دنياى اقتصاد – دنياى جايگزينى را تصور كنيد كه مايكروسافت ندارد. در اين دنياى جايگزين، نرم‌افزار رايگان است و شما فقط بابت خدمات پس از فروش محصول و آموزش به مبتديان پول مى‌پردازيد.
ويروس‌ها، كرم‌ها و نرم‌افزارهاى جاسوسى كه آفت كاربران رايانه‌هاى خانگى هسند، در اين دنياى جايگزين تقريبا ناشناخته‌اند. هر چند اين نرم‌افزار سيستم عامل، خيلى شبيه مايكروسافت است و مانند آن كار مى‌كند، ولى رايانه‌هاى مجهز به آن به ندرت از كار مى‌افتند.
اين تمام داستان نيست، ولى به لينوكس، دنياى جايگزين سيستم‌هاى عامل كه من در چند ماه گذشته ساكن آنجا بوده‌ام، خوش آمديد. ما مى‌خواهيم از امروز چند هفته‌اى را در اين دنيا بگذرانيم تا ببينيم براى مردم عادى چه مزايايى دارد.
«لينوكس» چيست؟ آن درست مانند ويندوز يك سيستم عامل است. مى‌توانيد آن را همراه ويندوزتان نصب كنيد و رايانه‌تان را با هر كدام از سيستم‌هاى عامل به راه بياندازد، ولى نه با هر دو! يا مى‌توانيد فقط لينوكس را نصب كنيد و از ويندوز منصرف شويد.
برنامه‌ها بايد با لينوكس سازگار باشند، يعنى همانند برنامههاى سازگار با سيستم عامل «مكينتاش» بايد مشخصا براى آن نوشته شده باشند. البته لينوكس تا حدودى با برنامههاى ويندوز سازگارى دارد.
روى هم رفته وقتى يك نرم‌افزار تجارى لينوكس مى‌گيريد، مجموعه‌اى كامل از برنامه‌ها را دريافت مى‌‌كنيد كه مشابه برنامه‌هايى است كه همراه يك رايانه شخصى جديد به شما مى‌فروشند: واژه‌پرداز، صفحه‌بندى، بانك اطلاعات، مرورگر وب، نرم‌افزار ايميل و چندرسانه‌‌اي. حتى اگر نتوانيد لينوكس را ه اجراى يك برنامه خاص ويندوز متقاعد كنيد، آن شايد بتواند با اطلاعات توليد شده، مانند سند واژه پرداز كار كند. نقطه ضعفش زمانى بروز مى‌يابد كه شما در نهايت بخواهيد برنامه‌اى با ويندوز اجرا كنيد كه معادل لينوكس ندارد.
لينوكس از كجا آمده است؟ بسيارى از انسان‌هاى واقعا با هوش از انحصار مايكروسافت بيزارند. شمارى از اين عده ويروس‌هايى را مى‌نويسند كه هر روز درباره‌شان مى‌خوانيد و آنها مىكوشند هفته‌اى يكبار رايانه شما را از كار بياندازند. گروهى ديگر مدول‌ها و برنامههاى لينوكس را مى‌نويسند و از اينترنت براى سازماندهى و هماهنگى فعاليت‌هايشان بهره مى‌گيرند.
«لينوكس» بيش از هر چيز ديگرى كه دنيا تا به امروز ديده، به يك جنبش توده‌اى تبديل شده و هزاران نفر نهايت تلاش خود را به كار مى‌گيرند تا سلطنت حاكم ويندوز را سرنگون كنند. كليه برنامه‌هايى كه اين افراد پديد مى‌آورند، روى هم رفته رايگان هستند. اگر رايانه باز باشيد، مى‌توانيد با «دان‌لون» كردن رايگان لينوكس براى چند آخر هفته سرگرم شويد ولى ممكن است سردرد بگيريد. اما مى‌توانيد لينوكس را بخريد و آن براى مبتدى‌‌ها ايده بدى نيست. شركت‌هايى مانند Lindows ، SUSE و Xandros در ازاى يكصد دلار يا كمتر يك نسخه رايگان لينوكس را مى‌گيرند، مجموعه‌اى از نرم‌افزار به آن مىافزايند و با رفع ساير نقايص اطمينان مى‌يابند كه همه چيز با همديگر سازگارند. تجربه من نشان مى‌دهد نصب محصول نهايى كم دردسرتر از ويندوز خواهد بود.
آيا لينوكس بهتر از ويندوز است؟ بستگى دارد منظورتان از بهتر چيست؟ از ديدگاه يك كاربر، آنها بيشتر شبيه به همديگرند، نه متفاوت، پس اگر به دنبال تجربه كاربرى بهبود يافته‌ترى هستيد، مكينتاش را امتحان كنيد، البته به شرط آنكه جرات امتحان كردن را داشته باشيد.
كاربرد لينوكس براى كسب و كارها نيز به همين منوال است: آن از ليندوز ارزان‌تر و با ثبات‌تر و كار با آن آسان‌تر است. كسب و كارها به واسطه لينوكس نه تنها برنامه‌هى مورد نياز بلكه كدهاى بنيادين آنها را دريافت مى‌كنند و مى‌توانند مطابق ميل خود تغيير دهند. بى‌دليل نيست شركت‌هاى بزرگ آى‌بى‌ام، «نوول» و ساير غول‌هاى بزرگ مىكوشند سوار موجى شوند كه ابتدا شركت‌هاى كوچكى مانند «ردهت» به‌راه انداختند.
لينوكس براى كاربرد خانگى بيشتر دردسر ايجاد مى‌كند. درست است كه آن را رايگان به دست مى‌آوريد، ولى ويندوز را نيز كمابيش همراه رايانه‌هاى جديد مجانى مى‌گيريد. رايانه جديد معمولاً از خدمات پس ازفروش برخوردار است، ولى لينوكس رايگان از اين خدمات بهره‌مند نيست. در خانه‌هايى كه چند رايانه دارند، داشتن يك رايانه با لينوكس عقلانى است و شايد ارزش پرداخت مبلغى براى خريدش را داشته باشد. اگرچه مسائل امنيتى در عالم فرض محتمل هستند، ولى لژيونر هكرها صرفا به لينوكس حمله نمى‌كنند.
به عبارت ديگر، وقتى ساير سيستم‌ها آلوده مى‌شوند، لينوكس شما خوش و خرم كار مى‌كند. بله، گهگاه ناگزيريد باگ‌ها را از بين ببريد، ولى رفع آنها به اندازه ويندوز حياتى نيست. يك كاربر اعلام كرده كه لينوكس در مقايسه با ويندوز حوصله را سر مى‌برد.
لينوكس مى‌تواند رايانه‌هاى قديمى را بهبود بخشد، من توانسته‌ام آن را با موفقيت روى يك رايانه قديمى 450 مگاهرتز سلرون با 256 مگابايت رم نصب كنم و آن واقعا مفيد بوده است. ويندوز 98 از آن خيلى كند‌تر كار مى‌كند و بيشتر آسيب مى‌بيند.
