نام نویسنده: مصطفی قوانلو قاجار
اعتماد ملی – چهار سال پیش هنگامی که رئیس جمهوری ایران حکم به تشکیل شورای عالی اطلاع رسانی داد، کسی تشکیل این شورا فرزندش تکفا را جدی نگرفت. در آن هنگام نصرالله جهانگرد به عنوان وزیر پیشنهادی پست و تلگراف و تلفن از مجلس اصلاحات رای نیاورد و محمد خاتمی مجبور شد، احمد معتمدی را پیشنهاد کند.
رئیس جمهور تصمیم گرفت برای دلجویی از جهانگردنهادی در اختیار او قرار دهد. جهانگرد در شورای عالی اطلاع رسانی برنامه توسعه کاربری فناوری اطلاعات (تکفا) را به رئیس جمهور ارائه داد و بدین ترتیب حکم نماینده ویژه رئیس جمهور در امور فناوری اطلاعات را دریافت کرد. در همان زمان جهانگرد معاون وزیر پست و مسئول برنامه طرح و توسعه این وزارتخانه پست و تلگراف و تلفن شد اما به مثابه ضرب المثل دو پادشاه در یک مملکت نمی گنجند، از وزارتخانه و معاونت وزیر استعفا داد و به طور کامل به شورای عالی اطلاع رسانی آمد.
علاقه و پشتکار جهانگرد باعث شد تا نهاد زیر مجموعه او به سرعت گسترش یابد و از شورایی که می توانست صرفا در جهت دلجویی از او باشد و مثل صدها نهاد بی خاصیت دیگر به حیات خود ادامه دهد، تبدیل به شورایی پر اهمیت شود. نزدیکی و تعامل جهانگرد با سازمان مدیریت و برنامه ریزی باعث شد تا پول به شریانهای تکفا تزریق شود. تکفا به سرعت بزرگ شد و دیگران را هم سهیم کرد. شرکت های خصوصی به سراغ شورای عالی اطلاع رسانی آمدند تا وام بگیرند. هر چند عده ای راضی شدند و عده ای راضی تر. تعامل خوب شورای عالی اطلاع رسانی با نهادهای صنفی فناوری اطلاعات باعث شد تا ارتباطی منسجم و پایدار میان آنها ایجاد شود. جهانگرد پس از نهاد بودجه به سراغ نهاد اجرایی قانون رفت. تعامل شورای عالی اطلاع رسانی با قوه قضاییه منجر به ایجاد کمیته مبارزه با جرائم رایانه ای در قوه قضاییه شد. این کمیته لایحه قانون مبارزه با جرائم رایانه ای را تدوین کرد و به مجلس فرستاد. همچنین به کمک متخصصان فنی و حقوقی، پژوهش هایی در زمینه پلیس اینترنتی و مبارزه با خرابکاران اینترنتی را سامان داد.
تکفا در طى سه سال با هماهنگى دستگاه‌هاى اجرايى دولتی توانست برنامه توسعه کاربری فناوری اطلاعات را در دولت و همه سازمان های دولتی نفوذ دهد. به طوریکه همه نهادها موظف شدند تا بخشی به نام فناوری اطلاعات داشته باشند و بودجه ای را برای الکترونیکی کردن فعالیت های سازمان متبوع خود هزینه کنند. هرچند در این بخش انتقادات و ایرادهای فراوانی به نحوه خرج کردن بودجه ها و غیرکاربردی بودن برنامه نهادهای دولتی وارد است. اما حداقل حسن این طرح ها نهادینه شدن وجود بخش فناوری اطلاعات در داخل هر سازمان دولتی است.
جهانگرد سپس 3 پروژه مهم را در شورای عالی اطلاع رسانی به پیش برد که یکی به دلیل دربرگیری فراوانش مورد توجه رسانه ها قرار گرفت. 3 پروژه اصلي «پول الكترونيكي»، «كد هويت ملي» و «كاداستر» بود. «پول الكترونيكي» احتیاج به قوانین، سخت افزار و نرم افزارهای مخصوص به خود داشت، ضمن آنکه ساختار بانکی و پولی ایران باید با این طرح هماهنگ می شد. اتفاقی که هرگز رخ نداد و علی رغم وعده های جهانگرد مبنی بر تحقق این وعده به سرانجام نرسید. هرچند جهانگرد همواره معتقد بود که در این ماجرا هیچ تقصیری متوجه او نیست و همه کارهایی که برای تحقق پول الکترونیک لازم بوده انجام شده اما به دلیل ساختار سنتی نظام پولی، بانکها مقاومت می کنند. اما طرح کد هویت ملی که هم اکنون در مرحله اجراست و پروژه کاداستر نیز به قوه قضاييه و سازمان ثبت احوال واگذار شده و آنها این طرح را به پیش می برند. طرح پارک های فناوری اطلاعات در استانهای مختلف اگرچه با تزریق پول و ایجاد نهادهای اجرایی همراه بود، اما هیچگاه طرح موفقی از کار در نیامد.
با مطرح شدن بحث اجلاس جامعه اطلاعاتی و حضور ایران در این اجلاس، شورای عالی اطلاع رسانی وارد این قضیه شد و فعالانه در اجلاس سوئیس و تونس وهمچنین در جلسات آیکان حضور یافت.
سال 84 را باید سال رکود فعالیت های شورای عالی اطلاع رسانی نامید. هرچند فعالیت این شورا را نباید منفک و مجزا از جریان اتفاقات سال 84 ارزیابی کرد. تغییرات گسترده مدیرتی در همه بخش های دولتی باعث شد تا شورای عالی اطلاع رسانی به طور علی کار چندان مهمی انجام ندهد.
تا انکه سرانجام و در حکمی دیرهنگام نصرالله جهانگرد از ریاست این شورا برکنار شد و یک روحانی جوان بر صندلی ریاست شورای عالی اطلاع رسانی جلوس کرد. حجت الاسلام حمید شهرياری هرچند جانشین جهانگرد است و باید طرح های نیمه تمام تکفا را تمام کند، اما همگان می دانند که شورای عالی اطلاع رسانی به زودی تبدیل به همان تصوری می شود که چهارسال پیش کارشناسان متصور بودند.
در اواخر سال 1384 شورای عالی فناوری اطلاعات با ریاست محمود احمدی نژاد و به دبیری عبدالمجید ریاضی تشکیل شد، تا همگان متوجه بدل شورای عالی اطلاع رسانی شوند. شوراى‌عالى فناورى اطاعات با ارسال بخشنامه ای در مورد خود خريدهاى نرم‌افزارى و سخت‌افزارى دستگاه‌هاى دولتى موجودیت خود را نشان داد و طرح اینترنت ملی فضای رسانه ای را به خود معطوف کرد. عبدالمجید ریاضی اکنون در همان جایگاهی قرار دارد که چهار سال پیش نصرالله جهانگرد قرار دارد. او نیز معاون وزیر فناوری ارتباطات و اطلاعات است و نهاد او از قدرت و بودجه خوبی برخوردار است. هنگامی که بودجه ای برای شورای عالی اطلاع رسانی تصویب نشد، تصور می شد که این بودجه کجا می رود. شورای عالی فناوری اطلاعات و زمزمه هایی مبنی بر آنکه این شورا قرار است برنامه تکفا2 را ادامه دهد.
شورای عالی اطلاع رسانی با جهانگرد شروع شد و با برکناری اش به پایان رسید. شاید تکفا نیز به پایان برسد. همه چیز بستگی به شورای فناوری اطلاعات دارد و این که آیا آقای ریاضی می تواند همچون جهانگرد همه سازمانهای دولتی را سر یک میز بنشاند و برنامه هایش را به پیش ببرد. در مقام مقایسه شهریاری و جهانگرد دو شخصیت کاملا متفاوت و مختلف هستند. اما یک تفاوت خیلی توی ذوق می زند. جهانگرد از رئیس جمهور حکم گرفت و شهریاری از شورای عالی انقلاب فرهنگی. همین نکته کافی است تا چراغ شورای عالی اطلاع رسانی را خاموش شده تلقی کنیم. از امشب چلچراغ شورای عالی فناوری اطلاعات روشن می شود.
