ديپلماسى ديجيتال ايران – در طول دهه گذشته اينترنت مبدل به ابزار کار بدون رقيبى براى حره هاى مختلفى از جمله ديپلماسى گشته است. دو عامل اصلى ديپلماسى: يعنى تعامل و اطلاعات ، از طريق استفاده از اينترنت مى توانند ارتقاء جدى پيدا نمايند. از طريق اينترنت ، تعامل و ارتباطات خيلى سريعتر ، ساده تر و مستقيم تر مى تواند صورت گيرد. با توجه به وجود حدود 800 ميليون صفحه اطلاعات ذخيره شده برروى اينترنت در کنار ساير توانائى هاى مديريت اطلاعات ارائه شده ، اين ابزار را سريعا به خدمت بيشتر سرويسهاى ديپلماسى در آورده است.
در حال حاضر اينترنت اين امکان را فراهم مى نمايد تا سرويسهاى ديپلماسى بتوانند دسترسى به تعداد زيادى از روزنامه ها و ساير منابع اطلاعاتى داشته باشد، بجاى اينکه براى اين منظور ناچار از به استخدام در آوردن افرادى باشند که بريده جرايد روزانه تهيه کنند. تمامى اسناد سازمان ملل متحد که در گذشته حجم زيادى از کاغذ را بخود اختصاص مى داد، در حال حاضر تنها از طريق اينترنت توزيع مى گردد. خدمات ديگرى نظير رزو جا بر روى هواپيما، خريد بليط، روزر هتل و غيره در حال حاضر به سادگى از طريق اينترنت قابل انجام است. فهرست خدمات اينترنت براى ديپلماتها بسيار طولانى مى باشد.
عليرغم اين توانمنديها بايد بخاطر داشته باشيم که ٌ تکنولوژى ابزارى خوب ، ولى سرورى بد ٌ مى باشد. اينترنت خدمات زيادى به ما ارائه مى دهد ولى بجاى ما نمى تواند کر و خلاقيت داشته باشد. برعکس، هرچه اطلاعات بيشترى فراهم مى گردد، نياز کاربران براى ارائه آن از طريق ترجمه و اقدام روى اين اطلاعات بيشتر مى گردد. انفعالى تکيه نمودن بر تکنولوژى ممکن است منجر به وضعيتى که شود – زياد هم، کم باشد – يعنى وضعيتى که با انباشت زياد اطلاعات ولى درک و فهم کمى از آن مواجه مى باشيم.
يک تصور رايج از ديپلماسى اينست که ؛ اطلاعات زياد منجر به کاهش درگيرى و کشمکش در دنياى مدرن مى گردد؛ به عبارت ديگر ما هرچه بيشتر در باره يکديگر بدانيم ، کمتر احتمال دارد که مشکلاتمان را از طريق کاربرد زور با يکديگر حل کنيم. البته گرچه شناخت و اطلاعات ممکن است ضورى باشند، اما قطعا شرط لازم و کافى براى تعامل هماهنگ بين الملل نيست. حوادث اجتماعى دلائل متعددى دارند و ما نبايد تصور کنيم که استفاده از اينترنت بخودى خود براى ما دنياى بهترى را به ارمغان خواهد آورد. اگرچه ممکن است اينترنت به کاهش درگيريها کمک کند ولى تنها خرد و تلاش بشريت است که مى تواند به چنان هدفى (دنياى بهتر) دست يازد.
خدمات ديپلماتيک هنوز فاصله زيادى تا استفاه کامل از توانمنديهاى تکنولوژى اطلاعات (IT) و اينترنت دارد. بعنوان مثال در فرآيند مذاکرات ، هنوز فاصله زيادى بين توانمندى و واقعيات کاربرد (IT) وجود دارد. ضرورت وجود عامل انسانى در فرآيند مذاکرات معموا بعنوان يک مبحثى در محدوديت کاربرد IT مطرح مى گردد. قطعا مذاکرات و گفتگوى مستقيم و ديپلماسى کريدورى براى رسيدن به توافقات، امرى بسيار مهم و ضرورى مى باشد.
ولى مواقعى هم هستند که براى کاهش تنش در مذاکرات بجاى کاربرد ارتباطات استفهامى و پانتوميم ، ارتباطات الکترونيکى را بتوان بعنوان يک روش مفيد جايگزين نمود. ٌ ملاقات مجازى ٌ از طريق IT مى تواند روش موثرى باشد براى توافق نمودن بر روى يک متن مشترک، خصوصا که محتواى فنى نيز داشته باشد، نتيحه اى که معمولا در ٌ ملاقاتهاى فيزيکى ٌ بطور سنتى بدست مى آمد. ابزارهاى الکترونيکى منجر به کاهش زمان ملاقاتهاى دو يا چند جانبه مى شوند ، همچنين کمک خوبى هستند براى کشورهائى که بخاطر کمبود منابع مالى و نيروى انسانى قادر به شرکت فعالانه در روابط بين الملل نيستند.
اين خلاصه ساده شده نشاندهنده تعدادى از کاربردهاى معمول اينترنت در ديپلماسى مى باشد. ما در حال حاضر وارد يک فاز بالاتر از استفاده از اينترنت مى شويم که بايد پاسخگوى مواردى چون دسترسى به منابع حساس اطلاعاتى، سازمانهاى اطلاعاتى، و تعيين هويت اطلاعات قابل اتکاء و مربوط باشيم. اين راهنما توانمنديها و محدوديتهاى اينترنت در ديپلماسى را از منظر کاربردى بررسى مى نمايد.
بخش اول
اينترنت ، مانند همه تعليمات جديد، واژه هاى جديدى را با خود به ارمغان آورده است. واژه هاى اينترنت شامل واژه هاى جديدا ساخته شده مانند: website, web design, newsgroup, listserv و واژه هاى قديمى با معانى جديد مانند: protocol, handshake ، مى باشد. اين بخش مفاهيم اوليه اينترنت و واژه هاى کاربردى آنرا معرفى مى نمايد . مضافا به اينکه با توجه به عکس العمل جامعه نسبت به تغييرات سريع در بخش اينترنت، مباحث جديد و سئوالات مربوطه نسبت به توسعه، مديريت و کاربرد اينترنت را نيز بررسى خواهد نمود.
مفاهيم اوليه و واژه ها
اينترنت چيست؟خيلى مشکل است که بتوان يک تعريف جامع از اينترنت ارائه داد. ساختار غير متمرکز اينترنت ايجاب مى کند که عوامل دائما متغير و تنوع زيادى مورد بررسى قرار گيرند تا بتوان يک درک کاملى ازاين سيستم بدست آورد. براى جمع آورى عوامل مذکور جهت ارائه يک تعريف مشخص از اينترنت ، بايد از زوايا و منظرهاى مختلفى آنرا مورد بحث و بررسى قرار داد.
از نگاه تکنولوژى: از اين منظر مى توان اينترنت را يک شبکه بزرگ جهانى متشکل از شبکه هاى کامپيوترى تعريف کرد. ساختار غير متمرکز آن توسط عوامل هماهنگ و نيز پروتکل مشترک ارتباطات بنام TCP/IP به هم وصل شده است.
از نگاه اجتماعى – فرهنگى: از اين منظر ، اينترنت يک محيط ارتباطات جديدى است که نه تنها باعث تسريع در ارتباطات موجود مى شود، بلکه بستر لازم براى همه گونه تعامل ر جوامع انسانى در سطح ملى و جهانى را نيز فراهم مى آورد. همچنين از اينترنت مى توان بعنوان ظهور يک کتابخانه ديجيتال جهانى و مخزن علوم انسانى نيز ياد نمود. براساس برآورد اخير مجله طبيعت (Nature) ، در اينترنت حدود 800 ميليون صفحه مطلب ، معادل 6 ترابايت اطلاعات براى 3 ميليون رايانه مادر (server) وجود دارد.
از نگاه اقتصاد: با ظهور تجارت الکترونيکى ، نقش روز افزون اينترنت بصورت يک جايگاه کليدى اقتصادى بروز نموده است. زيرا علاوه بر خريدهاى روزانه، از اينترنت براى ارائه آگهى، انتقال حواله هاى تجارى، رزو و پرداخت براى خدمات مختلف و غيره استفاده مى گردد.
از نگاه حقوقى: اينترنت از طرق مخلتفى روشهاى سنتى حقوقى را به چالش کشيده است. طبيعت مجازى نقل و انتقال حواله هاى تجارى بر روى اينترنت و جايگاه نامعلوم آن در دنياى واقعى، سئوالات حقوقى زيادى را بوجود آورده است. از جمله اينکه ؛ اين نقل و انتقالات عملا در کجا صورت مى گيرد؟ حقوقدانان بايد برآن اساس راهى را براى تعريف حق مالکيت پيدا کنند، زيرا اين يک واقعيت است که بطور فزاينده اى حجم بالائى از اين نوع مالکيتها از طريق تعامل بين افراد مخلتف بوجود مى آيد ، تا براساس يک ابتکار و خلاقيت فردي. نمونه روشن آن نيز سيستم عامل لينوکس است که با مساعدت و همکارى هزاران برنامه نويس طراحى شده است .
از نگا سياسى: اينترنت باعث تغييرات افقى و عمودى در چيدمان و ساختار جوامع مدرن شده است. عمودى ؛ از اينجهت که افرادى که داراى تخصصهاى تکنولوژيکى مى باشند گروههاى چديد اجتماعى را تشکيل داده و مشغول جمع آورس ثروت ، نه از طريق ارث و ميراث يا ساير راههاى سنتى ، بلکه از طريق ارائه مجموعه اى از ايده هاى خوب و فضاهاى کاربردى علمى مى باشند. مواردى از اين قبيل عبارتند از مايکروسافت (Microsoft) و ياهو (Yahoo) . افقى ؛ از اينجهت که مناطق و کشورهاى جديدى بعنوان مراکز اقتصادى ظهور نموده اند مانند:
سيتل (Seatel) و سيليکون ولى (Silicon Valley). اين تغييرات بر توزيع قدرت سياسى در سطوح بومى، ملى و بين المللى تآثيرگذار خواهد بود. (ادامه دارد…)
