نام نویسنده: آرش فرح زاد
شرق – در بخش اول گزارش اين دزدان متخصص خوانديد كه نمى توان در مورد زمان دقيق و پيدايش جرائم رايانه اى اظهار نظر قطعى كرد و … اينك بخش پايانى اين گزارش را از نظر بگذرانيد.
• • •
سازمان پليس جنايى بين المللى، جرايم رايانه اى را به شرح زير طبقه بندى كرده است:
۱- دستيابى غيرمجاز
الف: نفوذ غيرمجاز، ب: شنود غيرمجاز، ج: سرقت زمان رايانه
۲- تغيير داده هاى رايانه اى
الف: بمب منطقى، ب: اسب تروا، ج: ويروس رايانه اى، د: كرم رايانه اى
۳- كلاهبردارى رايانه اى
الف: صندوق هاى پرداخت، ب: جعل رايانه اى، ج: ماشين هاى بازى، د: دستكارى ها در مرحله ورودى/ خروجى، ر: ابزار پرداخت (نقطه فروش)،ز: سوءاستفاده تلفنى
۴- تكثير غيرمجاز
الف: بازى هاى رايانه اى،ب : نرم افزاراى ديگر، ج: توپوگرافى نيمه هادى
۵- سابوتاژ رايانه اى
الف: سخت افزار، ب: نرم افزار
۶- ساير جرايم رايانه اى
الف : سيستم هاى تابلوى اعلانات الكترونيك، ب: سرقت اسرار تجارى، ج: ساير موضوعات قابل تعقيب
• طبقه بندى در كنوانسيون جرايم سايبرنتيك
اين كنوانسيون در اواخر سال ۲۰۰۱ به امضاى ۳۰ كشور پيشرفته رسيده است و داراى وظايف زير است:
هماهنگ كردن اركان تشكيل دهنده جرم در حقوق جزاى ماهوى داخلى كشورها و مسائل مربوطه در بخش جرايم سايبراسپيس.
الف: فراهم آوردن اختيارات لازم آئين دادرسى كيفرى داخلى براى پى جويى و تعقيب چنين جرايمى علاوه بر جرايم ديگر ك با استفاده از سيستم هاى رايانه اى ارتكاب مى يابند.
ب: تدوين سيستم سريع و مؤثر همكارى بين المللى
ج: كنوانسيون بين المللى جرايم رايانه اى بوداپست (۲۰۰۱) جرم را موارد زير تعريف كرده است:
– نفوذ غيرمجاز به سيستم هاى رايانه اى
– شنود غيرمجاز اطلاعات و ارتباطات رايانه اى
– اخلال در داده هاى رايانه اى
– اخلال در سيستم هاى رايانه اى
– جعل رايانه اى
– كلاهبردارى رايانه اى
– سوءاستفاده از ابزارهاى رايانه اى
– هرزه نگارى كودكان
– تكثير غيرمجاز نرم افزارهاى رايانه اى و نقض حقوق ادبى و هنرى
• سياستگزارى ملى در بستر جهانى
واقعيت اين است كه بدون ملاحظه چند الگوى ملى در برخورد با اينترنت نمى توان از سياستگزارى مبتنى بر فهم جهانى سخن گفت. لذا معرفى اجمالى چند نمونه كه با سه رويكرد تحول گرا، ثبات گرا و اعتدال گرا تناسب بيشترى دارند ضرورى است.
• الگوى آمريكايى
اينترنت در آمريكا هم به عنوان تهديد امنيتى و هم به عنوان بزرگترين فرصت ملى تلقى مى شود. كاخ سفيد در پنجم ژانويه سال ۲۰۰۰ بيانيه اى را تحت عنوان «استراتژى امنيت ملى در قرن جديد» منتشر كرد. در اين بيانيه ضمن برشمردن منافع حياتى آمريكا، از اينترنت به عنوان مهمترين ابزار ديپلماسى مردمى نام برده شده است.
پيشرفت جهانى تكنولوژى هاى آزاد و اطلاع رسانى چون اينترنت توانايى شهروندان و موسسات را براى تاثيرگذارى بر سيستم هاى دولت ها تا حد غيرقابل تصورى بالا برده است. ديپلماسى مردمى يعنى تلاش براى انتقال اطلاعات و پيام هايمان به مردم جهان يكى از ابعاد مهم استراتژى امنيت ملى ما است. برنامه ريزى ما بايد به گونه اى باشد كه توانايى ما را براى اطلاع رسانى و تاثيرگذارى بر ملل كشورهاى ديگر در جهت منافع آمريكا تقويت كند و گفت وگوى ميان شهروندان و موسسات آمريكايى را با نظايرشان در ديگر كشورها توسعه ببخشد. توسعه اينترنت در داخل و استفاده از آن براى تاثيرگذارى بر ديگران بخش مهمى از سياست هاى استراتژيك آمريكا است.
افزايش جرايم رايانه اى در آمريكا از جمله حمله به سايت هاى Amazon و yahoo، رئيس FBI را واداشت تا در فوريه ۲۰۰۰ از كنگره بخواهد ۳۷ ميليون دلار به بودجه ۱۰۰ ميليون دلارى وزارت دادگسترى براى مبارزه با جرايم رايانه اى بيفزايد و كلينتون در همان ماه درخواست يك بودجه ۹ ميليون دلارى براى تاسيس مركز امنيت ملى، مشاركت شركت هاى اينترنتى و تجارت الكترونيك عليه حمله كنندگان به سايت هاى رايانه اى را به كنگره ارائه داد.
• الگوى فلسطين
اين كشور در فاصله سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۰ تبديل به يك غول صنعت اينترنت شده است. اين كشور در سطح داخلى چنين سياست هايى اتخاذ كرده است:
– اختصاص ۳ درصد از GDP كشور معادل ۹۰ ميليارد دلار به تحقيق و توسعه در زمينه تكنولوژى پيشرفته.
– آموزش مهارت هاى پيشرفته رايانه اى در دوران سربازى و تداوم آموزش در دوران خدمت احتياط.
توليد Checkpoint با پيشينه و ريشه در كاربردهاى نظامى و به عنوان يكى از قابل اطمينان ترين و پرفروش ترين باروهاى جهان كه كشورهاى عربى نيز به آن متكى هستند، يكى از سياست هاى جهانى كشور مذكور است.
• الگوى چينى
چين رسماً اعلام كرده است به دنبال برقرارى توازن ميان جريان آزاد اطلاعات و صيانت فرهنگ و ارزش هاى اجتماعى خود است. پيتر پيت معاون شركت دولتى اينترنت چين گفته است: ما علاقه به قمار، ورنوگرافى و موارد حساسيت برانگيز سياسى نداريم اما حتى با محتواى فيلتر شده، اينترنت را تنها و مهمترين نيرويى مى دانيم كه درهاى چين را بر روى دنيا مى گشايد و راه تغييرات اقتصادى را هموار مى كند. در اجراى اين استراتژى چين اقدامات زير را انجام داده است:
– سرمايه گذارى عظيم در صنايع الكترونيك، مخابرات و رايانه
– اقدامات وسيع و سازمان يافته براى تكثير، شكستن قفل و شبيه سازى نرم افزارها و برنامه هاى كاربردى رايانه اى و تقويت صنعت عظيم نرم افزار در چين
– تاسيس شركت دولتى اينترنت چين و انحصار ورود اينترنت به كشور از طريق اين شركت
– همكارى شركت با غول هاى اينترنتى آمريكا براى ايجاد خدمات مبتنى بر وب با استانداردهاى كيفى AOL و استانداردهاى اخلاقى و قانونى چين
– جلب همكارى AOL و Netscape براى توليد يك پويشگر اينترنت به زبان چينى
– هزينه عظيم براى فيلتر كردن محتواى نامناسب اخلاقى و سياسى در اينترنت
• الگوى كشورهاى عربى حاشيه خليج فارس
تقريباً در تمام كشورهاى حاشيه خليج فارس كنترل قوى دولتى بر محتوا و توزيع اطلاعات وجود دارد. اين كنترل ها به علل مذهبى، سياسى و فشارهاى داخلى صورت مى گيرد. روش اصلى كنترل اطلاعات الكترونيك، در اين كشورها انحصار مخابرات در شركت هاى دولتى است. يكى از پيامدهاى اصلى اين كنترل دولتى تاخير در رسيدن اينترنت و كندى در همه گير شدن آن در اين كشورها است. در كشورهاى عربى منطقه خليج فارس دولت و بخش دانشگاهى عامل گسترش اينترنت نبوده اند، در عوض تجارت آزاد و بازرگانان خارجى مقيم، بيشترين مشتاقان و كاربران اينترنت را تشكيل مى دهند. در واقع هيچ شخص، سازمان، و تجارت مدنى نمى تواند بدون اتكا به وب و اينترنت در رقابت جهانى براى دسترسى به منابع طبيعى و اقتصادى خليج فارس به بقاى خود ادامه دهد. اقتصاد وابسته و ادغام منطقه در اقتصاد جهانى، اتصال به اينترنت را گريزناپذير مى كند. بازار مصرف اينترنت در كشورهاى عربى خليج فارس، اساساً تجارى است.
كشورهاى خليج فارس از نظر سياستگزارى در مورد اينترنت روى يك طيف قرار دارند كه يك طرف آن عراق و طرف ديگر آن يمن و قطر است.
عراق تاكنون رسماً به اينترنت متصل نشده است و مودم هاى شخصى را ممنوع كرده است. از طرف ديگر يمن و قطر با حذف هرگونه كنترلى بر روى اينترنت و سرمايه گذارى براى گسترش زير ساخت ها به منافع اينترنت بيشتر از خطرات آن بها داده اند.
كويت با برخوردارى از سيستم مخابراتى كاملاً پذيرفته در سال ۱۹۹۴ ارائه خدمات عمومى اينترنت را آغاز كرد. وزارت مخابرات كويت امتياز ISP را ابتدا به گلف نت و سپس به يك كمپانى ديگر واگذار كرد. گلف نت از طريق ماهواره Sprint به آمريكا متصل است. دانشجوين كويتى بدون هيچ گونه هزينه به اينترنت دسترسى دارند.
عمان به واسطه جبران عقب ماندگى نسبى از ديگر كشورهاى خليج فارس، بازسازى سيستم مخابراتى را در اولويت هاى خود قرار داده است. در چارچوب يك طراحى ملى براى زيرساخت ها و خدمات مخابراتى GTO سازمان عمومى مخابرات طرحى را براى سال ۲۰۰۰ ارائه كرد كه در آن امكان دسترسى به هر اطلاعى در هر زمانى، در هر كجا و به هر شكل براى دولت و بخش خصوصى پيش بينى شده اند.
GTO در سال ۱۹۹۵ يك مناقصه بين المللى را براى ISP اعلام كرد. در اين مناقصه Sprint آمريكا برگزيده شد و علاوه بر ايجاد سايت، اداره آن را به مدت ۵ سال تعهد كرد. دسترسى عمومى به ايترنت از دسامبر ۱۹۹۶ فراهم شد و كاربرى تجارى آن به سرعت توسعه يافت.
قطر مدرن ترين شبكه مخابراتى منطقه را ايجاد كرده است و انحصار مخابرات دولتى توسط Qtel اعمال مى شود كه تنها ISP كشور را دارا است، اما بررسى هايى به منظور خصوصى سازى، ولى به صورت غير رقابتى در حال انجام است. دولت در كنار اينترنت يك سيستم اطلاعاتى ژئوفيزيكى را با اهداف توسعه بخشى عمومى و خصوصى به سرعت توسعه داده است ولى آموزش عالى و دانشگاه بهره چندانى از آن نبرده اند. قطر تنها كشور حاشيه خليج فارس است كه خود را منطقه فارغ از سانسور اطلاعات معرفى كرده و هيچ گونه كنترلى بر محتواى اينترنت اعمال نمى كند. تها حساسيت دولت مسئله پورنوگرافى است كه با استفاده از باورها تا حدى كنترل مى شود.
امارات متحده عربى از سال ۱۹۹۵ ارزان قيمت ترين و نظارت شده ترين خدمات اينترنت منطقه را ارائه مى كند و نسبت به جمعيت داراى بيشترين تعداد رايانه متصل به اينترنت است. دولت و بخش تجارى و دانشگاه ها همه پشتيبان اينترنت هستند و از آن به خوبى بهره بردارى مى كنند. وزارت مخابرات با راه اندازى چند پراكسى سرور گرانقيمت تمام تبادلات داده ها را فيلتر و كنترل مى كند. در عين حال امارات شاهد بيشترين مباحثات افكار عمومى درباره خطرات استفاده از اينترنت بوده است. عربستان سعودى بزرگترين و محافظه كاررين كشور منطقه است و به موارد غيراخلاقى و فعاليت هاى تبعيديان خارج نشين بسيار حساس است.
هنوز اينترنت در سعودى توسعه چندانى پيدا نكرده است و دسترسى عمومى در اينترنت همگانى نشده است، اما برخى از بخش هاى دولتى، پزشكى و دانشگاهى از طريق يك اتصال ماهواره اى به آمريكا از خدمات اينترنت استفاده مى كنند. سعودى گران ترين طرح مطالعاتى در مورد كاربردها و استلزامات اينترنت را به مدت دو سال پيگيرى كرد و در نتيجه روش مديريت كاملاً متمركز براى ورود اينترنت به كشور و كنترل كل ورودى توسط يك باور ملى براى جلوگيرى از دسترسى به محتواى نامناسب از طرف دولت پذيرفته شد.
