نام نویسنده: مهدى رودكى،مدير سايت www.iranseo.com
بخش مصاحبه آى تى ايران – به پيشنهاد شهرام شريف، برنامه مصاحبه با عليرضا شيرازى مدير و موسس سايت پارسيک را هماهنگ كردم و در يك عصر گرم (!) پاييزى من و محمود بشاش مدير شرکت اطلاع رسانى همکاران سيستم پذيراى عليرضا بوديم.
عليرضا يك برنامه نويس علاقه مند به كار در حوزه موتورهاى جست و جوگر است، برنامه نويسى كه علاقه زيادى دارد تا هنر برنامه نويسى اش را در اين زمينه پياده سازى كند و از آن لذت ببرد اما او كه بسيار گرم و صميمى سخن مى گويد حرفهاى ديگرى هم دارد .او براى ارضاى ايده هاى برنامه نويسى اش، پارسيك را دارد. به قول خودش اگر تنها به فكر يك موتور جست و جوگر ى بود اصلا سراغ اين کار نمى رفت .او ارزش كارش را به خوبى مى داند. اگر ديگران آمار ترافيك سايت خود را چندين برابر اعلام مى كنند، او براى نشان دادن عظمت كارش و تعداد بينندگان پارسيك، مجبور به استفاده از سرويسهاى نشانگر ترافيك شد. (شايد يكى از دلايل جدى گرفته نشدن تبليغات اينترنتى در ايران همين غلو بيش از حد در گزارش آمار بينندگان سايتها باشد.)
خيلى از سايتهاى ايرانى، به ادعاى صاحبان آنها اولين، بزرگترين، بهترين، پربيننده ترين و … هستند اما پارسيك، در نوع خودش مى تواند ادعايى واقعى تر داشته باشد.
بعضى وقتها به شوخى به عليرضا مى گويم: بسى رنج بردى در اين پارسيك …
رودکى : براى آغاز مصاحبه خوب است اصلا بگويى که ايده پارسيک از کجا به ذهنت رسيد؟
شيرازى : سايت پارسيك براساس ايده يك جستجوگر محلى به وجود آمد، بطور كلى اهداف پياده سازى سايت عبارتند بودند از: پياده سازى جستجوگرى كه نتايج آن بخش زيادى از نيازهاى كاربران ايرانى را برآورده كند و به تمام درخواستهاى آنها جوابى قانع كننده دهد و همچنين ايجاد محيط و امتيازاتى براى جستجوگر بود كه بتواند نيازهاى كاربران ايرانى را برآورده ساخته و به عنوان يك جستجوگر محلى مطرح شود (از جمله جست و جوى فارسى و يك محيط مناسب با فرهنگ ايرانى).
مطالعاتى بر روى پروژه Open Directory ، نرم افزارهاى جستجوگر كد باز و حتى يك جستجوگر كاملا ايرانى انجام شد . اما در نهايت به اين نتيجه رسيدم كه آنها نميتوانند پاسخ مناسبى به دو هدف اصلى ايجاد سايت باشند. همچنين مى بايست محدوديتهاى مالى و شرايط صنعت آى تى در ايران را نيز در نظر ميگرفتم چرا كه مثلا راه اندازى يك جست و جوگر مستقل ايرانى در بلند مدت نياز به پهناى باند بالا، نرم افزار بانك اطلاعاتى قدرتمند و فضاى زياد اختصاص داده شده به اطلاعات آنرا داشت و با توجه به درآمد پايين سايتهاى ايرانى چنين كارى چندان مقرون به صرفه نخواهد بود. به خصوص اينكه كاربران معمولا به دنبال بهترين و جامع ترين جواب هستند كه در چنين شرايطى نتايج جست و جوگرهاى معروف همچون گوگل بهترين پاسخ به نياز كاربران است.
در چنين شرايطى با نگاهى به سايتهاى NetScape ، AOL ، EuroSeek , MSN كه سايتهاى محبوبى به شمار ميرفتند و قابليتهاى جست و جوى مناسبى هم داشتند و البته نقطه اشتراك همگى آنها ، استفاده از بانك اطلاعاتى ديگر موتورهاى جست و جو بود، اقدام به طراحى پارسيك كردم و در نهايت پارسيك در ارديبهشت سال 1381 راه اندازى شد.
رودكى: البته سايتهايى كه اشاره كردى، تنها موتور جست و جوگر نيستند و خدمات ديگرى را هم ارايه مى كنند.
شيرازى: بله به همين خاطر من هم سرويسهاى خبر و معرفى وبلاگها را در پارسيك گذاشته ام اما روى بخش جت و جوى آن تاكيد دارم. پارسيك با امكان جست و جوى فارسى در وب با كمترين تنظيمات و همچنين دارا بودن صفحه كليد فارسى به سرعت مورد توجه كاربران فارسى زبان قرار گرفت. پارسيك اولين جست و جوگرى بود كه جست و جوى جامع در وب با امكان جست و جوى كلمات فارسى ، راهنماى فارسى و امكاناتى كه ممكن است براى جست و جوى فارسى نياز باشد را يكجا فراهم كرد. البته در زمان راه اندازى پارسيك نسخه فارسى گوگل ارائه نشده بود و جست و جوى فارسى در گوگل نيازمند تنظيمات و مشكلاتى بود.
بشاش: در زمان پياده سازى پارسيک و بعد از آن با چه مشکلاتى روبه رو شدى؟
شيرازى:يكى از اولين مشكلات برقرارى ارتبا و دريافت سرويس هاى خاص از موتورهاى جست و جوگر مطرح بود چرا كه ميزان جست و جو در پارسيك فراتر از سرويس هاى رايگان آنها بود كه اين مشكل در نهايت با كمك دوستى در خارج از كشور و گرفتن سرويس از يك شركت خارجى ديگر فراهم شد هر چند كه سرويسهاى اين شركت كند و با مشكلات زيادى همراه بود.
رودكى: يعنى از همان ابتدا مى خواستى پارسيک يک ابرجست و جوگر (meta search engine)باشد؟
شيرازى: نه ، اما با توجه به شرايط موجود اين گزينه بهترين انتخاب بود.
مشكل ديگرى كه در اوايل پيش آمد برخورد برخى افراد فعال در حوزه آى تى كشور بود كه برخى بدليل معرفى پارسيك در تلويزيون ايران ، عده اى به خاطر اتفاده از سرويس يك سايت ديگر و حتى عده اى هم به بهانه وابستگى سايت به وزارت اطلاعات آن را زير سوال بردند و يا حتى آن را به تمسخر گرفتند.
رودكى: و اين اتفاقات به محبوبيت پارسيك كمك كرد؟
شيرازى: همينطوره. البته اين مشكل به مرور برطرف شد و امروز من با بسيارى از منتقدان پارسيك رابطه دوستانه اى دارم و استفاده از سرويس هاى وبى نيز ديگر روشى رايج در بين سايتهاى ايرانى شده است. اما مشكلى كه امروزه با آن درگير هستم عدم استقبال از آگهى هاى اينترنتى است.
بشاش: اين مشکل بسيارى از سايتهاى ديگر ايرانى هم هست.
شيرازى: دقيقا. با وجود تعداد بالاى بازديدكنندگان پارسيك، مچنان در جذب بنرهاى تبليغاتى با مشكل روبه رو ست كه اين مشكل ريشه در عدم باور به تبليغات اينترنتى در ايران دارد و اين عدم درآمدزايى، پيشرفت پارسيك و امكانات آنرا با محدوديت هايى روبه رو كرده است.
بشاش: با آنكه پرشين بلاگ خوب عمل كرده است اما هنوز سود دهى خيلى كمى دارد.
رودكى:چرا با وجود جست و جوگرهاى مشهورى همچون گوگل و بقيه، كاربران بايد از پارسيك استفاده كنند؟
شيرازى: خوب اين سوال براى من نيز مطرح بود و سعى كردم چنين جذابيتى براى كاربران پارسيك ايجاد كنم. براى نمونه در آن زمان و حتى امروز نيز ياهو از بنرهاى تبليغاتى استفاده مى كند كه براى بسيارى از ايرانيان خوشايند نيست و حتى من شاگرد خانمى داشتم كه از رفتن به سايت ياهو در زمانى كه در دانشگاه بود بدليل اگهى هاى آن مى ترسيد.
بشاش: يعنى تصاوير موجود در آگهى ها متناسب با فرهنگ ايرانى نبود؟
شيرازى: بله همين طور است ولى البته هميشه نه.
رودكى: اين مسئله در مورد MSN هم صادق است، مخصوصا msn.it .
شيرازى: همچنين اكثر كاربرانى ايرانى تمايلى به خواندن راهنماى انگليسى جست و جوگرها را نداشتند و حتى شما ميبينيد پس از آنكه گوگل نسخه فارسى خود را ارائه ميكند تازه بسيارى متوجه امكانات آن و مدير ايرانى آن مى شوند. سعى شده است كه در پارسيك اين موارد در نظر گرفته شود. همانطور كه گفته شد پارسيك زودتر از گوگل فارسى راه اندازى شده و حتى امروز امكاناتى چون كيبورد فارسى يا بهينه سازى جست و جوى فارسى و برخى امكانات ديگر است كه در موتورهاى جست و جوگرهاى مهم وجود ندارد.
البته يك جست و جوگر معروف و محبوب ايرانى براى صنعت آى تى كشور نيز خالى از فايده نيست چرا كه شايد تنها منبعى باشد كه بتواند با آمارى از جست و جوى انجام شده انعكاس دهنده وضعيت ، علاقه منديها و خواسته هاى كاربران فارسى زبان و ايرانى باشد.
بشاش: برنامه اى براى استفاده از اين نوع اطلاعات نداريد؟
شيرازى: من گزارشات هفتگى خوبى از جست و جوهاى انجام شده دارم اما به دليل حجم بالا و عدم نياز به اين اطلاعات متاسفانه آنها را پاك مى كنم.
بشاش: آيا سازمانهايى در ايران وجود دارند كه از در اختيار داشتن اين اطلاعات استقبال كنند؟
شيرازى: اينجا ايران است!( خنده همه )
رودكى: خوب است کمى به محتوا بپردازيم، كمى بيشتر درباره امكان بهينه سارى جست و جوى فارسى پارسيك بگو
شيرازى: بهينه سازى جست و جوى فارسى يك الگوريتم براى كامل كردن جست و جوى عبارات فارسى با برطرف كردن مشكل كدهاى مختلف براى برخى حروف فارسى است. همانطور كه ميدانيد در سيستم عامل ويندوز XP و 2000 براى برخى حروف مانند ى و ك كدها و شكل متفاوتى نسبت به ويندوزهاى 98 فارسى در نظر گرفته ش .حال از يك طرف صفحاتى را داريم كه ممكن است با يكى از دو سيستم فوق طراحى شده باشند و از طرفى كاربرانى كه ميتوانند با هر يك از سيستمهاى فوق عبارات فارسى را وارد كنيد.تايپ عبارت با شكلهاى متفاوت حروف كارى سخت و آزاردهنده است و حتى جمع كردن نتايج با استفاده از علمگر OR ميتواند باعث بهم ريختگى نتايج به خصوص در عبارات طولانى شود.
با توجه به اينكه بنده حتى قبل از راه اندازى پارسيك مقاله اى دراين زمينه در يكى از سايتهاى خبرى نوشته بودم اين مشكل را در نظر داشتم و يك ماه پس از راه اندازى پارسيك روشى براى حل اين مشكل در برنامه جست و جوگر پياده سازى كردم كه هم اكنون نيز نسخه اى جديدترى از آن در پارسيك استفاده ميشود.
بشاش: آيا اين بهينه سازى فارسى با استقبال روبه رو شده است؟
شيرازى: فكر مى كنم اينگونه باشد.
رودكى: نسخه جديد پارسيک چه امکاناتى دارد؟
شيرازى: چند ماهى است كه نسخه جديد پارسيك ارائه شده است. اول اينكه طراحى آن بسيار سبك و كاملا فارسى شده است و راهنماى كاملتر فارسى نيز در آن تعبيه شده است.
دوم، استفاده از پيام هاى هوشمند فارسى در حين جست و جو كه به كاربر در رسيدن به مقصود و استفاده از امكانات سايت كمك ميكند.
سوم، تغيير موتور جست و جوگر مادر و عدم استفاده از گوگل (چرا كه با وجود محيط فارسى گوگل ترجيج دادم يك ميط فارسى با نتايجى متفاوت از گوگل عرضه شود و به خصوص كه در مورد جست و جوى عبارت فارسى هم اكنون پارسيك در بسيارى موارد از گوگل نيز پيش افتاده است).
چهارم، ارائه برخى امكانات در پارسيك از جمله جست و جوى عبارت ساده و عبارت منطقى بطور همزمان كه حتى در جست و جوگر مادر نيز اين امكان وجود ندارد.
پنجم، ارائه معادلهايى براى عمگرهاى منطقى AND,OR,ANDNOT به صورت و، يا، ونه كه علاوه بر راحت تر كردن جست و جوى عبارت فارسى كاربران را نيز به استفاده از عملگرهاى منطقى تشويق خواهد كرد.
در نسخه جديد پارسيك بخش جستجوگر اخبار فارسى نيز اضافه شده است كه امكان مشاهده آخرين عناوين خبرى از ده‌ها سايت خبرى به همراه مشاهده عناوين خبرى موضوعات خبرى همچون ايران،جهان،اقتصاد،آى تى و… در آن فراهم است و در واقع دومين كار از نوع خود در جهان است.
امكانات فعلى سايت پارسيك شامل جست و جوگر وب ، جست و جوگر اخبار فارسى، اخبار انگليسى ، فهرست وبلاگهاى فارسى ، فهرست سرويس دهندگان اينترنت،آخرين نرخهاى ارز و طلا ، ماشين حساب علمى است و به زودى نيز بخش Open Directory نيز با شكلى جديد و نو ارائه خواهد شد.
بشاش: در حال حاضر پارسيک از كدام موتور جست و جوگر استفاده مى كند؟
شيرازى: با واسطه از امكانات Fast.
بشاش: چرا با واسطه؟
شيرازى: خب. اين را از اسرار پارسيك بانيد.
رودكى: خوب چرا در نسخه جديد ديگر از گوگل استفاده نكرديد؟
شيرازى: مى خواستم نشان دهم كه من با سرويس رايگان گوگل تفاوت دارم. در ضمن همه از گوگل استفاده ميكنند. لذا سراغ Fast رفتم. هر چند كه خيلى دقيق نيست اما عميق تر از گوگل در وب مى گردد.
رودكى: يعنى پارسيك هم مانند AllTheWeb (موتور جست و جوى كمپانى Fast ) خيلى دقيق نيست؟
شيرازى: البته من بعضى از مشكلات موجود در آنرا حل كرده ام و امكاناتى به پارسيك افزوده ام كه انتظار دارم از آن استفاده بهترى بشود.
بشاش: آيا انتظار داريد كه كاربران علاوه بر موتورهاى ديگر جست و جو از پارسيك هم كنند؟
شيرازى: بله. براى جست و جوى فارسى ، پارسيك انتخاب بهترى است.
بشاش: آيا كاربران تمايل به استفاده از چند موتور جست و جوگر را دارند؟
شيرازى: خير. ايرانيها معمولا از گوگل استفاده مى كنند. همينطور كاربرانى هستند كه از پارسيك استفاده مى كنند چون به آن عادت كرده اند.
رودكى: راستش را بگو آيا خودت از پارسيك استفاده مى كنى؟
شيرازى: من از گوگل و پارسيك استفاده مى كنم چون نتايج متفاوتى ارايه مى دهند.
رودكى: البته مى دانيد كه سيستم رتبه بندى گوگل خيلى موفق عمل مى كند.
شيرازى: به همين خاطر است كه قصد دارم تا تركيبى از گوگل و Alltheweb را براى پارسيك طراحى كنم و طراحى يك الگوريتم رتبه بندى مناسب را در نظر دارم. اما در اينصورت مشكل كند بودن همچنان باقى خواهد بود: دادن دو درخواست و دريافت دو پاسخ و سپس رتبه بندى نتايج ارايه شده!
رودكى: فيدبك پارسيك بين كاربران ايرانى چه بوده است؟
شيرازى: در مورد وبلاگها خيلى موثر بوده است. بسيارى براى جست و جوى وبلاگها به پارسيك مراجعه مى كنند. سايتها و طراحان زيادى از پارسيك ايده گرفتند. آمار مراجعه به آن هم بالاست. خلاصه اينكه كاربرانى كه مى خواهند فارسى جست و جو كنند، به آن مراجعه مى كنند.
بشاش: آيا فعاليت خود را يك چيز كاملا منحصربفرد مى دانيد؟
شيرازى: نه. چيز منحصربفردى نيست بلكه يك ابتكار خوب از پارسيك است و چيز خارق العاده اى نيست. مثل چيزى كه درباره پيج رنك در گوگل گفته مى شود.
بشاش: پس منتظر رقباى جديدى هستيد؟
شيرازى: بله، اما نگران كننده نيست. سعى خواهد شد كه پارسيك همچنان برگ برنده را در اختيار داشته باشد.
بشاش: آيا پارسيك درآمدزاست؟
شيرازى: به زحمت بخشى از هزينه هاى خود را پوشش مى دهد البته من براى آن بازاريابى نمى كنم.
بشاش: مى توان از پارسيك در سايتهاى ديگر استفاده كرد؟
شيرازى: بله. البته محدوديت ترافيك سرور پارسيك نيز وجود دارد.
