نام نویسنده: سونيتا سراب‌پور
گمان مي‌رفت آغازسال 87 سال خوبي براي طرح‌هاي نيمه‌تمام حوزه فناوري اطلاعات و ارتباطات باشد، چراكه اكثر مسوولان و مديران اين حوزه پيش از آغاز اين سال وعده اين را داده بودند كه با آغاز سال 87 بسياري ا طرح‌هاي نيمه تمام اجرا خواهند شد. اما با شروع سال جديد هم مشخص شد كه اين گفته‌ها وعده‌اي بيش نبوده‌اند.
چرا كه در اولين اقدام شركت مخابرات ايران اعلام كرد كه طرح يكسان سازي كدهاي مخابراتي تلفن ثابت كه قراربود سال گذشته به اجرا گذشته شود، امسال نيز پياده‌سازي نخواهد شد. طرحي كه براساس آن كدهاي شهري و بين شهري در استان‌ها حذف و تمام استان‌ها داراي يك كد خاص مي‌شدند.
طرح يكسان‌سازي و افزايش تعرفه
یکسان‌سازی کدهای مخابراتی درزمان تصویب بودجه 86 در مجلس هفتم مطرح شد. در آن زمان، نمایندگان مجلس بدون انجام دادن کار کارشناسی، این طرح را در وظایف وزارت ICT ر سال 86 قرار دادند. طبق مصوبه مجلس، وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات مكلف شده بود که پيش شماره‌هاي بين شهري تلفن هر استان را حذف كند. در اين حالت هر استان و تمامي‌شهرها و روستاهاي تابعه آن، تنها داراي يك كد خواهند بود و تمامي‌تماس‌هاي درون استان با يك نرخ شهري براي مشتركان محاسبه خواهد شد. با این حال، این طرح با ابهامات بسیار در سرفصل‌های کاری شرکت مخابرات ایران قرار گرفت. گفتني است حذف اين كدها در نظام نامبرينگ ايران، مطابق با توصيه‌هاي اتحاديه جهاني مخابرات (ITU) انجام مي‌شود. براساس توصيه‌هاي ITU كدهاي منطقه‌اي (2area code) رقمي‌مي‌شود و شماره تلفن نيز 8 رقم كه جمعا شماره تلفن‌هاي كل كشور 10 رقمي‌و با صفر، 11 رقمي‌خواهند شد.
در حـــال حاضر كدهاي منطقه‌اي (3area code) رقمي‌است كه با حذف كدهاي داخل استان عملا كدهاي منطقه‌اي دو رقمي‌و شماره تلفن‌هاي همه شهرها و روستاها 8 رقمي‌خواهد شد؛ قطعا در پي اين تغيير و تحولات ، شماره تلفن‌هاي مشتركان نيز تغییر خواهد کرد. به گفته مسوولان مخابراتي حذف كدهاي بين شهري در هر استان قرار بود در فازهاي مختلفي آغاز به كاركند كه در فاز اول كد برخي از شهرك‌ها و روستاهاي كوچك با كد بخش همسان می‌شد و در فاز دوم كد تمامي‌روستاها و شهرها با شهرستان‌هاي استان يكي شده و در نهايت با كد مرکز استان يكسان مي‌شدند. در صورت وقوع اين اتفاق، مشتركان تلفن ثابت در استان تهران يا استان‌هاي ديگر، هزينه شهري بابت تماس داخل استان خواهند پرداخت. زارعیان، مدیر روابط عمومي‌شرکت مخابرات ایران در این باره مي‌گوید: «فازهای اولیه این طرح سال‌ها پیش اجرا شده است که براساس آن کد روستاهای شهرها که تعداد آن بسیار زیاد بود، حدف شد و در حال حاضر هم در حال بررسی فازهای بعدی هستیم.»
اما با بررسي‌هاي اوليه اين طرح توسط متخصصان مخابراتي اين مساله روشن شد كه اعمال اين طرح بدون افزايش تعرفه‌ها درآمد شركت مخابرات را به شدت كاهش خواهد داد. تا جايي كه محمد سليماني، وزير ارتباطات و ناوري اطلاعات در مورد تغيير تعرفه مكالمات گفته بود: (در اجراي اين طرح بايد دو مساله اقتصادي و فني را مورد توجه قرار داد كه مسائل فني اين طرح بسيار پيچيده و گسترده است، از اين رو اگر اين طرح هزينه بسياري را به شركت‌هاي مخابراتي تحميل كند و نياز به تغيير مراكز سوئيچ چند هزار مركز مخابراتي باشد و با توجه به اينكه بيش از 11هزار مركز مخابراتي در كشور فعاليت مي‌كنند، ممكن است ايجاد اين تغييرات هزينه‌اي در حدود صد تا دويست‌ميليارد توماني به شركت‌هاي مخابراتي تحميل كند كه نتيجه منفي در بر خواهد داشت.) محمود خسروي، رييس سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي هم درباره بحث يكسان‌سازي و در واقع كدينگ تلفن ثابت گفته بود: اگر قرار است در داخل يك استان كدها يكسان شود، افزايشي را در پالس شهري شاهد خواهيم بود و اگر اين امر اتفاق بيفتد به طور قطع تغييري در تعرفه‌ها به وجود مي‌آيد، اما اين به معناي افزايش نيست، زيرا تبديل ترافيك بين شهري به شهري تغييراتي را در تعرفه‌ها به وجود خواهد آورد و براي ارتباطات شهري رقمي پيشنهادي حدود هفت درصد است. زارعیان همه در مورد این افزایش تعرفه مي‌گوید: ( درحال حاضر ما از کدهای بین شهری هم درآمد کسب مي‌کنیم که اگر قرار باشد این کدها حذف شوند درآمد مخابرات به شدت کاهش پیدا مي‌کند و برای این کار ما باید تعرفه مکالمات را افزایش دهیم، البته این افزایش تعرفه نباید به گونه‌ای باشد که به کاربران ضرری وارد شود.)
گفته مي‌شد كه با اجراي طرح يكسان‌سازي كدهاي مخابراتي تعرفه تلفن ثابت با افزايش 16درصدي مواجه مي‌شده است.
مطرح شدن اين افزايش قيمت مخالفان و موافقان زيادي را به دنبال خود داشت تا جايي كه يكي از كارشناسان اين حوزه معتقد است كه اين تصميم و افزايش تعرفه‌ها ممكن است براي كساني كه كارهاي اداري دارند و با شهرهاي مختلفي تماس برقرار مي‌كنند خوب و رضايت بخش باشد، اما اين افزايش براي مصرف‌كننده‌هاي عادي و خانواده‌هايي كه تماس‌هاي داخلي مي‌گيرند، تبعات منفي اقتصادي را به دنبال خواهد داشت. چرا كه ممكن است اين نوع مصرف‌كنندگان با شهرستان‌هاي اطراف كار زيادي نداشته باشند.
به اعتقاد اين كارشناسان اين افزايش نرخ راهكاري براي فرار از تثبيت قيمت‌ها است زيرا به نظر مي‌رسد در حال حاضر سياست تثبيت قيمت‌ها كه توسط مجلس به تصويب رسيده، به نتيجه مطلوب خود نرسيده است؛ بنابراين اين افزايش قيمت راهي است براي فرار از مشكلاتي كه پيش آمده است.
وي در ادامه مي‌افزايد: اين افزايش قيمت و تعرفه‌ها براي افرادي كه استفاده‌هاي تجاري از تلفن ثابت مي‌كنند، نگران كننده نخواهد بود، اما براي كساني كه از تلفن براي كار خدماتي استاده مي‌كنند فشارهاي اقتصادي زيادي را وارد مي‌كند. اما احمد معتمدي، وزير پيشين ارتباطات و فناوري اطلاعات در گفت‌وگو با يكي از خبرگزاري‌ها درباره اين طرح اظهار كرده بود كه حذف كد بين شهري و يكسان كردن تعرفه‌هاي مكالمات در سطح استان‌ها و در نهايت در كل كشور، در مجموع به نفع مخابرات و مشتركان تمام خواهد شد. به عقيده وي افزايش 16درصدي نرخ مكالمات به طور ملموس روي تعرفه مكالمات شهري اثري نخواهد داشت به ويژه آن كه اين تعرفه مكالمات تلفن ثابت در حدود پنج تا شش سال است كه ثابت باقي مانده است.
طرح جايگزين
به دليل نگراني‌هاي پيش آمده پس از افزايش تعرفه تلفن ثابت اين طرح از طرف شورای عالی اقتصاد رد و همچنين به دنبال بروز تبعات اجتماعي آن رييس‌جمهور نيز خواستار بررسي بيشتر روي اين طرح شد. پس از اينكه مخابرات نتوانست از اين طريق دست به افزايش تعرفه تلفن ثابت بزند و همچنين به دليل ابهاماتي كه درباره نحوه اجراي طرح حذف كد بين شهري وجود داشت، مشخص شد كه اجراي اين طرح به گفته مسوولان مخابرات، هزينه بسيار گزافي به همراه داشته و در واقع، خسارات ميلياردي به مخابرات وارد مي‌آورد و از سويي، اين تغيير شماره‌ها و 8 رقمي‌شدن آن بسيار زمان‌بر بوده و مشكلاتي را در پي دارد. بنابراين اجراي طرح شارژينگ به جاي اين طرح مطرح و عنوان شد كه با انجام آن، مردم مي‌توانند با شهرهاي هر استان تماس گرفته، اما هزينه مکالمات شهری را پرداخت كنند.
به گفته مسوولان با يكسان شدن شارژينگ در سطح استان، بحث دسترسي به شبكه‌هاي اطلاع رساني راحت تر شده و بسياري از مشكلات نيز حل خواهد شد، زيرا بحث به هم ريختن شماره‌ها، مشكلات زيادي در پي خواهد داشت. با اجرايي شدن سيستم شارژينگ، مشتركان هر استان، با وجود شماره‌گيري كد شهرستان، هزينه مكالمات درون شهري را خواهند پرداخت. محمود خسروي رييس سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي هم در نشست خبري در اين باره گفته بود: یکسان‌سازی کدها به دلیل لزوم تغییر شماره بسیاری از مشترکان کاری پیچیده است، اما این موضوع و چگونگی عملی کردن این تکلیف قانون بودجه در کمیته‌ای با حضور وزیر ارتباطات و سایر کمیته‌ها به طور جدي در حال بررسی است. خسروی، در رابطه با زمان اجرایی شدن این موضوع تصریح کرده بود: یکسان‌سازی شارژینگ از جمله راهکارهایی است که وجود دارد و در این روش می‌توان به جای به هم ریختن نامبرینگ، شارژینگ را در سطح استان‌ها یکسان کرد.
وی، انجام این روش را بسیار سهل و سریع عنوان کرد و افزود: با این کار، مشکل بسیاری از شهرهای کوچک در زمینه دستیابی به شبکه اینترنت نیز رفع خواهد شد. خسروی، در پاسخ به سوالی مبنی بر احتمال منتفی شدن همسان‌سازی کدها گفت: این احتمال وجود دارد؛ چرا که به هم ریختن نامبرینگ مشکلات زیادی به همراه دارد. همچنین شروع این موضوع با همسان‌سازی و سپس هم‌کدسازی در مناطقی که تغییرات نامبرینگ کمتری به وجود می‌آید نیز امکان‌پذیر است. این درحالی است که مدیر روابط عمومي‌ایران اجرای این طرح را هم غیرممکن مي‌داند.
اين طرح نيز همانند ديگر طرح‌ها همچنان در حال بررسي است و مي‌رود تا سال‌ها را يكي پس از ديگري طي كند تا بلكه با انجام اصلاحات ديگر به تصويب برسد. البته زارعیان معتقد است با بررسی‌های بیشتر این طرح با یکسال دیگر اجرا خواهد شد! به اعتقاد بسياري از كارشناسان اين حوزه، علت عم اجراي اكثر طرح‌هاي حوزه اي تي شايد به دليل نبود نگاه كارشناسانه و كمبود برنامه‌ريزي‌هاي صحيح است كه مجموعه اين عوامل دست به دست هم مي‌هند تا بيشتر طرح‌ها به سرنوشتي نامعلوم دچارشوند.
منبع : دنيای اقتصاد
