.
اين اجلاس در واقع تنها يك رويداد خاص نيست بلكه متشكل از صدها رويداد موازى و تودرتوست كه همزمان با اجلاس اصلى (اجلاس سران) برگزار مى شود. همچنين برگزارى يك نمايشگاه از دستاوردهاى شركت ها و كشورهاى مختلف در زمينه بهره گيرى از تكنولوژى اطلاعات و ارتباطات در روابط انسانى از ديگر برنامه هاى اين اجلاس عنوان شده است. هر چند بسيارى از موضوعات مطرح شده در اعلاميه اصول و اجلاس نخست طى دو سال گذشته طى جلسات و كنفرانس هاى گوناگون مورد بحث و بررسى قرار گرفت اما شايد يكى از مهمترين بحث هايى كه نگاه ها را به سمت تونس جلب مى كند موضوع حاكميت اينترنتى و چالش هاى حاكم بر فضاى آن است. پس از دو سال از مطرح شن بحث حاكميت اينترنتى هيچ گاه حاكمان فعلى اينترنت اينچنين در مقابل يك خواست بين المللى براى اصلاح در بخش هاى ساختارى حاكميت اينترنت قرار نگرفته بودند. هر چند تصور نمى رود اجلاس تونس به نتيجه مشخصى در اين زمينه برسد اما پيش بينى مى شود كه بر فشار فزاينده اى كه بر ايالات متحده از اين طريق وارد مى آيد افزوده شود. در حالى كه چند روز بيشتر به آغاز اجلاس باقى نمانده پيش بينى مى شود اجلاس جامعه اطلاعاتى محل برخوردهاى گوناگون فكرى و مباحثات گوناگون فنى و تكنولوژيك باشد كه نتايج آنها حتى تا سال ها بعد مى تواند مورد ارزيابى قرار گيرد. در واقع اجلاس جامعه اطلاعاتى نه به عنون ديكته كننده يكسرى قواعد و اصول براى پياده سازى تكنولوژى اطلاعات در كشورهاى مختلف و نه به عنوان سرمايه گذارى روى طرح هاى آى سى تى كشورهاى مختلف تشكيل نشده اما فلسفه وجودى اين اجلاس در واقع حتى چنين هدف هايى را نيز تا اندازه قابل توجهى تحت پوشش قرار مى دهد. اعلاميه اصول و نقشه كارى دو سند مهمى هستند كه در اجلاس نخست مورد تصويب قرار گرفت و هم اكنون به عنوان دو سند مهم بين المللى به حساب مى آيند.
اعلاميه اصول در اين ميان اهميت و موضوعيتى در حد اعلاميه جهانى حقوق بشر و اسنادى بين المللى در اين سطح – و چه بسا بالاتر _ دارد. بسيارى از كشورها هم اكنون برنامه هاى توسعه ى خود را براساس اعلاميه اصول شكل داده اند ولى از آنجا كه موارد اشاره در اين اعلاميه بسيار كلى و جامع نگر است گفته مى شود در اجلاس تونس ارائه بخشى از راهكارهاى ملموس تر نيز براى توسعه در اين بخش مورد توجه قرار خواهد گرفت. اجلاس جامعه اطلاعاتى در واقع فرصتى مساوى در اختيار تمامى كشورها بوده و هست. آنچه از اين تعامل بين المللى مدنظر است حركت عادلانه به سمت جامعه اى است كه ابزارهاى تكنولوژيك به شكل يك فرصت و به طور مساوى در اختيار بشريت قرار گرفته است.
