نام نویسنده: بهمن برزگر ، علي شميراني
دنیای مخابرات و ارتباطات – در واپسين روزهاي سال 84 دكتر سليماني وزير ICT ميزبان جمعي از خبرنگاران و كار‌شناسان حوزه بود. اين نخستين ديدار نمايندگان ماهنامه دنياي مخابرات با نماينده دولت در وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات بود. وقت ملاقات براي ساعت 10صبح تنظيم شده بود ولي به عللي ملاقات تا ساعت 10و نيم صورت نگرفت.
در اتاق انتظار كه شباهت به مطب دندان پزشك‌ها داشت، مدعوين در انتظار بودند و نظم و ترتيب خاصي هم در ملاقات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها وجود داشت. همه منتظر بودند كه ملاقات كننده قبلي بيرون بياييد كه نوبت به آنها برسد و هنگامي كه ما هم تصميم گرفتيم وارد اتاق شويم محمود اروج زاده، مدير مسئول ماهنامه دنياي كامپيوتر و ارتباطات داشت با وزير صحبت مي‌كرد. نيم ساعت به ما وقت دادند كه اين گفتگو را انجام دهيم. از آن‌جايي‌‌كه فرصت نيم‌ساعته به سرعت به پايان مي‌رسد خيلي بي‌مقدمه پرسش و پاسخ را شروع كرديم و سليماني هم كه مشتاق بود از اين زمان حداكثر استفاده را داشته باشيم به سرعت به سئولات ما پاسخ مي‌داد و خيلي مواقع حتي منتظر ايان عبارت نمي‌ماند و در خلال سئوالات به ما پاسخ مي‌داد. البته در اين ميان به يكي دو سئوال اصلا پاسخ نداد. در پايان نيز با ورود آقايان سعيدي نائيني رئيس نظام صنفي رايانه‌اي و سهيل مظلوم در گفتگوي ما، مجبور شديم بعد از چند دقيقه پس از ورود آنها اتاق را ترك كنيم.
به طور مشخص برنامه‌هاي شما براي سال 85 چيست و جايگاه رگولاتوري را چگونه مي‌بينيد؟
براي سال 85 كارهاي مختلفي داريم. مثلاً براي تلفن ثابت برنامه ما اين است كه تلفن كل شهرها را به روز برسانيم به اين ترتيب هر كسي كه براي تلفن ثابت به مخابرات رجوع كند ظرف 2 يا حداكثر 4 روز تلفن خود را دريافت كند. در تلف ثابت داريم از بخش خصوصي كمك مي‌گيريم.
در برنامه توسعه عملاً كمك گرفتن از بخش خصوصي شكست خورد، هنوز يك خط تلفن ثابت هم از بخش خصوصي واگذار نشده.
اينطور نيست. من خودم دو سه جا را بازديد كردم كه تجهيزاتشان را نصب كرده‌اند و در سال آينده (امسال) شماره گذاري مي‌كنند و سرمايه‌گذاري هم كرده‌اند.
بله، سرمايه‌گذاري كرده‌اند. در اروميه، بندرعباس ولي عملاً متاسفانه هنوز …
نه. مشكل‌هاي خودشان است. متاسفانه در ايران پروژه‌ها مشمول زمان مي‌شود.
در تلفن همراه هم دو اتفاق بزرگ خواهد افتاد. يكي واگذاري تلفن‌هاي اپراتور اول است. يكي اپراتور دوم است كه وارد كار مي‌شود، اين دو تا كار اجرايي بزرگ و حجيمي است. وقتي راجع به اين چنين كاري صحبت مي‌شود، در يك جمله وقتي مي‌گوئيم واگذاري، خودش دنيايي از كار است. در بخش IT هم راه اندازي شبكه علمي كشور را داريم كه دانشگاه‌ها به هم متصل مي‌شوند. شبكه بهداشت را هم اعلام كرديم ولي اين كه آيا در سال 85 بتوانيم آن را به اجرا برسانيم معلوم نيست. تقريباً بانك‌ها در وضعيت بهتري قرار دارند ما به بانك‌ها اعلام كرديم كه اگر مي‌خواهند بيايند و پورت بگيرند چون ما زياد در شبكه بانكي خودشان نمي‌توانيم وارد شويم ولي با توسعه‌اي كه در پورت‌ها پيش آمده وضعيت خوب است. در اين بخش البته گيري وجود دارد چون بخش خصوصي بايد نزديك يك ميليون و دويست و پنجاه هزار پورت ايجاد كند كه تا الان يكي هم ايجاد نكرده. به هر حال در اين حوزه، بخش خصوصي سرمايه‌گذاري زيادي نكرده.
سرمايه گذاري كرده منتها فرايند اجرايي و فرهنگ سازي كم سو بوده.
ببينيد سرمايه‌گذار در يك پروژه بايد سرمايه گذاري انجام دهد و خدمات بدهد. اين كه ساختماني بخرد و شروع به ساخت زيرساخت كند چيز ديگري است.
ما از اين‌ها 20 هزار پورت شمارش كرده بوديم.
به ما يكي هم اعلام نكرده‌اند كه مثلاً پورت ويژه ايجاد كرده‌اند. شما فاصله را تا يك ميليون و 250 هزار پورت در نظر بگيريد اين تعداد اگر شكل نگيرد IT كشور خيلي از برنامه عقب خواهد افتاد. مشكل ديگر اين كه در جاهايي اصلا سرمايه‌گذاري نمي‌كنند. من خرم آباد بودم، چه كسي از بخش خصوصي مي‌رود و در خرم آباد سرمايه‌گذاري مي‌كند چون مشتري وجود ندارد. بايد يك سياست تشويقي اتخاذ كرد،فرهنگ سازي كرد. الان در اين هشت استان محروم حتي يك نفر هم از بخش خصوصي سرمايه‌گذاري نكرده. در جايي كه مردم به نان شب محتاج‌اند چه كسي پورت مي‌خواهد؟
با اين حساب توسعه IT كشور با مشكل جدي روبروست!
دانشگاه لرستان حتي پول ندارد كه براي فيبر نوري‌اي كه ما تا آن جا برايش كشيده‌ايم خرج كند و يك خندق يك كيلومتر ايجاد كند. ما بايد واقعيت‌ها را ببينيم. آرمان با واقعيت خيلي فرق دارد. بله ما هم آرزو داريم يك مرتبه بخش خصوصي بيايد و با يك فوت يك ميليون و 250 هزار پورت را ايجاد كند ولي به نظر نمي‌رسد كه اين اتفاق بيفتد. اين جزو دغدغه‌ها و نگراني‌هاي جدي ما است كه بايد انجام شود. يا در بخش IDCها مجوزها داده شد. ما در دو سه مرحله فرستاديم كه بازديد كنند ولي آنقدر معضلاتشان زياد است و اين معضلات هم چيزي نيست كه متولي‌اش ما باشيم. به ما ربطي ندارد.
اين حرف شما خيلي جالب است چون من فكر مي‌كنم يكي از موانع اصلي خصوصي‌سازي…
نه. وام مي‌خواهند. به ما چه ربطي دارد. متولي وام كشو كه ما نيستيم. مسايل و مشكلات مثلاً شهرك پرديس به ما ربطي ندارد. به هر حال كار آن جوري كه بايد اجرا نشده. آمده 20 ميليارد تومان هزينه كرده. خب اين هزينه‌اي است كه به سرويس نرسيده.
مجوز را وزات‌خانه داده. واقعيت بازار را بايد ببينيم…
اگر بخواهيم واقعيت بازار را ببينيم بايد هيچ مجوزي ندهيم. ولي به هر حال اين مسايل در بخش IT زياد است. در بخش‌هاي ديگر مثل اينترنت پرسرعت نگراني‌هاي جدي وجود دارد. چون ذهنيت ما از بخش خصوصي با اين چيزي كه هست فرق دارد. بخش خصوصي ما، آن بخش خصوصي پولدار و قوي نيست چون چنين چيزي در كشور نداريم. بخش خصوصي ما به سراغ شريك خارجي مي‌رود. نمونه‌اش اپراتور دوم. اگر بخش خصوصي داخلي داشتيم كه مي‌گفت من 500 ميليارد تومان دارم، بخش خصوصي داخلي مي‌توانست اين پروژه را انجام دهد ولي چون چنين چيزي نبود به سراغ شريك خارجي رفت. اگر كسي مي‌خواهد بخش IT را تكاني بدهد بايد 200 ، 300 ميليارد تومان سرمايه را وسط بگذارد. چنين بخش خصوصي‌اي نداريم.
اين فرمايش وقتي صحت پيدا مي‌كند كه فرايند كار شفاف باشد. اپراتور دوم هم …
شفاف است. ما از نظر قانون و مقررات مشكلي نداريم. ما واقعاً سرمايه‌گذار نداريم.
اين وظيفه دولت است كه بانك‌ها و ساختار بودجه داده شده را هدايت كند كه ما بتوانيم…
نمي‌شود. اين كه يگر خصوصي نيست.
بحث را عوض كنيم. آيا وزارت ارتباطات با توجه به اظهارات اخير معاون وي، قصد واگذاري سيم کارت هاي اعتباري را دارد؟
اينجا دو بحث وجود دارد که شما بايد آگاهي رساني کنيد که جوسازي نشود و هر حرفي زده نشود. يک بحث اين است که آيا اپراتور اول (مخابرات) اصولا مي تواند اعتباري واگذار کند؟ يک بحث اين است آيا اگر اپراتور اول وارد شود بخش خصوصي ضرر مي کند؟ که بايد به اين پرسش ها حتماً پاسخ داده شود پرسش ديگر اين است که آيا اصولا تقاضا وجود دارد که واقعيات موجود نشان مي دهد در بازار اين تقاضا وجود دارد.
در پاسخ به پرسش اول اين که قانون ما رامنع نکرده حاا اين که بايد مجوز بگيريم چيز ديگري است.ما به عنوان وزارت با هر نوع انحصار مخالفيم و در مجوزها هيچ انحصاري وجود ندارد و بايد به مردم خدمت رساند.
اين که بخش خصوصي ضرر مي کند يا نه يک تحليل اقتصادي مي خواهد ولي در بررسي هاي ما هيچ مشکلي براي بخش خصوصي وجود نخواهد داشت شما الان به نمونه ثبت نام هاي اخير توجه کنيد. به ما گفته مي شد 2 تا 3 ميليون بيشتر ثبت نام صورت نخواهد پذيرفت در اين دوره نظرسنجي ها 3 ميليون درآمده بود ولي 8 ميليون ثبت نام انجام شد و اگر يک هفته ادامه مي يافت مطمئن باشيد به نه و نيم ميليون مي رسيد.
اين موضوع نشان مي دهد تقاضاي مردم براي موبايل زياد اس شما به ضريب تقريبي نفوذ تلفن همراه در برخي کشورهاي اروپايي توجه کنيد براي مثال در آلمان ضريب نفوذ تقريباً 73 درصد است در فرانسه 71 درصد است در ساير کشور بين 75 تا 80 درصد است ولي در اسپانيا و ايتاليا حدود 104 درصد است اما چرا؟چون زيرساخت تلفن ثابت اين کشورها کامل نيست و مردم مي روند سراغ موبايل بنابراين هرجا زيرساخت شبکه تلفن ثابت ضعيف باشد مردم به طرف تلفن همراه مي روند.
ضريب نفوذ ما مگر چه قدر است؟ حدود 12 درصد. بنابراين اگر کسي بتواند موبايل ارزان، به روز و بدون وديعه واگذار کند ما 60 تا70 درصد براي ضريب نفوذ تلفن همراه در ايران جا داريم. سليماني گفت : حالا اين را چه کسي مي خواهد پر بکند اپراتور دوم و سوم و پنجم هم که بيايد زمينه براي کار وجود دارد ما نبايد نگران باشيم. مشکل تاليا اين نيست. ما چه واگذار بکنيم چه نکنيم مشکلي وجود نخواهد داشت چون اينقدر تقاضا براي تلفن همراه در همين شهر تهران که تاليا فعلاً مي تواند واگذار کند بالاست که تاليا اگر امروز هم بخواهد واگذار کند نمي تواند پس ضرري وارد نمي کند.
با توجه به اعلان آقاي غفاريان و با اين تفاسير مخابرات از چه زماني اقدام به واگذاري سيم کارت هاي اعتباري خواهد كرد؟
ما قصد ورود را داريم چون تقاضاي مردم است. ولي زمان آن مشخص نيست.
آيا اين اتفاق در سال آينده (85) رخ خوهد داد؟
ما هنوز زمان دقيقي را براي اين موضوع تعيين نکرده ايم.
در خبرها آمده كه نمايندگان مجلس شوراي اسلامي مخصوصاآقاي صادق زاده رييس کميته مخابرات، خبر از توافق وزارت ارتباطات با مجلس در خصوص عدم واگذاري هاي دوره جديد سيم کارت هاي ثبت نامي تا بهبود کامل شبکه تلفن همراه داده!
ما چنين توافقي نداشته ايم و قاعدتاً براي توافق بايد چيزي موجود باشد.
