نام نویسنده: مينو مومنى
روزنامه دنياى اقتصاد – تکنولوژى اطلاعات امروزه مرزها را کنار زده و يک جهان ويژه با امکانات و توانايى هاى ويژه خلق کرده است. در اين دنياى جديد قواعد دنياى سابق فراموش شده و ديگر همه پيشرفت ها در اختيار غرب و کشورهاى پيشرفته غربى نيست و حتى سلطه گرى هم تعريف خاص خود را يافته است.
کشور هند در باور عمومى ما را به ياد جمعيتى از مردمان فقير و لاغر با پوست تيره و سرزمينى استثمار شده در طول تاريخ مى اندازد. 55 سال قبل در چنين روزهايى (30 ژانويه 1948 ) جواهر لعل نهرو با لحنى سوزناک خبر مرگ مهاتما گاندى رهبر فقيد هندى ها را اعلام کرد. او از راديو چنين گفت:” دوستان و همراهان چراغ زندگى ما خاموش شد و تاريکى همه جا را فراگرفته است. من نمى دانم چه بايد به شما بگويم و چگونه بگويم. نه من و نه شما ديگر هيچ وقت او را نخواهيم ديد و ديگر پا به پاى او راه نخواهيم رفت و از توصيه هايش بهره نخواهيم گرفت. اين مصيبتى نه فقط براى من بلکه براى ميليون ها ميليون مردم اين سرزمين است. اما بدانيد که روح او با ما خواهد بود”
اين مصيبت در حقيقت به نوعى استقلال طلبى هندى ها را به مخاطره مى انداخت و اين سرزمين هميشه تاخت و تاز شده و مردمان رنجورش را در معرض خطرحمله ديگر قرار مى داد ، اما از آن زمان تاکنون سالها گذشته است و امروزه هند با وجود آنکه بسياراز زمان گاندى تاکنون رنج کشيده و تحمل کرده است به جايى رسيده است که رويايى است.
چندى قبل يک روزنامه آمريکايى چنين تيتر زد: Where software is king: IT in India
به نوشته اين روزنامه امروز اگر بعد از اين همه سال هند متحد از راه ساختن نرم افزار و صادرات آن به دنيا پابرجا مانده حاصل به ارث بردن تفکر هوشمندانه مهاتما گاندى توسط امروزيان اين سرزمين است. در حقيقت اگر گاندى هم زنده بود همه را به فراگرفتن کامپيوتر و ساختن نرم افزار تشويق مى کرد. صنعتى که امروزه مردمان پابرهنه هندى را بر قله نرم افزار دنيا قرار داده است.
***
کشور يک ميليارد و چهل و پنج ميليون نفرى هند که دومين کشور پرجمعيت جهان محسوب مى شود تا همين چند سال قبل صادراتش بر گهر و جواهرات ، محصولات غذايى ، دارو، پوشاک ، کتان و چرم متمرکز بود. تا ده سال قبل بيش از 60 درصد مردم اين کشور رزق و روزى خود را از راه کشاورزى به دست مى آوردند و حدود 450 ميليون کارگر در آن مشغول به کار بودند. اما از چند سال قبل به دنبال اجراى يک برنامه جامع فناورى اطلاعات در اين کشور بزرگترين صادر کننده نرم افزار در جهان شده است.
بنا به گفته رييس انجمن ملى کمپانى هاى نرم افزار هند Nasscomصادرات نرم افزار هند به آمريکا در سال 2000 – 2001 بالغ بر 3.7 ميليارد دلار و در سال قبل از آن 2 ميليارد دلار بود و پش بينى مى شود که به 10ميليارد دلار در سال -2003 برسد.
چنين است که بسيارى از شرکت هاى عظيم کامپيوترى امروز بخش عظيمى از سرمايه هاى خود را به هند منتقل کرده اند تا در اين سرزمين به بهره بردارى برسانند. در 10 مى 1998 مايکروسافت تصميم گرفت براى ايجاد يک مرکز نرم افزار در حيدرآباد سرمايه گذارى کند در سال 2000 اعلام شد که يک سرمايه گذارى 50 ميليون دلارى مد نظر است اين دومين سرمايه گذارى بزرگ مايکروسافت بعد از سرمايه گذارى در سرزمين هاى اشغلى فلسطين بود.
در جولاى 2002 شرکت عظيم اوراکل نيز تصميم به افزايش سرمايه گذارى در هند گرفت. اين شرکت در سال 1991 جزو نخستين شرکت هايى بود که در شهر تکنولوژى حيدرآباد سرمايه گذارى کرده بود. اوراکل همچنين در سال 1994 در اولين مرکز توسعه IT در ايالت بنگال سرمايه گذارى کرده بود و در سال 1998 دومين سرمايه گذارى آن در حيدرآباد انجام داد اين سرمايه گذارى بزرگترين سرمايه گذارى اين شرکت آمريکايى در آسيا بود و آنچنان که مدير بخش آسياى اين شرکت اعتراف کرد:” هند يک جواهر ارزشمند براى اوراکل ” محسوب مى شود. و جاى مطمئنى براى سرمايه گذارى و توسعه IT است.
***
هند در حالى اين موقعيت را در بازار نرم افزار و IT منطقه و جهان به دست آورده که هنوز در بسيارى از موارد ارتباطى اين کشور داراى مشکلاتى است اما با تلاش دولت و حمايت از بخش هاى خصوصى – خصوصا سرمايه گذارى هاى خارجى – وضعيت کاملا به سود اين کشور شرکت هاى فعال در آن است. تا دو سال قبل ميزان تلفن هاى عادى در هند براى هر 1000 نفر 32 خط بود در حالى که اين ميزان براى کشورى مثل آمريکا براى هر 1000 نفر 700 خط است.
اما اين عقب ماندگى ها به سرعت در حال جبران است. به گفته ديويد کاپل خبرنگار نشريه سيليکون تيلگيا امروزه همه مردم هند بخشى از سيستم تکنولوژى اطلاعات هستند و به رشد آن کمک مى کنند. در بمبئى وقتى در ترافيک و در ماشين نشسته بودم چند پسر پابرهنه از من خواستند که کتابى از آن ها بخرم . حدس مى زنيد آن کتاب چه نام داشت؟ سرعت تفکر نوشته بيل گيتس!
اما جالب آنکه حتى بيل گيتس هم نمى تواند نسبت به هند بى تفاوت باشد . عليرغم سرمايه گذارى کلانى که مايکروسافت در هند انجام داده خود وى چند ماه قبل به اين کشور سفر کرد وضمن ديدار با مقامات و بخش هاى خصوصى هند ضمن تشويق به ادامه راه آنها را به کمک بيشتر به اين کشور وعده داد.
امروزه بيشتر کمپانى هاى مطرح نرم افزارى و سخت افزارى جهان در هند شعبه دارند. احمد رسول زادگان يک کارشناس IT مى گويد:” هند از جمله کشورهايى است که به دليل اختلاف زمان با اروپا و آمريکا و به دليل بستر آماده و مساعد مورد توجه کمپانى هاى بزرگ قرار گرفته است. از سال ها قبل اين کمپانيها حتى بسيارى از قعاليت هاى خود را به هند منتقل کردند تا در ساعاتى که در کشورهاى غربى شب و تعطيل است فعاليت هاى اين کمپانى هاى بين المللى به طور مناسب ادامه يابد.”
به اعتقاد رسول زادگان هند نشان داد که مى توان با داشتن يک برنامه مناسب و حتى کوتاه مدت به موفقيتى عظيم در عرصه IT دست يافت. او مى گويد: هند نيروى کار بسيار، جوان و مستعدى دارد به همين دليل وقتى دولت شرايط را براى سرمايه گذارى شرکت هاى بزرگ در اين کشور فراهم کرد اين نيروى کار به سرعت جذب پارک هاى فناورى و مراکز ساخت و توليد نرم افزار شد. حتى با وجود اين که اين کشور به اندازه کافى مهنس کامپيوتر تربيت نکرده و دانشگاه ها ظرفيت بالايى براى تربيت نيروى متخصص IT را ندارند. اين کشور هم اکنون قطب نخست نرم افزار جهان است که حتى کشورهاى غربى به آن حسد مى ورزند.
***
صنعت سينماى هند – باليوود – يکى از موفق ترين صنايع فيلمسازى دنياست. هند با همين صنعت نه تنها توانست در مقابل رقبالى رسانه اى قوى چون تلويژيون و ماهواره مقاومت کند. از سال 1900 تا کنون اين کشور بيش از 27 هزار فيلم به 52 زبان تهيه و توليد کرده است. امروزه در هر سال بيش از 800 عنوان فيلم به اين مجموعه اضافه مى شود. به قولى در هند سينما يک سرگرمى نيست يک تعصب است.
به نظر مى رسد تجربه موفق هندى ها در بومى کردن تکنولوژى سينما به تکنولوژى اطلاعات هم سرايت کرده است و اين دومى حتى آن اولى را با آن همه تعصب و اشتياق کنار گذشته است. امروز نوجوانان هندى به جاى حسرت خوردن براى بازيگر شدن و به شهرت آميتا باچان رسيدن در انديشه يافتن يک شغل در مجموعه هاى توليد نرم افزار و رسيدن به جايگاه مهاتما گويجا يکى از شخصيت هاى سيليکون ولى – قلب IT آمريکا – هستند.
رسولزادگان در اين باره مى گويد: هندى ها ذاتا باهوشند و استعداد بالقوه اى براى به سرانجام رساندن موضوعى که در آن علاقه دارند، هستند. در سينما آن ها کارى کردند که سينماى آمريکا اصلا نتوانست وارد هند شود و با وجود شکست سينماى اروپا آن ها با قدرت به اين موفقيت ادامه دادند. در صنعيت IT نيز آن ها بومى سازى درستى انجام دادند. و از آن بهره هاى درستى هم گرفتند. به عنوان مثال توسعه دولت ديجيتال طى يک سال گذشته در هند رشد بى سابقه اى گرفته و امروزه حتى بسيارى از کارهاى درمانى مردم فقير اين کشور در نقاط دور افتاده توسط اينترنت و کامپيوتر انجام مى گيرد.
او مى افزايد: امروز در هند با صحنه هاى جالبى مى توان روبه رو شد ، شما زنان و مردانى را مى بينيد که لباس مندرسى به تن دارند و حتى پابرهنه اند اما در حال حمل مانيتور يا پرينتر و يا کيس کامپيوتر هستند. اين نشان مى دهد برنامه هاى دولت براى تشويق استفاده مردم از کامپيوتر براى ساده شدن کارها موفقيت آميز بوده است.
رسولزادگاه در ادامه به مقايسه دو کشور چين و هند مى پردازد و مى گويد: کشور چين بزرگترين جميعت دنيارا در اختيار دارد. در اين کشور هنوز موضوع سانسور اينترنت و سايت هاى اينترنتى در دستور کار دولت قرار دارد و از اين رو تلاش دولت به جاى توسعه IT صرف مبارزه با آن مى شود.چين 16.3 ميليون کامپيوتر و هند فقط 6 ميليون کامپيوتر دارد چين سه برابر بيش از هند کاربر اينترنت دارد. چين 165 ميليون تلفن همراه و هند 6 ميليون تلفن همراه دارد اما بازار صادرات IT و درآمد دو کشور از طريق اين صنعت اصلا قابل مقايسه نيست.
اين کارشناس تاکيد مى کند: چنين وضعيت نشان مى دهد که صرف آماده کردن زيرساخت براى استفاده کاربران و توسعه ارتباطات براى توسعه اين صنع کافى نيست و نياز به يک برنامه مدون داريم.
***
مقايسه ايران و هند قطعا کار بى فايده اى خواهد بود. در کشورى که به گفته رييس انجمن صادرکنندگان نرم افزارش تعداد صادرات نرم افزارش نامشخص و بسيار ناچيز است چگونه مى توان آن را با کشورى که نرم افزارهايش را با قيمت بالا به کشورهاى آمريکاى شمالى و اروپا صادر مى کند مقايسه کرد. اما در حقيقت نگاه به الگوى هند شايد بتواند تا اندازه اى براى مسئولان دولتى و خصوصى مفيد باشد.
هفته گذشته رييس جمهور خاتمى در جريان سفر به هند يک روز از سفر خود را صرف بازديد از مرکز فناورى اطلاعات HI – TEC حيدر آباد کرد. در همين ديدار به رييس جمهر گفته شد که اين مرکز صادرات نرم افزار اين مرکز نسبت به سال گذشته 42 درصد رشد داشته است و در سال آينده از مرز 11 ميليون دلار خواهد گذشت.
حيدر آباد با 217 کيلومتر مربع وسعت و جمعيت 300 هزارنفرى اش امروز رشک انگيزترين نقطه جهان براى ايرانيان علاقه مند به فناورى اطلاعات و بسيارى از علاقه مندان در کشورهاى ديگر است. اين مرکز در ايالت آندراپرداش قرار دارد که به توسعه فناورى اطلاعات در اين کشور شهرت دارد. به عنوان مثال تعداد شرکت هاى نرم افزارى در اين پارک در سال مالى 1995-96 31 واحد بوده که در سال مالى 2001-2002 به 1320 واحد رسيده است.
بازديد رييس جمهور ايران و تنى چند از مقامات تصيم گيرنده چون نصر الله جهانگرد و بخش هاى خصوصى فعال در اين عرصه از اين مراکز و آشنايى با پيشرفت هاى تکنولوژيک اين عرصه مى تواند نويد دهنده برنامه هاى دولتمردان ايران در بهره بردارى از الگوهاى موفق در اين عرصه باشد.
***
امروزه و بعد از 50 سال از مرگ گاندى هند نه تنها استقلالش را از دست نداده بلکه همچون چاى و سينما يک محصول وارداتى خارجى ديگر را از آن خود کرده و بدون مقاومت بيهوده و تلاش ناکارآمد براى مبارزه با آن بهترين بهره بردارى را براى بومى سازى – و حتى در مورد IT گسترش و ارسال آن به خارج از مرزها – آن نيز انجام داده است. گاندى مى تواند آسوده بخوابد که کشورش ايچنين سرافرازانه پيش مى رود.
