نام نویسنده: مریم عسگری
ترافيك فاجعه‌اي است كه همه ساكنان شهرهاي بزرگ با آن دست به گريبانند و از آن دل پردردي دارند. عمق اين فاجعه با بروز اتفاقي مانند قطعي برق يا بارش باران و برف بيشتر مي‌شود.
همين دو سه روز پيش بود كه اولين بارش پاييزي خيابان‌هاي پايتخت را قفل و شهروندان را ساعت‌ها در ترافيك معطل كرد.
به همين دليل و با توجه به اينكه از صنعت IT در ساير كشورها براي كنترل ترافيك استفاده‌هاي زيادي مي‌شود، شهروندان از مسوولان اين حوزه انتظار دارند چه از طريق به‌كارگيري صنعت IT و چه راه‌هاي مرسوم ديگر در ساير كشورها اين معضل را تا حدودي كاهش دهند.
به همين منظور و براي اطلاع از اينكه مسوولان اين حوزه تا چه حد از اين روش‌ها براي كاهش اين معضل استفاده كرده‌اند يا اينكه اصلا براي رفع اين فاجعه تاكنون چه كرده‌اند به سراغ حجت‌الله بهروز، مديرعامل شركت كنترل ترافيك رفتيم.
متن مصاحبه را به شرح زير بخوانيد:
ترافيك تقريبا شهر را فلج كرده و معضلي مهم و جدي به شمار مي‌رود و اين تصور وجود دارد كه راه‌حل مناسبي براي گريز از اين وضعيت به اجرا درنيامده است.
درست است كه ترافيك معضل بسيار نگران‌كننده‌اي است و واقعا شهروندان را اذيت مي‌كند و بسياري از شهروندان تصور مي‌كنند براي رفع اين معضل اقدام اساسي نكرده‌ايم، اما حقيقت اين است كه ما تلاش‌هاي بسياري در اين زمينه كرده‌ايم. زماني كه ما با يك مشكل فزاينده و جدي مثل ترافيك مواجه هستيم معمولا كارهايي كه در حاشيه براي رفع آن معضل انجام مي‌دهيم چندان به چشم نمي‌آيد و مردم تصور مي‌كنند ما دست روي دست گذاشته‌ايم و اقدامي نمي‌كنيم.
در حالي كه اين طور نيست و طي دو تا سه سال اخير بهبودهايي در اين مسير شده است، ولي از آنجا كه اين معضل رش فزاينده‌اي دارد شهروندان تصور مي‌كنند اقدام اساسي صورت نگرفته، اما اگر دقت كنند متوجه مي‌شوند اگر اقدام اساسي صورت نمي‌گرفت وضع بسيار بدتر از آنچه امروز است مي‌شد.
اما اين تلاش‌ها همچنان كه گفتيد ديده نمي‌شود، آيا اساسا به روش‌هايي كه در ساير كشورها براي حل اين معضل شده، توجه كرده‌ايد؟
در حقيقت در بحث ترافيك تهران هيچ وقت روش‌هايي كه در ساير كشورها براي رفع اين معضل به كار برده مي‌شود نمي‌تواند به طور قطع اين مشكل را حل كند. البته ما از اين روش‌ها تا حدود زيادي استفاده مي‌كنيم، اما اين روش‌ها تاكنون چندان براي رفع اين معضل كافي نبوده‌اند. به هين منظور روش‌هاي مديريت هوشمند ترافيك به اجرا درآمدند كه در يك سيستم حملونقل سالم بتوانند بهبودهاي نسبي ايجاد كنند.
اين سيستم‌ها مي‌توانند ضمن اطلاع‌رساني، استرس شهروندان را كم كنند و با كاهش زمان سفر انضباط ترافيكي ايجاد كنند. روش‌هاي مديريت هوشمند ترافيك راه‌حل كلي نيست و قرار هم نيست كه مشكل ترافيك تهران را كاملا حل كند. در حقيقت به اين دليل كه ما هيچ وقت به مشكل ترافيك اساسي نگاه نكرده‌ايم. در قسمت راه‌حل‌هاي اساسي هم چندان موفق نبوده‌ايم و فعاليت‌هايي كه كرده‌ايم مطمئنا نمود چنداني ندارد. به همين دليل است كه اكثر شهروندان اعتراض مي‌كنند و مي‌گويند شركت كنترل ترافيك كار چنداني نمي‌كند.
در بحث حملونقل هوشمند طي دو سال اخير چه اقدام موثري انجام داديد كه نتيجه بخش باشد؟
در بحث حملونقل هوشمند طي چند سال اخير كه شهرداري وارد حوزه مديريت ترافيك شده اساسي‌ترين اقدام ما ايجاد ابزارهايي براي مديريت ترافيك است تا افرادي كه وظيفه مديريت وضعيت ترافيكي تهران را به‌عهده دارند، ابزارهاي لازم و كافي را در اختيار داشته باشند. به‌عنوان مثال مركز كنترل ترافيك يكي از اين ابزارهاست كه به خودي خود قرار نيست مشكلي را حل كند، ولي ابزاري است كه در اختيار پليس تهران، مديران كنترل ترافيك، آتش‌نشاني و… قرار ي‌گيرد تا بتوانند در اسرع وقت به مشكلات ترافيكي شهر رسيدگي كنند. به‌طور كلي مركز كنترل ترافيك يك نماي كلي از وضعيت ترافيكي شهر در اختيار مسوولان قرار مي‌دهد تا آنها به سرعت از اتفاقات ترافيكي مطلع شوند و عكسالعمل نشان دهند.
همچنين اخبار و اطلاعات ترافيكي شهر توسط اين مركز جمع‌آوري و از طريق راديو پيام و راديو صداي شهر منتشر مي‌شود.
هدف ديگري كه ابزارهاي هوشمند ترافيكي دارند، ايجاد انضباط ترافيكي و به وجود آوردن نظم ترافيكي است كه قطعا ماحصل اين انضباط كوتاه‌كردن زمان معطلي در ترافيك است.
اما با وجود اين اقدامات، همچنان شاهد بار ترافيكي سنگين در تقاطع‌ها هستيم و همچنان با وجود چنين ابزارهاي هوشمندي وقت بسياري از شهروندان پشت چراغ‌هاي قرمز تلف مي‌شود.
تقاطع يك عنصر كليدي و نقطه ارتباطي مهمي در شهر است كه نقطه ارتباط دو معبر است و در كنترل ترافيك نقش مهمي دارد. چراغ راهنما هم ابزاري است براي كنترل تقدم و تاخر و زمان‌بندي كردن عبور از تقاطع‌ها.
در دنياي مهندسي ترافيك چراغ‌هاي راهنما يك چراغ ثابت هستند كه براساس پارامترهاي خاص تنظيم مي‌شوند و در يك زمان ثابت قرمز و سبز را به هر طرف از تقاطع اختصاص مي‌دهند، ولي وقتي تكنولوژي هوشمند وارد اين حوزه مي‌شود چراغ‌ها براساس حجم واقعي همان لحظه و اتفاقت خاص اختصاص مي‌يابند.
ما در حال حاضر بيش از 800 تقاطع در سطح شهر تهران داريم كه چراغ‌هاي سبز و قرمز دارند و تقاطع‌هاي چراغ‌دار عنوان گرفته‌اند كه چشمك‌زن نيستند. مي‌توانيم بگوييم بيش از نيمي از اين 800 تقاطع به صورت غيرهوشمند اداره مي‌شوند. يعني ما براساس مدل ترافيكي ناحيه مثلا مي‌گوييم صبح‌ها ترافيك از فلان ساعت تا فلان ساعت در اين تقاطع سنگين و در فلان ساعت سبك است و بر اين اساس به تقاطع مذكور چراغ سبز و قرمز مي‌دهيم كه اين تعيين چراغ ثابت است و شما هر وقت از سال كه از آن تقاطع عبور كنيد مي‌بينيد تغييري در ميزان زمان اختصاص چراغ سبز و قرمز در آن تقاطع ايجاد نشده است، مگر اينكه در بازديدهاي دوره‌اي اين تقدم و تاخر چراغ سبز و قرمز را براساس تغيير ميزان تردد تقاطع تغيير دهيم.
تعداد تقاطع‌هاي هوشمند چقدر است؟
بيش از 340 تقاطع در سطح شهر تهران هوشمند هستند و ما اطراف اين تقاطع‌ها سنسورهايي نصب كرده‌ايم كه حجم تردد و ميزان ترافيك اطراف تقاطع را محاسبه مي‌كنند و آن را روي يك سيستم كنترل هوشمند محلي ارائه مي‌كنند و همانجا تصميم مي‌گيرد كه اگر تقاطعي خلوت است چراغ سبز كمتري به آن اختصاص بگيرد و بالعكس.
دومين كاربرد تقاطع‌هاي هوشمند اين است كه همه اطلاعات را به مركز ارسال مي‌كند و در مركز همه تقاطع‌هاي كنار هم مورد بررسي قرار مي‌گيرند و اگر در يك تقاطع تردد كم و در تقاطع بعدي تردد زياد باشد از حركت اتومبيل‌ها در تقاطع خلوت نيز جلوگيري مي‌كند تا بار ترافيكي تقاطع بعدي كه پرترافيك است سنگين‌تر نشود. به اين ترتيب از رشد بيشتر بار ترافيكي آن تقاطع جلوگيري مي‌شود. به عنوان مثال خيابان طالقاني از جمله خيابان‌هايي است كه به نسبت ساعت‌هاي خلوت در آن زيان است و خيلي راحت اگر با يك سرعت از يك چراغ سبز عبور كنيد تا آخر چراغ سبز داريد. اينها نشانه هوشمندي اين سيستم است. زمان‌هايي هم كه اين خيابان شلوغ است نگه‌داشتن خودروها به صورتي است كه كم‌كم توقف را حس مي‌كنند و اين‌طور نيست كه يك تقاطع را با سرعت رد كنند و مدت‌ها پشت تقاطع بعدي بمانند.
بسياري از شهروندان از كاربرد دوربين‌هاي نظارتي در سطح شهر باخبر نيستند، واقعا اين دوربين‌ها چه كاربردي دارند؟
در مركز نظارت، ما حدود 320 دوربين نظارت تصويري در سطح شهر داريم كه در يك اتاق چهار تا پنج اپراتور اتفاق‌هاي ترافيكي را در هر نقطه از شهر به اطلاع ما مي‌رسانند تا ما عكسالعمل نشان دهيم. ما ظرف سه دقيقه از اتفاقات ترافيكي مطلع مي‌شويم و خيلي سريع واكنش نشان مي‌دهيم.
به‌طور كلي دوربين نظارت تصويري دو نوع هستند كه همه به مركز متصل مي‌شوند. البته 320 دوربين فيلمبرداري تعدادشان متغير است، چرا كه گاه برخي از كار مي‌افتند و گاه تعدادي اضافه مي‌شود.
يك‌سري دوربين جديد هم در بزرگراه‌ها نصب شدند كه سرعت‌سنج هستند. اولين سري از اين دوربين‌ها در بزرگراه نيايش نصب شده‌اند كه سرعت را مي‌سنجند و ما به اين وسيله تعداد زيادي از خاطيان را جريمه مي‌كنيم.
در حال حاضر 12 دوربين در بزرگراه نيايش نصب شده، 8عدد در صياد شيرازي در حال نصب است و تا آخر سال قرار است 6 دوربين سرعت‌سنج ديگر در بزرگراه‌هاي پرخطر نصب شوند.
چرا از اين دوربين‌ها فقط براي كنترل سرعت استفاده مي‌كنيد و صدور جريمه؟ فكر نمي‌كنيد مي‌توانيد استفاده‌هاي بهتري از اين دوبين‌ها كنيد؛ مثلا اطلاعات ترافيكي را بهتر و بيشتر به مردم ابلاغ كنيد؟
ظرف مدت 48 ساعت پرينت جريمه را براي شهروند خاطي ارسال مي‌كنيم تا ياد بگيرند اگر خطا كنند سريعا جريمه مي‌شوند. ما نمي‌توانيم با شهروندان خود مثل شهروندان ساير كشورها رفتار كنيم. چون فرهنگ ترافيكي ما با آنها متفاوت است. در ساير كشورها جريمه‌هاي اينچنيني روي فلان ماشين مي‌آيد، ولي ما طي 48 ساعت به فرد خاطي اعلام جرم مي‌كنيم تا ياد بگيرد و خطا نكند.
در مورد اين سوال هم كه مي‌گوييد استفاده‌هاي بهتري از اين دوربين‌ها كنيم ما در حال انجام اين كار هستيم و برنامههايي داريم. به عنوان مثال يك تلويزيون شهري در ميدان توحيد نصب كرده‌ايم كه اطلاعات زنده و مستقيم دوربين‌ها روي آن منعكس و به اطلاع شهروندان مي‌رسد. با اين وسيله افرادي كه از سمت چمران به سمت جنوب وارد توحيد مي‌شوند، وضعيت ترافيكي نواب را مشاهده مي‌كنند.
شما گفتيد ظرف مدت سه دقيقه از اتفاقات ترافيك مطلع مي‌شويد. آيا عكسالعمل شما نيز به همين اندازه سريع است.
خيلي وقت‌ها ما نمي‌توانيم خيلي سريع اقدام كنيم و به دلايلي خيلي كندتر از آنچه بايد سرويس بدهيم عمل مي‌كنيم، اما همين كه مي‌توانيم ظرف كمتر از سه دقيقه از اتفاقات ترافيكي مطلع شويم، جاي اميدواري است.
البته ما مشكلات زياي براي سرويس‌دهي داريم. به عنوان مثال سال گذشته مشكل قطعي برق داشتيم و با قطع برق چراغ تقاطع‌ها خاموش مي‌شد و علاوه بر اين دوربين‌ها نيز از كار مي‌افتاد و اين مساله نه تنها باعث سردرگمي ما مي‌شد، بلكه حجم ترافيك را افزايش مي‌داد كه اين خود نشان‌دهنده اين بود كه ما چقدر خوب عمل مي‌كنيم و چه كار بزرگي كرده‌ايم و اين سيستم‌ها تا چه اندازه به كنترل ترافيك شهر كمك كرده است. اكنون نيز رسالت ما اين است كه بتوانيم اين سيستم‌ها را سرپا نگه داريم، به روز كنيم و گسترش دهيم
آيا اقدامي براي زمان قطعي مجدد برق كرده‌ايد؟
با وجود اينكه در حال حاضر قطعي برق كمتر شده است، اما ما با توانير و وزارت نيرو مذاكراتي داشتيم و مشكل قطعي برق را دست كم نگرفته‌ايم. چون احتمال دارد در آينده شاهد افزايش ساعات خاموشي باشيم. به همين دليل طي تابستان تا اوايل مهرماه بيش از 350 تقاطع مهم شهر را به برق اضطراري مجهز كرده‌ايم، البته اينها از وظايف ما نبوده است، اما براي رفع اين معضل بايد همه همكاري كنيم.
پس تكليف بقيه تقاطع‌ها زمان قطعي برق چه مي‌شود؟
از حدود 2200 تقاطع كه در كل شهر وجود دارد 800 تقاطع زمان‌دار و بقيه چشمك‌زن هستند و 350 تقاطع نيز هوشمند هستند.
در حال حاضر از كل تعداد 2200 تقاطع، 350 تقاطع به برق اضطراري مجهزند و برنامههايي راي تجهيز ساير تقاطع‌ها به برق اضطراري داريم.
مشاهده شده كه بيشتر استفاده شما از تجهيزات ديجيتالي مثل دوربين‌ها و تابلوهاي ديجيتالي اعلام اطلاعاتي مانند هشدار و پيام‌هاي ايمني است و كمتر ديده شده اطلاعات ترافيكي لازم را به شهروندان اعلام كند. به نظر تاكيد هميشه شما روي مجازات و گير انداختن خلافكار است تا اطلاع‌رساني براي بهبود رفتار ترافيكي؟
درست است. ما سابق بر اين يك مدل مديريت هوشمند در شهر تهران داشتيم كه ظرف دو سه سال اخير تغيير كرده است. نمي‌گويم ما اين مدل را تغيير داده‌ايم، بلكه اين رشد تكنولوژي است كه باعث اين تغيير شده است. ما سعي كرديم خود را با رشد تكنولوژي هماهنگ كنيم كه موفق هم شده‌‌ايم.
تا دو سال گذشته، اطلاع زيادي از شهرمان نداشتيم، تا سه سال پيش تعداد دوربين‌هاي كل شهر تهران 110 عدد بود، اما امسال اين تعداد بيش از سه برابر شده است و اطلاعات ما نيز از اتفاقات ترافيكي سطح شهر افزايش يافته است. ما تا سه سال قبل مي‌دانستيم مدرس يا صدر يا …. پر ترافيك است اما نمي‌دانستيم شهروندان از كدام مسير بروند تا به ترافيك برنخورند، اما اكنون وضعيت تغيير كرده است و ما مي‌توانيم اطلاعات ترافيكي بهتري به شهروندان دهيم.
از طرفي تابلوهاي موجود در سطح شهر اكثرا قديمي هستند و درست كار نمي‌كنند.
اما ما يك سري تابلوهاي جديد نصب كرده‌ايم كه يك نمونه از آنها در ميدان هفت تير نصب شده است كه اطلاعات ترافيكي خوبي به شهروندان مي‌دهد. در اين تابلو نقشه ترافيكي مدرس، همت و رسالت ارائه مي‌شود و شهروندان مي‌توانند مسير درست را انتخاب كنند.
از طرفي، سعي داريم به سمت گرافيكي شدن و استفاده از روش‌هاي گرافيكي براي ارائه اطلاعات به شهروندان برويم. ما قصد داريم كاري كنيم تا شهروندان با يك نگاه به نقشه متوجه شوند كدام مسير شلوغ است و كدام مسير بهتر است.
ما قصد داريم تابلوهاي اين چنيني و همچنين تلويزيون‌هايي كه براي پخش تصاوير ترافيكي نصب شده‌اند را افزايش دهيم و اطلا‌رساني دقيقي به مردم داشته باشيم.
اما اين نقشه‌ها چندان دقيق نيستند و خيلي كلي هستند، چرا يك نقشه ديجيتالي جامع و كامل براي اطلاع‌رساني وجود ندارد؟
نقشه ديجيتالي شهر تهران توسط شركت TGIS طراحي و آماده شده است، اما در كل ما با دو بحث در اين زمينه مواجه هستيم. اول اين كه ما متولي طراحي نقشه ديجيتالي نيستيم. نقشه‌اي هم كه ما در سايت خود گذاشته‌ايم يك نقشه كلي است. دوم اين كه اين نقشه كلي پاسخگوي نياز ترافيكي شهروندان است و نقشه براساس ترافيك بنا شده است. براي شهروندان هم شناخت مسيرهاي ترافيكي مهم است نه مكان‌هايي مانند مساجد و كوچه‌ها و …. پس اين نقشه كلي كافي است و كفايت مي‌كند. از طرفي نقشه‌هاي ديجيتالي خيلي به درد مردم نمي‌خورند، مگر اين كه خدماتي روي آنها ارائه شود. مثلا مسيرياب داشته باشد يا ….
قصد نداريد از ساير امكانات ارتباطي مثل SMS يا MMS استفاده كنيد؟
در حال حاضر آمادگي لازم را براي ارسال نقشه ترافيكي از طريق MMS داريم و فقط منتظر راه‌اندازي اين سرويس هستيم. همچنين قصد داريم از طريق سيستم RDS اطلاعات ترافيكي را از طريق راديو پخش خودرو به شهروندان اعلام كنيم. در اين رابطه با راديو تهران به تفاهم رسيده‌ايم و اين سيستم تا دو ماه آينده راه‌اندازي مي‌شود.
منبع : دنیای اقتصاد
