نام نویسنده: شهرام شريف
دنیای اقتصاد – موضوع چهار روز تعطیلی آخر هفته گذشته را بسیاری با معضل سيستم بانكي طی چند روز اخیر مرتبط مي‌دانند،. اما به بیانی واضح مي‌توان گفت مشکلاتی که در سیستم بانکی کشور طی چند روز گذشته برای انبوه مراجعان به وجود آمد، به طور مستقیم و واضح به تصمیم برای تعطیلات غیرمنتظره ارتباطی ندارد، چنانکه پیش از این نیز همزمان با تعطیلات عید نوروز با چنین وضعیتی کم و بیش روبه رو بوده‌ایم.
طی روزهای اخیر مهم‌ترین مشکل مردم در مواجهه با سیستم بانکی، نبود وجه نقد در دستگاه‌های عابربانک و تشکیل شدن صفوف طولانی برای پرداخت قبوض بوده است. این مشکل در واقع ریشه در نگاه شبکه بانکی کشور به استفاده از سیستم‌های بانکداری نوین و تمرکز روی استفاده از وجه نقد دارد. پیش از این بسیاری از کارشناسان بانکی مردم را مقصر اصلی چنین وضعیت به هم ریخته‌ای عنوان مي‌کردند که با تمایلات نگهداری وجه نقد به سمت روش‌های جایگزین نمي‌روند. اما روندی که طی سال‌های اخیر به وقوع پیوسته نشان مي‌دهد میزان استفاده از روش‌های نوین بانکی ( حداقل آنچه فعلا موجود است) از سوی مردم رشد بیش از اندازه‌ای داشته است.
هم‌اکنون بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها حقوق کارکنان خود را از طریق کارت‌های بانکی پرداخت مي‌کنند و سهولت دریافت پول از این طریق حجم کلانی از جمعیت کشور را به سمت استفاده از این شیوه‌ها کشانده است. پس چرا با وجود چنین رویکردی که دقیقا نشان از تغییر فرهنگ مشتریان بانکی کشور دارد، مشکلات شبکه بنکی کمتر نشده است؟
پرسش را باید در نوع سرویس‌های ارائه شده جست‌و‌جو کرد. در واقع باید دانست که اعتماد مردم به یک روش جدید خود به خود به وجود نمي‌آید و تبلیغات گسترده از قبیل شبکه هوشمند، بانکداری الکترونیکی و … هم بدون راه‌اندازی یک سیستم کارا بی‌نتیجه است. آنچه مردم را به استفاده از دستگاه‌های خودپرداز تشویق کرده، سهولت این دستگاه در دریافت وجه است و چنین وضعیتی مي‌تواند به راحتی به سیستم‌های نوگرای دیگر نیز تعمیم یابد.
در بروز چنین وضعیت به هم ریخته‌ای برای بانک‌های کشور و اتلاف وقت مردم باید این پرسش را مسوولان مطرح کرد که چرا هنوز سیستم‌های بانکداری الکترونیکی را به طور کامل اجرا نکرده‌اند و به برداشت پول از خودپردازها و چند سرویس کوچک و دم دست بسنده کرده‌اند. به راستی بانک مرکزی برای توسعه پول الکترونیکی و زمینه سازی برای تبادل الکترونیکی پول چه قدم مهمي برداشته‌اند؟ چرا مردم ایران در روزهای تعطیل باید با کمبود نقدینگی مواجه شوند و هیچ راهی برای تامین نیازهای بانکی خود ندارند؟
امروزه بانک‌های هیچ کشوری در هیچ ساعتی از سال به طور کامل تعطیل نیستند و هر مشتری مي‌تواند با استفاده از کارت‌های اعتباری (حتی اگر حساب وی از موجودی کافی برخوردار نباشد) از هر نقطه جهان خرید کند. در ایران اما همه ما ده‌ها نوع کارت بانکی در اختیار داریم که حتی با وجود داشتن پول در حساب نمي‌توانیم از حساب خود برداشت کنیم.
امروزه در کمتر کشور جهان قبوض برق و تلفن و گاز به صورت دستی به بانک پرداخت مي‌شود در حالی که در اینجا بخش عمده وقت بانک‌های ما صرف پرداخت چنین قبوضی مي‌شود. در حالی که با تمهید اتصال یک حساب مشتری به شرکت خدمات دهنده و پرداخت خودکار و ارسال صورت حساب به مشتری، به راحتی مي‌توان از چنین وضعیتی جلوگیری کرد.
بر این اساس مي‌توان گفت تعطیلات چهارروزه شاید تلنگری بر بانك مركزي باشد که هر چه سریع‌تر نسبت به راه‌اندازی شیوه‌های خرید و فروش آنلاین، استفاده از کارت‌های اعتباری (به معنای بین‌المللی موضوع)، فراهم کردن پرداخت خودکار قبوض و به خصوص رواج پول الکترونیکی در کشور اقدام کند. بی‌شک صرفه‌جویی و کاهش هزینه چنین اقدامي سر به میلیاردها تومان خواهد زد.
