زباله، نتیجه جنگ مد روز و سرقت دیزاین در صنعت کفش جهان

اوضاع در دنیای کفشهای کتانی که با نام sneaker آنها را می‌شناسیم رو به بدشدن پیش می‌رود. برندهای مختلف در حال کپی کردن مستمر از هم هستند از جمله آنها شرکت آمازون که که یک برند کفش به نام ۲۰۶ را عرضه کرده است.

اما جنگ اصلی بین نایک (Nike) و اسکیچرز (Skechers) رخ داده است.

نایک اخیرا شکایتی علیه اسکیچرز به دادگاه ارایه داده است که در آن گفته شده کفش‌های جدید اسکیچرز کاملا مشابه مدلهای VaporMax  و Air Max ۲۷۰ نایک دیزاین شده‌اند.

نیازی نیست که یک متخصص کپی رایت باشید تا متوجه شباهت‌های بین دو کفش بشوید تقریبا نمای بیرونی کفش جدید اسکیچرز کاملا شبیه نایک است به جز اینکه به جای آرم نایک حرف S قرار گرفته است.

به گفته juli Zerbo یک وکیل که تحلیل‌های حقوقی و تجاری در صنعت مد را در وبلاگ خودش ارایه می‌کند این پرونده فقط مربوط به شباهت‌های این کفش‌ها نیست. او می‌نویسد که نایک اسکیچرز را متهم کرده که که کل بیزنس مدل این شرکت بر پایه سرقت از دیزاین  دیگر شرکتها بنا شده است. در این دادخواست نایک به طور مستقیم به رابرت گرینبرگ مدیرعامل اسکیچرز و استراتژی‌های او اشاره می‌کند که باعث شد سایر برندها از جمله آدیداس هم از اسکیچرز شکایت کنند.

این تازه‌ترین شکایت نایک از اسکیچرز است که قبلا هم مشابه داشته است. در سال ۲۰۱۴ یکی از برندهای زیر مجموعه نایک به نام Converse از اسکیچرز به خاطر نقض هشت پتنت نایک و سرقت دیزاین شکایت کرد.

اما در این صنعت اسکیچرز تنها برند کفش نیست که به خاطر سرقت حقوق معنوی تحت شکایت گرفته است Joey Zwillinger یکی از مدیران اجرایی Allbirds می‌گوید که ۲۰ رقیب این شرکت کفش‌هایی تولید کرده‌اند که بسیار شبیه به مدل Allbirds Wool است و نقض کپی رایت به شمار می‌رود. Allbirds اکنون استیو مدن (Steve Madden) و برند استرالیایی کفش Steve Madden مورد شکایت قرار داده است. شرکت Steve Madden تقریبا از طرف هر کسی در صنعت کفش مورد شکایت قرار گرفته از جمله از سوی Balenciaga که یک برند لوکس کفش و لباس به شمار می‌آید و همچنین  Lucky Horse.

Zwillinger معتقد است که شکایت کردن علیه نقض کپی رایت معمولا بهترین روش نیست چراکه اغلب با نتایج دلخواه همراه نخواهد شد. او می‌گوید که سیستم قضایی از برندها در برابر چنین هجوم نقض کپی رایت حمایت نمی‌کند.

صنعت کفش کتانی یک بخش کوچک از صنعت مد است و از قواعد این صنعت پیروی می‌کند. طی یک قرن گذشته صنعت مد روی گرایش‌ها و تمایلات کوتاه مدت بنا شده است. طراحان هر فصل یک مجموعه جدید ارایه می‌دهند که بر آنچه به نظر می‌رسد مد روز باشد تاثیر می‌گذارد. برندهای فست فشن (fast-fashion) تمایل در این صنعت را به ایجاد محصولاتی که به سرعت در حال تحول هستند بیشتر کرده است.

شرکتهایی چون H&M و Inditex (که مالک برند Zara است) زنجیره تامینی ایجاد کرده‌اند که به آن‌ها اجازه می‌دهد با قیمت کمی محصولاتشان را بازتغییر دهند. دیزاینرها معمولا از این برندهای fast-fashion به خاطر نقض کپی رایت شکایت می‌کنند اما اغلب این شکایت‌ها راه به جایی نمی‌برد.

برندهایی مانند  Steve Madden و اسکیچرز استراتژی خود را روی عرضه کلکسیون‌های ترند بنا کرده‌اند بدین معنی که به سرعت به دنبال عرضه محصولی هستند که در بازار ترند شده است. این برندها معمولا در پیروی از این کپی کاری مدل‌هایی را عرضه می‌کنند که تفاوت‌هایی با مدل اصلی کپی شده دارد.

این تولید مبتنی بر مدل‌های ترند شده به دلایل بسیاری مشکل ساز است نه فقط به خاطر نقض کپی رایت. تراژدی واقعی در تولید زباله است. صنعت کفش در سال ۲۰۱۸ حدود ۲۴.۲ میلیارد جفت کفش تولید کرده در حالی که جمعیت کره زمین ۷.۵ میلیارد نفر است. بسیاری از این کفشها بعد از چند ماه یا چند سال دیگر کفش‌های از مد خارج شده‌ای به شمار می‌روند و فقط زباله به حساب می‌آیند.

این زباله‌های از مد خارج شده در کنار به هدر رفتن منابع، اتلاف نیروی کار انسانی و ایجاد گازهای گلخانه‌ای بخشی از نتایج این رقابت هستند.

اگر برندها به جای افتادن روی موج رقابت برای تولید بر اساس گرایش‌ها و ترندها روی تولید کفش‌های کلاسیک متمرکز شوند هم نقض حق کپی رایت کمتری رخ می‌دهد و هم زباله کمتری خواهیم داشت.