تكنولوژى اطلاع رسانى، فرهنگ و نهادهاى اجتماعى

نام نویسنده: ژان ميشل

ديپلماسى ديجيتال ايران – توسعه تكنولوژيهاى اطلاع رسانى و انواع جديد مواد ديجيتالى در تمامى جنبه هاى جامعه، درك ما را درباره چگونگى شكل گرفتن سازمان اجتماعى، حيات كارى، الگوهاى تعاملى و فرهنگ توسط اين تكنولوژيهاى جديد، افزايش داده است.
مديريت رايانه، علوم اطلاعات و (CLSE) و مديريت رفتار اجتماعى و علوم اقتصادى (SBE) و نيز مديريت آموزش و منبع انسانى (EHR) در پاسخ به اين كمبود مشوق طرحهاى بين رشته هاى تحقيقاتى در حوزه هاى علوم رفتارى و اجتماعى تحقيقات مربوط به آموزش و فنآورى اطلاعاتى هستند. اين طرحها ممكن است شكلهاى استاندارد منطبق با برنامه هاى موجود را بپذيرد .
هدف از تحقيقات پيشنهاد شده بايد افزايش درك ما از اين مطلب باشد كه تكنولوژيهاى اطلاعاتى تا چه حد ابعاد معرفتى،اجتماعى و فرهنگى گروهها، سازمانها، نهادها و جوامع را شكل داده و از آنها شكل گرفته اند. نيروى برانگيزاننده براى اين تكامل، گستردگى زياد رايانه ها همراه با افزايش شديد تواناييهاى پردازش، ارتباطات و ذخيره سازى است. تحقيق بايد در پى درك شكلهاى جديد محتويات ديجيتالى و ارتباطات قابل دسترسى بر بخشهاى وسيعى از جامعه و نيز نهادهاى ملى و جهانى مانند دولت ـ شهروندها، شركتهاى چند مليتى و نهادهاى مالى باشد. رهيافت روش شناسانه مورد نظر بايد با واحد تحليل و سؤالات تحقيق تناسب داشته باشد. به عنوان مثال يك تحقيق درباره تأثير فرهنگ ممكن است بر چگونگى يادگيرى و استفاده مردم از تكنولوژى اطلاعات در وضعيتهاى واقعى زندگى يا بر عوامل تكنولوژيك، اجتماعى و سازمانى داراى تعامل كه استفاده و آموزش داراى بهره ورى را تسهيل كرده يا تحت تأثير قرار ميدهند، متمركز است. مطالعه تأثير تكنولوژى اطلاعات بر دولت شهروندها، مكن است بر ماهيت متحول حاكميت متمركز باشد. مخصوصاً طرح هايى پذيرفته و مورد استقبال قرار ميگيرند كه هدف آنها ارائه تبيين هايى كلى از طريق تئورى يا ديگر رهيافت هاى جاافتاده باشد. سهم علوم اجتماعى در طراحى نظامهاى تأثيرگذار بر بخشهاى عظيمى از جمعيت نيز مورد استقبال قرار ميگيرد. اين نمونه، دربرگيرنده عوامل شناختى، فرهنگى، اقتصادى، اخلاقى، بينال اشخاصى، سياسى، جامعه شناسانه و فضايى ( Spatial ) هستند كه بايد در نظامهاى طراحى شده براى شهروندان عادى گنجانيده شوند.
ما به طور كلى به مطالعات مربوط به ابعاد رفتارى، اجتماعى و فرهنگى فنآوريهاى اطلاعاتى جديد علاقمند هستيم. به عنوان مثال، برخى از موضوعات تحقيقاتى ممكن در ذيل به صورت فهرست وار آمدهاند:
مطالعات قومنگارى درباره اين كه چگونه تكنولوژيهاى اطلاعاتى هويت يابى مردم را با اجتماعات مشروعيت ميبخشد و چگونه پوياييهاى انسانى ـ رايانه اى در محل كار،فرايند كارى را ساختارمند كرده و بر بهره ورى تأثير ميگذارد.
مطالعاتى كه به بررسى نهادها و سازمانهاى اقتصادى شامل ساختار سازمانى، پيوند ميان تكنولوژى، تعامل كارگزاران و بهره ورى در كارخانه و ديگر سازمانها و تأثير تكنولوژى اطلاعاتى بر تكامل همزمان نهادهاى اقتصادى و هنجارهاى فرهنگى مى پردازند.
موضوعاتى كه بازار كار را با تكولوژى اطلاعاتى پيوند ميدهند، شامل تأثير آن بر توزيع درآمد، مشاركت نيروى كار، سرمايه گذارى در تعليم و تربيت، ساختار خانواده و تخصيص منابع در درون خانواده.
تحقيقاتى در خصوص پارادوكس بهره وري. اقتصاددانان همچنان اين بحث را مطرح ميسازند كه چرا افزايش بهرهورى در ايالات متحده، عليرغم سرمايه گذاريهاى عظيم بخش خصوصى در تكنولوژى اطلاعات، كم تحرك مانده است؟
تحقيقات در خصوص نقشهاى تغيير يابنده نهادهاى اصلي. تكنولوژيهاى اطلاعات و ارتباطات، هم تهديدها و هم فرصتهايى را براى سازمانهاى موجود، به وجود ميآورند. به عنوان مثال برخى از دانشگاهها ممكن است بتوانند با گستش خدمات آموزش از راه دور به دانشجويان غير سنتى خدمت رسانند.
ديگر دانشگاهها ممكن است دانشجويان و شهريههاى پرداختى آنها را به نفع «دانشگاههاى اصلى» يا ناشرانى كه ميتوانند دورههايى را با هزينه كمتر ارائه كنند، از دست دهند. برخى پيشنهاد دادهاند كه كاركردهاى دانشگاه (مديريت، مدرك دهى، آموزش و امكانات فيزيكى) «تجزيه شود» يا مشخص شود كه چگونه سازمانهاى عمده به چالشها و فرصتهاى مرتبط با تكنولوژى اطلاعات پاسخ ميدهند و چه اصول تئوريكى تبيين كننده اين تحول است؟
مطالعات مربوط به كاربردهاى فضايى و جغرافيايى و رفتار مرتبط با گسترش و استفاده از تكنولوژى اطلاعات.
تحقيقاتى براى ارائه تئوريها، روشها، مفاهيم و اصولى كه بنيان هايى را براى كاربردهايى در مقياس وسيع، مبتنى بر همكارى و تشريك مساعى و داراى محتواى غنى فراهم آورند كه بر چارچوبهاى سازمانى و اجتماعى تأثير عملى برجاى ميگذارند. تحقيقاتى كه به بررسى عمليات، تأثيرات و الگوهاى استفاده از تكنولوژيهاى رايانه ها در مقياس سازمانى و محتوا و تشريك مساعى ميپردازند و هدف از آنها بازخورد دانش حاصل به صورت تكنولوژيها و رهيافتهاى جديد براى همگرايى آنها در آن بستر است.
تحقيقاتى كه به بررسى نحوه استفاده از منابع كتابخانهاى ديجيتالى در حوزه آموزش، علوم و تكنولوژى ميپردازند. چگنه سرعت كار و غناى كتابخانه هاى ديجيتالى و ابزار مرتبط با آنها ميتواند ماهيت تحقيق و آموزش را متحول سازد؛ چگونه پيوند اجتماعى علم تغيير مييابد و چگونه ميتوان اين تفسير را به بهترين وجه به صورت كالا درآورده مورد مصرف قرار داد؟
مطالعاتى در خصوص فرايندهاى تحقيق، طراحى، توسعه و اجرا كه تكنولوژيهاى اطلاعاتى جديدى را به وجود ميآورد و نيز مطالعه درخصوص تأثير اينگونه تكنولوژيها بر خلاقيت، بهره ورى و زندگى اجتماعى در محيط هاى مختلف شامل مدارس، محل كار و خانه. تحقيق درباره بررسى و ارزشگزارى هنجارهاى اخلاقى در توسعه و استفاده از تكنولوژيهاى جديد اطلاعات و ارتباطات.
تحقيق درباره نقشى كه اين تكنولوژيها در تعارض اجتماعى، فرهنگى سياسى و اقتصادى ميتوانند ايفا كنند، مانند تقويت موقعيت رقابتى برخى از انسانها به اعمال قدرت بر ديگران بپردازند.
تحقيقاتى به منظور تسهيل توسعه قانون و مقررات شبه قانونى كه امكان دسترسى، استفاده و بهره بردارى از نتايج تكنولوژى اطلاعات را فراهم ميآورند.
تحقيق درباره تأثير فرهنگها و خرده فرهنگها بر نهادينه شدن و همگرايى تكنولوژى اطلاعات به عنوان يك كارگزار تحول (به عنوان مثال در مدارس و ديگر محلهاى كار) .
تحقيقاتى كه به بررسى تأثير تكنولوژى اطلاعاتى بر كيفيت و به طور كلى عملكرد سازمانها ملاً از طريق همگرايى بهتر با مصرفكنندگان، بهبود فرايند، يا هماهنگى بهتر زيرمجموعه هاى سازمانى ميپردازند. هم اكنون معادل 20هزار تا 50هزار دلار براى 12 تا 18 ماه براى كمك در تهيه طرحهاى بين رشتهاى در دسترس است و ممكن است نيازمند تشريك مساعى ميان دانشمندان علوم اجتماعى و رفتارى و همكارانشان در علوم رايانهاى و مهندسى باشد. به عنوان مثال دانشمندان علوم اجتماعى ممكن است مايل باشند در پروژههاى عظيم و بين رشتهاى تحت حمايت مالى NSF(بنياد ملى علم) كه بر تكنولوژيهاى اطلاعات متمركزند، مانند كتابخانه هاى ديجيتالى، همكارى و مشاركت در زير ساختههاى رايانهاى پيشرفته (PACI) ، خدمات شبكهاى با كاركرد بسيار بالا (VBNS) ، مراكز تحقيقات مهندسى و مراكز علم و تكنولوژى به همكارى با محققان بپردازند .
ديگر نمونه هاى تحقيقات ممكن در حوزه تكنولوژى اطلاعاتى و فرهنگ را ميتوان در گزارش كارگاه «فرهنگ، جامعه و تكنولوژى پيشرفته اطلاعات» كه از طريق مؤسسه تحقيقات رايانهاى قابل دسترس است info@cra.org,) به شماره فاكس ((202)667-1066 يا از طريق مؤسسه مردم شناسى آمريكا (peggy@mhs.compuserve.com,fax:(703)528-3546) يا بر روى شبكه جهانى (http://cra.org/Report/Aspects)Web يافت.
اين بنياد اميدوار است حدود 10 جايزه را در سال 1998 به صندوقها و طرحهاى با شايستگى بالاى علمى اختصاص دهد. اين جايزه ها 50 تا 500 هزاردلار است.