نام نویسنده: مرجان ربانى
دنياى اقتصاد – پيش از اين هنگامى كه به تبليغات بانك‌ها نگاه مى‌كرديم سابقه بانك‌ها در ارائه خدمات بانكى به عنوان يك عنصر تبليغاتى مرتبا تكرار مى‌شد و از مشتريان خواسته مى‌شد به خاطر سابقه يك بانك به آن اعتماد كنند. امروز دائما در تبليغات بانكى سابقه بانك‌ها چندان مورد توجه قرار نمى‌گيرد و در مقابل رشد خدمات الكترونيكى و سرويس‌هاى متنوع از اين دست به عنوان مزيت مرتبا تكرارمى‌شود.
بسيارى از مشتريان بانك‌ها عبارت بانكدارى الكترونيكى را نيز از همين تبليغات شنيده‌اند و در مقابل خيلى از آنها تصور مى‌كنند بانك‌هاى ايرانى عملا با تكرار كلماتى چون ، ، و … واقعا حضور فعالى در بانكدارى الكترونيكى دارند.
درحالى‌كه بنا به تعاريف بانكدارى الكترونيكى اين نوع بانكدارى مجموعه متشكل از پرداخت الكترونيكى، اتصال الكترونيكى، بانكدارى از طريق موبايل، بانكدارى براساس شبكه، عابر بانك (ATM) ، كارت‌هاى اعتبارى و خدمات اينترنتى را تشكيل مى‌دهد مجموعه بانكدارى الكترونيكى در ايران از محدوده استفاده محدود از دستگاه‌هاى ATM و گاه برخى گزارش‌گيرى‌هاى الكترونيكى و اخيرا استفاده از موبايل فراتر نمى‌رود.
به‌جز چند مورد اندك خدمات بسيارى از بانك‌هاى ايرانى در زمينه الكترونيك شبيه به هم است و تنها رنگ و لعاب، شعارها و تبليغات با هم فرق مى‌كند به همين دليل براى مشتريانى كه مى‌خواهند از خدمات الكترونيكى مطرح شده استفاده كنند اين پرسش ايجاد مى‌شود كه كدام سرويس و كدام بانك را انتخاب كنند.
به سراغ بانك‌هاى ايرانى رفتيم و از آنها درباره سرويس‌هاى الكترونيك پرسيديم كه در ادامه مى‌خوانيد:
***
بانك تجارت: به شتاب مى‌پيونديم
على فرخى رييس اداره عمليات كارت و خدمات نوين بانك تجارت در گفت‌وگو با خبرنگار ما در خصوص خدمات الكترونيكى اين بانك گفت: هم اكنون تعداد 404 دستگاه خودپرداز (ATM) در برخى شعب بانك تجارت فعال است كه مشتريان داراى كارت خود پرداز مى‌توانند از حساب كارت خود به هر حساب بانكى تجارت در سراسر كشور انتقال وجه انجام دهند همچنين تا سقف 200 هزار تومان در پنج نوبت طى 24 ساعت مى‌توانند پول دريافت كنند.
وى با اشاره به اتصال شبكه بانك تجارت و سپه به يكديگر گفت: كسانى كه داراى كارت خود پرداز تجارت هستند مى‌توانند از دستگاه‌هاى ATM بانك سپه نيز براى دريافت وجه استفاده كنند.
وى همچنين گفت: بانك تجارت براى اتصال به شبكه شتاب نيز اقدام كرده و حق عضويت را نيز پرداخت كرده است و هم‌اكنون مسائل فنى اتصال به شبكه شتاب در حال بررسى است و پيش‌بينى مى‌شود تا دو ماه آينده اين بانك نيز به شبكه شتاب متصل شود كه در اين صورت مشتريان مى‌توانند با كارت بانك تجارت از تمام دستگاه‌هاى ATM بانك‌هاى متصل به شتاب خدمات دريافت كنند.
فرخى در خصوص خدمات اينترنتى بانك تجارت نيز گفت: دريافت اطلاعات گردش حساب‌هاى مشتريان طى سه هفته آينده از طريق اينترنت ميسر مى‌شود ولى هم‌اكنون اطلاع از گردش مالى حساب‌ها از طريق ارسال SMS به موبايل مشتريان و همچنين از طريق تلفن بانك و ارسال صورت حسا‌ها به ايميل و پست الكترونيكى مشتريان صورت مى‌گيرد.
وى از برنامه‌هاى آتى بانك تجارت به راه‌اندازى وب كيوسك‌هاى اطلاع‌رسانى اشاره كرد و گفت: خريدارى كيوسك‌هاى اطلاع‌رسانى هم اكنون در مرحله مناقصه خريد قرار دارد كه پس از خريدارى در شعبه‌هاى اين بانك براى اطلاع‌رسانى به مردم مستقر مى‌شوند. وى تصريح كرد: از طريق كيوسك‌هاى اطلاع‌رسانى مشتريان بانك مى‌توانند موجودى و گردش‌هاى مالى حساب خود و اطلاعات خدمات مختلف اين بانك را مشاهده كنند.
رييس اداره خدمات نوين تجارت در ادامه گفت: افتتاح حساب از طريق اينترنت و درخواست دريافت دسته چك و كارت دستگاه‌ها خودپرداز از طريق اينترنت از ديگر برنامه‌هاى الكترونيكى اين بانك هستند.
فرخى با اشاره به يكى ديگر از سيستم‌هاى پرداخت الكترونيكى اين بانك گفت: مشتريان مى‌توانند از 220 دستگاه پايانه فروش (POS) كه در سراسر كشور موجود است استفاده كنند.
بانك ملى و راه‌اندازى سيستم‌هاى تحت وب
همچنين يكى از مسوولان روابط عمومى بانك ملى نيز در گفت‌وگو با خبرنگار ما در خصوص فعاليت‌هاى بانك ملى به منظور تسريع در پياده‌سازى بانكدارى الكترونيكى در كشور گفت: گسترش شبكه دستگاه‌هاى فروش بانك ملى از جمله اقدامات به منظور تسهيل امور مشتريان و جلب رضايت آنها به شمار مى‌آيد و اكنون تعداد يك‌هزار دستگاه پايانه فروش (POS) در فروشگاه‌هاى كشور توسط اين بانك نصب و راه‌اندازى شده كه پيش‌بينى مى‌شود تا پايان سال جارى به سه‌هزار دستگاه افزايش يابد.
وى افزود: دارندگان ملى كارت مى‌توانند بدون نياز به نقل و انتقال فيزيكى پول براى خريد كالا و خدمات از فروشگاه‌هاى طرف قرارداد بانك ملى، در حداقل زمان بهره‌مند شوند.
وى در خصوص مزاياى پايانه‌هاى فروش گفت: استفاده از دستگاه‌هاى پايانه فروش در معاملات علاوه بر تسريع در نقل و انتقالات پول و كاهش خطر حمل پول نقد، موجب صرف‌جويى در هزينه جمع‌آورى پول‌هاى فرسوده و چاپ اسكناس معوض مى‌شود. در حال حاضر سالانه 120 ميليارد ريال صرف جمع‌آورى اسكناس‌هاى فرسوده، امحا و چاپ و جايگزينى اسكناس‌هاى نو مى‌شود.
همچنين راه‌اندازى سيستم‌هاى تحت وب از ديگر خدمات اين بانك است كه ارائه صورتحساب، گزارش مديريتى، تقويم الكترونيك مديران، ريز فروش پذيرندگان (پايانه‌هاى فروش)، سيستم خاص حج و گمرك و ارائه گزارش‌هاى غيرمالى سيبا به اداره بازرسى كل از جمله محصولات اين سيستم است.
همچنين به گفته عضو هيات مديره بانك‌ملى ايران سيستم پيام كوتاه تلفن همراه اين بانك هرگونه نقل و انتقال وجه را به دارنده حساب اعلام مى كند كه اكنون به صورت آزمايشى در شعبه مركزى نصب و به مشتريان خدمات ارائه مى‌كند.
وى راه‌اندازى اين سيستم را اقدامى نوين براى حركت به سوى بانكدارى الكترونيكى عنوان كرد و افزود: راه‌اندازى اين سيستم علاوه بر فراهم كردن امكان كنترل حساب‌هاى بانكى افراد، اطمينان مشتريان را نسبت به حساب‌هاى خود به حداكثر مى‌رساند.
همچنين سيستم انتقال وجه از حسابى به حساب ديگر در تمامى دستگاه‌هاى خودپرداز بانك ملى ايران در راستاى افزايش ضريب امنيت پول و جلوگيرى از معطلى و حمل و نقل پول نقد، پياده‌سازى شده است.
بانك سپه، شبكه آنلاين با 880 شعبه
همچنين محمدخانى مسوول دايره ارتباطات روابط عمومى بانك سپه در خصوص فعاليت‌هاى الكترونيكى اين بانك گفت: بانك سپه به عنوان نخستين بانك كشور از سال 71 اولين دستگاه عابر بانك را نصب و راه‌اندازى كرده است كه هم‌اكنون تعداد 380 دستگاه در بانك سپه راه‌اندازى شده است كه علاوه بر امكان پرداخت وجه به صورت 24 ساعته مى‌توان از طريق عابربانك سپه به سپرده‌گذارى به صورت وجه نقد، قبول چك به حساب عابر بانك، پرداخت قبوض آب، برق، گاز، تلفن و انتقال وجه به حساب‌هاى عابربانك و جارى طلايى پرداخت.
وى افزود: مشترك بودن شبكه مخابراتى عابربانك و جارى طلايى و استفاده از خطوط مشترك در شعب مركز باعث گرديده تا هزينه‌هاى مخابراتى اين شبكه در حد فوق‌العاده‌اى پايين باشد.
همچنين به منظور گسترش فرهنگ استفاده از كارت در جامعه و امكان در دسترس قرار دادن وجوه حساب‌هاى مشتريان به ميزان دلخواه آنان، بانك سپه اقدام به راه‌اندازى سيستم POS عابر بانك و نصب دستگاه‌ها در شعب و تعدادى فروشگاه بزرگ و زنجيره‌اى نموده است.
اين دستگاه‌ها كه متصل به شبكه اطلاعات عابربانك است امكان پرداخت وجوه بالاتر از سقف پرداختى ATM و همچنين برداشت از حساب به منظور خريد از فروشگاه‌ها را در اختيار مشتريان قرار مى‌دهد.
در سال 1382 تعداد 1494 دستگاه POS درشعب بانك سپه و همچنين فروشگاه‌ها نصب و راه‌اندازى شده است.
وى در ادامه گفت: بانك سپه از سال 75 مطالعه بر روى ايجاد شبكه ON-LINE به منظور اتصال شعب به يكديگر را آغاز نمود و با توجه به امكانات موجود در آن تاريخ ايجاد يك حساب متمركز در شعب را به عنوان فاز اوليه اين طرح شروع كرد. حساب جارى طلايى كه در ابتدا به عنوان حساب دوم كارت عابربانك تعريف شده بود با هدف ايجاد بستر مناسب براى شبكه ON-LINE بانك سپه در سال 76 راه‌اندازى گرديد.
اجراى اين پروژه با 100 حساب جارى، در 5 شعبه شهر تهران شروع شد و در پايان سال 1382 تعداد شعب متصل به شبكه فوق به 880 شعبه بالغ گرديد.
بانك ملت، ارتباط با هشت بانك ديگر از طريق شتاب
مجيد آرام مسوول خدمات نوين بانك ملت گفت: بانك ملت از طريق اتصال به شبكه شتاب با هشت بانك ديگر ارتباط برقرار كرده است كه البته اكنون طرح شتاب فقط در حد دريافت وجه نقد از دستگاه‌هاى خودپرداز است و هنوز خدمات ارتباط بين بانك‌ها گسترش نيافته است.
وى افزود: با توسعه خدمات طرح شتاب علاوه بر اينكه مشتريان مى‌توانند از دستگاه‌هاى خودپرداز بانك‌هاى عضو شتاب با كارت يكى از بانك‌ها به دريافت پول اقدام كنند، مى‌توانند در آينده از طريقATM ها قبض‌هاى آب و برق و … را نيز پرداخت كنند.
آرام افزود: با توجه به اينكه با كارت بانك تا سقف 200 هزار تومان در 24 ساعت مى‌توان از دستگاه‌هاى خودپرداز دريفت كرد، اين بانك اقدام به ارائه سرويس و پرداخت بدون محدوديت با استفاده از پايانه‌هاى فروش (POS) كرده است.
وى در خصوص شبكه بين بانكى جديدى كه توسط وزارت ICT و بانك‌هاى كشور قرار است راه‌اندازى شود، گفت: اطلاع دقيقى از اين طرح ندارم و شايد با نام ديگرى با آن آشنا باشم اما اين شبكه شايد شبكه وسيع‌ترى از شتاب باشد و به منظور تبادل اطلاعات بين بانك‌هاى كشور به صورت گسترده راه‌اندازى شود.
بانك كشاورزى: كارت هوشمند
همچنين فريبرز كلانتر معاون اداره‌‌كل خدمات كارت بانك كشاورزى در خصوص سرويس‌هاى هوشمند و الكترنيكى اين بانك گفت: هم‌اكنون از طريق ماهواره كليه شعب بانك كشاورزى كه 315 شعبه در سراسر كشور هستند با يكديگر ارتباط online دارند.
وى همچنين گفت: كارت‌هاى هوشمند (اسمارت) مهر به مشتريان امكان خريد تا سقف يك ميليون ريال مى‌دهد و در حالت ديگرى نيز اين كارت همانند كيف پول عمل مى‌كند و صاحب كارت مهر مى‌تواند وجه مورد نياز خود را روى كارت بريزد و آن را شارژ كند.
كلانتر در خصوص كارت‌هاى اعتبارى اين بانك گفت: سه نوع كارت اعتبارى ديگر توسط اين بانك صادر مى‌شود كه شامل كارت طلايى با اعتبار يك ميليون تومان، كارت نقره‌اى با اعتبار 500 هزار تومان و كارت سبز با اعتبار 300 هزار تومان است و به مشتريان امكان خريد از فرشگاه‌ها و مراكزى كه داراى پايانه فروش بانك كشاورزى و ثمين هستند را مى‌دهد و صورت حساب خريد نيز ماهيانه به مشتريان ارائه مى‌شود.
وى با اشاره به اينكه بانك كشاورزى نخستين عضو طرح شتاب بوده است، گفت: هم‌اكنون تعداد دستگاه ATM در وزارت جهاد كشاورزى و شعبه مركزى بانك نصب شده است و اين بانك قصد دارد تعدادى دستگاه خودپرداز سالنى نيز در مكان‌هايى مانند مترو، فرودگاه و مكان‌هاى عمومى كه مردم عبور و مرور دارند، نصب كند كه با توجه به اينكه بانك كشاورزى عضو شتاب است، مشتريان داراى كارت‌هاى ديگر بانك‌هاى عضو نيز مى‌توانند از اين خدمات استفاده كنند.
آنها كه همكارى نكردند
گفتنى است، بانك‌هاى صادرات و پارسيان تمايلى به همكارى با خبرنگار اين روزنامه در تهيه اين گزارش نشان ندادند.
در نتيجه هيچگونه اطلاعاتى در خصوص فعاليت‌ها و خدمات الكترونيكى بانك‌هاى نام برده شده در اين گزارش وجود ندارد.
