آی تی آنالایز – ادامه راهبری برنامه توسعه و كاربري فنّاوري ارتباطات و اطّلاعات ايران (تكفا)
از سال 1379 دبيرخانه شوراي عالي اطلاع‌رساني در راستاي برنامه پنجساله سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور به منظور گسترش نظام‌مند فنّاوري ارتباطات و اطّلاعات در كشور، با همكاري سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور و ساير نهادهاي اجرايي اقدام به جمع‌آوري، تجزيه و تحليل و تدوين اقدام‌ها و فعاليت‌هاي انجام گرفته در زمينه فنّاوري ارتباطات و اطّلاعات در ايران (طي دو دهه قبل) و مطالعه تطبيقي وضعيت توسعه ICT در كشورهاي منتخب جهان نمود، سپس مبادرت به تهيه برنامه جامع توسعه و كاربري فنّاوري ارتباطات و اطّلاعات ورزيد تا همانند بسياري از كشورهايي كه اين فنّاوري را بعنوان عامل راهبردي و جلو‌برنده در مناسبات توسعه اقتصادي، اجتماعي و سياسي بكار گرفته‌اند، از فرصت موجود حسن استفاده لازم را بنمايد.
اين تلاش‌ها و كوشش‌ها نهايتاً در تيرماه 1381 منجر به تهيه برنامه‌اي به نام تكفا (برنامه توسعه و كاربري فنّاوري ارتباطات و اطّلاعات ايران) گرديد كه مورد تصويب هيأت محترم وزيران قرار گرفت. در اين برنامه، فعاليتها و پروژههاي اوليه‌اي كه مي‌بايد در حوزه توسعه اين فنّاوري در كشور انجام پذيرد در قالب 7 برنامه راهبردي و 110 فعاليت فرعي (پروژه) پيش‌بيني گرديده بود كه بلافاصله پس از تصويب اين برنامه و شكل گرفتن ستاد تبصره 13 (با همكاري سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور و دبيرخان شوراي عالي اطلاع‌رساني) نسبت به جمع‌آوري برنامه عملياتي كليه دستگاه‌هاي اجرايي كشور در زمينه توسعه و كاربري اين فنّاوري اقدام شد.
بيش از 2000 پروژه به ارزش 20،000 ميليارد ريال از بيش از 200 دستگاه اجرايي به اين ستاد ارسال گرديد. از ميان پروژههاي دريافتي بر اساس اهداف و اولويت‌هاي برنامة تكفا و تعامل نزديك با دستگاه‌هاي اجرايي كشور نهايتاً در سال 1381، 250 پروژه از 74 دستگاه اجرايي مورد پذيرش قرار گرفته و اعتبارهاي مورد نياز براي اجراي اين پروژه‌ها به دستگاه‌هاي مربوطه ابلاغ گرديد. اين تعداد پروژه در سال‌هاي 1382 و 1383 به حدود 400 پروژه براي100 دستگاه اجرايي رسيد. ساير پروژه‌ها نيز از طريق ساز و كار ديگري با كمك مستقيم مديريت استان‌ها با تكيه بر اعتبارات تكفا مورد حمايت قرار گرفته.مجموع اعتبارهاي ابلاغ شده براي اين 100 پروژه 1900 ميليارد ريال بوده است كه در مقايسه با مجموع كل اعتبارهاي تكفا در 3 سال اجراي اين برنامه جمعاً 71 درصد از كل را در بر‌مي‌گيرد.
دستاوردهاي طرح تکفا تا كنون:
• توسعه منابع انساني داراي حداقل سواد ديجيتال در حوزه‌هاي دانش‌آموزان و دانشجويان، متخصصان ICT وكاركنان دولت
• تدوين طرح جامع توسعه تجارت الكترونيك و استحكام زيرساخت‌هاي اعتمادسازي ملي
• تبيين رويكرد سلامت الكترونيك در حوز بهداشت عمومي
• جايگزيني نگرش محتوا محور به جاي تفكر سخت‌افزاري در توسعه سيستم‌ها
• اجراي حدود 5000 پروژه كوچك و بزرگ ICT با تكيه بر اعتبارات تكفا (كه 100 پروژه كليدي آن در اين كتاب ذكر شده است.)
• پيش‌بيني و تهيه سند توسعه كاربري فنّاوري اطّلاعات در كشور در برنامه توسعه و چشم‌انداز بيست ساله
• 70 درصد پروژههاي تكفا ازطريق بخش خصوصي و تعاوني، 17 درصد توسط شركت‌هاي دولتي، 7 درصد با كمك مراكز علمي و تحقيقاتي، 3 درصد توسط اشخاص حقيقي و 3 درصد از طريق بخش دولتي تا انتهاي شهريور سال 1384
• تقليل مشكل بيكاري در زمينه‌هاي تخصصي ICT و اقبال متخصصين خارج از كشو براي سرگيري فعاليت در ايران
آموخته‌ها و تجربه‌هاي كسب‌شده از برنامه تکفا:
• لزوم وجود زيرساخت‌هاي حقوقي، قانوني و تسهيلاتي به منظور توسعه ICT
• لزوم تقويت و تربيت سرمايه انساني داراي سواد ديجيتالي
• لزوم تشكيل نهاد و سازوكاري هماهنگ با ابعاد مختلف فعاليت‌هاي ICT دركشور
• پيش‌بيني تدوين سند توسعه فنّاوري اطّلاعات دركشور در چارچوب برنامه توسعه پنجساله كشور
• نگاشت روندها و عملكردهاي موفق بين‌المللي در حوزه ICT به مناسبات معمول در ساختار اداري كشور
• ارتقا كارآمدي بخش خصوصي در اجرا، هم‌پاي ارتقا كارآمدي بخش دولتي در خصوص كارفمايي فعاليتها
• حداكثر استفاده از تجربيات موفق قبلي بين‌المللي به منظور پرهيز از اتلاف وقت قبلي و هزينه
• بازنگري مستمر در فرآيند برنامه‌ريزي ICT در كشور براساس بازخوردهاي كسب‌شده از فعاليت‌هاي پيشين
• تعميق فرهنگ كاربري فنّاوري در قلمرو‌هاي اجتماعي – اقتصادي
• آشنايي هرچه بيشتر مديران ارشد و مياني با نقش و جايگاه ICT در فرآيندها و فعاليتها
• افزايش شتابنده تأسيس شركت‌هاي جديد ثبت شده در دبيرخانه شوراي عالي انفورماتيك و ساختار صنفي در بخش IT
• درج برنامه مخصوص توسعه كاربري فنّاوري ارتباطات و اطّلاعات در قانون بودجه ساليانه كشور
• تدوين برنامه‌هاي جامع ICT در بخش‌هاي اصلي اجرايي كشور
• راه‌اندازي سيستم برخط و تحت وب و نظارت و گزارشگيري پروژههاي تكفا و در اختيار داشتن اطّلاعات پيشرفت پروژه‌ها و قراردادهاي منعقده دستگاه‌ها
• گسترش مفهوم مراكز رشد ICT و راه‌اندازي 20 مركز رشد ICT دولتي و غير دولتي از اين طريق
• تصويب قوانين تجارت الكترونيكي و حمايت از حقوق پديدآورندگان نرم‌افزار به عنوان نخستين قانون از اين نوع
• شتاب‌يافتن تعميق بينش دانا‌يي محور در سطوح مختلف تصميم‌گيري كشور
• ترسيم مسير اجرايي (RoadMap) توسعه خط و زبان فارسي در محيط ديجيتال و تمهيد زيرساخت‌هاي جرايي
• پيگيري فعاليت‌هاي هماهنگي در خصوص حضور موثر ايران در اجلاس جهاني جامعه اطّلاعات(WSIS)
• تدوين چارچوب ملي معماري سازماني در راستاي توسعه معماري اطّلاعات سازمان‌هاي كشور
• انجام مطالعات كشوري و تطبيقي در خصوص نحوه راه‌اندازي و توسعه كاربري كارت‌هاي هوشمند
در ادامه برخی از فعالیت های مهم و عمده شورای عالی اطلاع رسانی در سال 1384 مورد بررسی قرار می گیرد.
انجام مطالعات و تدوين سند طرح ملي زير ساختار ملي اطّلاعات مكان محور(NSDI)
خلاصه پروژه:
زير ساختار ملي داده‌هاي مکاني براي اين است که به كاربران اطّلاعات مکاني، اجازه دهد تا به راحتي و به شکل سازمان‌يافته از اطّلاعات مکاني بهره‌گيرند.
زيرساختار ملي داده‌هاي مکاني شامل مجموعه داده‌هاي پايه‌اي مکاني (ملي) و نيز روابط داخلي بين اين مجموعه اطّلاعات، نحوه مديريت، ابزارهاي دسترسي و شکل پراکندگي اين اطّلاعات مي‌باشد. به عبارت ديگر زيرساختار داده‌هاي مکاني مانند چتري از خط‌مشي‌ها، استانداردها و شيوه‌هاي انجام کار است که سازمان‌ها و ارائه‌دهندگان فنّاوري‌هاي نوين را در بر مي‌گيرد و به آنان کمک مي‌کند تا به بهترين شکل ممکن داده‌هاي مکاني را توليد، مديريت و استفاده کنند.
در اين پروژه براساس نيازهاي ملي و تعاريف فرابخشي برنامه چهارم توسعه اقتصادي و اجتماعي كشور اقدام به انجام مطالعات پايه، رده‌هاي اطّلاعاتي، مجريان و … در چارچوب كلان گرديد.
دستاوردهاي پروژه تا كنون:
• تهيه برنامة ملي آمار مبتني بر اصلاح و تقويت نهاد مديريت اطّلاعات و آمار ملي كشور به منظور شكل‌دهي «منظومه آمار ملي و مكاني كشور» ذكر شده در ماده 56 برنامه پنجساله توسعه كشور
• تهيه سند راهبردي ملي فرابخشي
• تعيين و تعريف مجموعه داده‌هاي مكان محور پايه
• تهيه استاندارد ابر داده‌ها
• مطالعه، بررسي و تهيه برنامه جهت ايجاد مركز ملي تبادل اطّلاعات مكاني
آموخته‌ها و تجربه‌هاي كسب‌شده:
با توجه به اهداف پروژه و نياز به ارتباط گسترده با دستگاه‌هاي اجرايي، كسب نيازهاي اطّلاعاتي در زمينه توليد اطّلاعات مكاني و ابر داده اين اطّلاعات كه در NSDI تدوين شده است با مشكلاتي مواجه بوده كه به نظر مي‌رسد دستگاه‌ها نياز به تعامل بيشتري با يكديگر دارند و همچنين به دليل اجرايي بودن وظايف سازمان‌ها و دستگاه‌هاي مرتبط وجود يك دستگاه مسئول با عنوان محور اجرايي و يا هر عنوان ديگر كه در رأس سازمان‌هاي اجرايي قرارگيرد و سياستگذاري نمايد ضروري است. همچنين پس از تعيين مسئول مذكور بازآفريني فرآيندهاي اجرايي و نيز رويه‌هاي تعامل و تبادل اطّلاعات امر مهم ديگر است كه پرداختن به آن از اولويت برخوردار مي‌باشد.
در مرحله اجرايي نيز تعريف فني و صحيح از نيازمندي‌ها نكته حائز اهميتي در اجراي موفق پروژههاي NSDI است.
پيگيري فعاليت‌هاي دولت جمهوري اسلامي ايران در چارچوب اقدامات WSIS
با توجه به اينكه فنّاوري ارتباطات و اطّلاعات (ICT) از اواخر دهه گذشته و آغاز قرن جديد ميلادي با تاييد جوامع جهاني به عنوان يكي از مهمترين زيرساخت‌هاي توسعه كشور مطرح گرديد، نياز به تدوين و تفاهم يك چارچوب اصولي و راهنما براي تدوين برنامه‌هاي اجرايي و همكاري‌هاي بين‌المللي در دستور كار سازمان‌هاي بين‌المللي قرار گرفت، و براساس موبه سازمان ملل قرار شد مجموع مباحث در قالب 2 سند اعلاميه اصول و برنامه اقدام در حضور سران جهان به تصويب برسد. اين اجلاس در دو بخش(مرحله اول ژنو سال 2003 و مرحله دوم تونس سال 2005) برنامه‌ريزي گرديده است.
در ايران نيز مشابه اين فعاليت‌هاي بين‌المللي اقدامات مطالعاتي و كارشناسي آغاز گرديد و مشاركت فعالي در اين موضوع برقرار شده است. تبيين جايگاه ايران در بحث جامعه اطّلاعاتي، مشاركت در نشست‌هاي مقدماتي اجلاس و همچنين حضور گسترده در مرحله اول و دوم اجلاس، تنظيم و ارايه نقطه نظرات ايران و همچنين معرفي جامعه اطّلاعاتي و اطلاع‌رساني مصوبات آن اهم فعاليت‌هاي پروژه م‌باشد.
پس از برگزاري مرحله اول اجلاس(ژنو 2003) و حضور گسترده ايران در اين اجلاس و جهت برنامه‌ريزي و فعاليت ايران در مرحله دوم مطالعاتي انجام شد. در اين مرحله چهار اقدام اساسي زير صورت گرفت:
1- ساختاردهي مشاركت در اجلاس و تشكيل كميسيون‌هاي مختلف
2- تدوين شرح وظايف كميسيون‌ها
3- تهيه و تدوين سند ملي جامعه اطّلاعاتي
ارايه گزارش وضعيت ICT در كشور
رئوس دستاوردهاي پروژه تا كنون:
• برخورد هوشمندانه و منطقي با فرآيندهاي تأثيرگذار بين‌المللي
• استفاده از فرصت‌هاي ايجاد شده در راستاي تقليل شكاف ديجيتالي
• لزوم آشنايي هر دو سطح تصميم‌سا ارشد و مديران مياني با مفاهيم جامعه اطّلاعاتي
• حضور فعال در مجامع بين‌المللي به منظور شناخت، جذب و ساماندهي تأثيرات حاصل از روندها و ميثاق‌هاي جهاني
• درج تعدادي از خواست‌هاي ايران در مورد اسناد مصوب سران
• بكارگيري گسترده مباحث و موضوعات اسناد اجلاس در تدوين برنامه بلندمدت و ميان مدت(برنامه چهارم) توسعه اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي ايران
درس‌‌هاي آموخته‌شده و تجربيات كسب‌شده:
• حضور فعال و موثر در نشست‌هاي مختلف مرتبط با اجلاس WSIS
• حضور فعال رياست محترم جمهوري در اولين مرحله اجلاس در ژنو
• تهيه نظرات و مواضع ايران و پيگيري و تلاش وسيع براي اعمال آن در اسناد اجلاس
• تاثير روي بعضي از بندهاي اسناد اجلاس مطابق با نظرات ايران
• اطلاع‌رساني گسترده در كشور و سازمان‌هاي داخلي
• انتشار اطّلاعات و اسناد مختلف مربوط به اجلاس به صورت CD، كتاب و خبرنامه
• حضور و مشاركت گسترده در كنفرانس‌ها و نمايشگاه‌هاي داخلي
• بكارگيري اهداف WSIS و جامعه اطّلاعاتي در تنظيم برنامه‌هاي كلان ملي
پيگيري فعاليت‌هاي راهبري اينترنت در سطح ملي(ICANN)
با ظهور اينترنت و بلوغ شبکه‌هاي اطلاع‌رساني، توسعه شبکه‌هاي اطلاع رساني در سطح کشورها در بين اولويت‌هاي دولت‌ها قرار گرفته است. منابع يکتاي اينترنتي از جمله آدرس‌هاي اينترنتي IP و نام دامنه‌ها، از جمله منابع مشترک جهاني هستند که هدايت، توسعه، مديريت و تدوين سياست براي کنترل و ايجاد دسترسي به آن‌ها، نظر دولت‌ها را بخود جلب نموده است. در حقيقت اين منابع مشترک در يک شبکه اطلاع رساني بزرگي بنام اينترنت، در دسترس همه کشورهاي و جوامع قرار گرفته است و اکنون مديريت، کنترل و تدوين سياست جهت توسعه و بکارگيري اين شبکه بزرگ، تحت نام «راهبري اينترنت» شناخته مي‌شود. از سال 1998، شرکت غيرانتفاعي ICANN در آمريکا، اين مسووليت را بعهده گرفته است.
از سال 1998 تا کنون، ICANN سالانه جلسات متعددي برگزار نموده و سعي نموده است علاوه بر نظارت بر سرورهاي ريشه و همچنين نظارت بر شرکت‌هاي ثبت کننده دامنه، با برگزاري 3 جلسه در سال، همه ذينفعان را دعوت به مشارکت و تبادل نظر نمايد. در اين بين حركت‌هاي بين‌المللي نيز در خصوص تغيير ساز و كار مذكور آغاز گرديد. دبيرخانه شوراي عالي اطلاع‌رساني در طي اين فعاليت سعي نموده است تا ضمن مشارکت فعال در نهادهاي بين‌المللي ذيربط، با تشكيل يك كارگروه ويژه راهبري اينترنت، مجموعه مذاکرات بين‌المللي را دنبال نموده و منابع اطّلاعاتي مفيدي را جهت محققين ايحاد نمايد.
رئوس دستاوردهاي پروژه تا كنون:
• آشنايي گروه‌هاي مختلف با مفهوم راهبري اينترنت (وب سايت، کتاب، مقاله، پوستر، نمايشگاه، روزنامه، مجله، …)
• دست‌يافتن به جايگاهي مستحکم در نهادهاي بين‌المللي تصميم‌ساز در حوزه راهبري اينترنت
• فراهم شدن امکان ثبت دامنه‌هاي فارسي در کشور و افزايش كمي بازار ايران از نام و دامنه براساس ويراي IPV4
• در اختيار گرفتن مالکيت تعدادي از نام‌هاي دامنه مرتبط با ايران
• ترجمه، ويرايش و چاپ کتابي در حوزه راهبري اينترنت و همچنين تدوين و چاپ مقالاتي در اين حوزه
• ايجاد نيروهاي متخصص و صاحب نظر
• عضويت ايران در گروه مشورت دولتي ICANN
• حل و فصل مناسبات حقوقي و حل مرافعات نام‌هاي دامنه در ايران بر اساس استانداردهاي جهاني با توافق WIPO و ICANN
• تاسيس يك مركز اعطاي نام و دامنه (RZF)
درس‌‌هاي آموخته‌شده و تجربيات كسب‌شده:
• استفاده از منابع فنّاوري اطّلاعات در دسترس و برخورد جذبي بجاي نگرش دفعي به موضوع، از بزرگترين آموخته‌هاي پروژه فوق است كه موارد مشخص آن در مجامع بين‌المللي نيز عيان مي‌باشد.
• نكته ديگر بکارگيري نيروهاي جوان و مستعد و اطمينان کردن به آن‌ها است كه مي‌تواند در پيشبرد امور مختلف نتايج چشمگير و سودمندي را داشته باشد. حوزه فنّاوري اطّلاعات يکي از بهترين حوزه‌هايي است که جوانان مي‌توانند در پيشبرد آن مشارکت فعال اشته باشند. در اين پروژه با اتکا به نيروهاي جوان و مستعد کشور، توانستيم گام‌هاي موثري در حوزه راهبري اينترنت در سطح ملي و بين‌المللي برداريم.
• حضور مؤثر و داشتن سهم در راهيري اينترنت مستلزم كسب دانش فني در سط بين‌المللي و مشاركت در عرصه جاني است و هر قدر در اين حوزه فعالتر باشيم امكان حصول نتيجه بيشتر است. اين امر مستلزم بينش صحيح به مناسبات بين‌المللي است.
تهيه سند كارت هوشمند چند منظوره ملي
در راستاي برنامه‌ريزي جهت تحقق عمليات مطرح شده در مواد 10،33،44،57،88،124،142،130،154 «قانون برنامه چهارم توسعه جمهوري اسلامي ايران» در خصوص بکارگيري فنّاوري ارتباطات و اطّلاعات در راستاي بهبود کمي و کيفي ارائه خدمات به شهروندان و رشد و توسعه اقتصادي- اجتماعي – فرهنگي و فراهم ساختن زمينه‌هاي اجرايي «قانون تجارت الکترونيکي» و «قانون الزام اختصاص شماره ملي و کدپستي براي کليه اتباع ايراني»، بايد به کارت هوشمند چندمنظوره ملي، به عنوان يکي از زيرساخت‌هاي اساسي تأمين امنيت و يکپارچگي ارائه خدمات الکترونيکي در فضاي ديجيتالي توجه ويژه اي مبذول مي‌گرديد. هدف از اين پروژه برنامه‌ريزي و تدوين ساز و کارهاي اجرايي شدن بکارگيري کارت هوشمند چند منظوره ملي با نگاهي يکپارچه به فعاليت‌هاي مرتبط مانند زيرساخت کليد عمومي و ارائه خدمات الکترونيکي است.
دستاوردهاي پروژه تا كنون:
• تشکيل کميته کارت هوشمند ملي
• تدوين سند کارت هوشمند چند منظوره ملي
آموخته‌ها و تجربه‌هاي كسب‌شده:
در برنامه‌ريزي براي ايجاد و توسعه زيرساخت‌هاي اساسي، گرانبها و پرهزينه‌اي چون کارت هوشمند چند منظوره ملي بايد، سعي شود از ابتدا پيش بيني‌هاي مناسبي از آينده کوتاه مدت و ميان مدت انجام پذيرد و سپس بر اساس استراتژي حرکت «جامع‌نگري در برنامه‌ريزي، اقدام اوليه در سطح محدود، تسري نتايج موفق به ساير شيوه‌هاي جامعه در حداقل زمان»” به سمت عمليات اجرايي وارد شد. عدم دقت در پيش‌بيني صحيح آينده کوتاه‌مدت و ميان‌مدت در خصوص چنين زيرساخت‌هايي ، باعث متحمل کردن خسارت‌هاي سنگين به کشور خواهد شد و لطمات جبران ناپذيري را بر ساير فعاليت‌هايي که بر پايه اين زيرساخت‌هاي بنا شده اند وارد خواهد کرد.
مطالعه و تدوين چارچوب راهبردي بكارگيري معماري سازماني IT در كشور
با توجه به اينکه بکارگيري فنّاوري ارتباطات و اطّلاعات در کشور، موضوعي جديد بوده و هست و اين تازگي در کنار جذابيت‌هاي ظاهري فنّاوري اطّلاعات، منجر به ايجاد نوعي هيجان مي‌شود، ممکن است نگاه زيرساختي و ابزاري به فنّاوري اطّلاعات اندکي مورد خدشه قرار گيرد. اين امر داراي چالش‌هاي فراواني است، زيرا ممکن است بسياري از ملزومات مرتبط با فنّاوري اطّلاعات مخصوصاً تغيير در فرهنگ سازماني، مهندسي مجدد فرآيندها، ساير زيرساخت‌ها، نيازهاي آينده، يکپارچگي و … مورد توجه کافي قرار نگرفته، نتيجه نهايي بکارگيري فنّاوري اطّلاعات با نتايج پيش‌بيني شده و مورد انتظار تطابق نداشته باشد و منجر به بروز نوعي نااميدي و اتلاف مبالغ زيادي هزينه و وقت گردد. معماري سازماني ابزار شناسايي اين تهديدات و غلبه بر آن‌ها پيش از وقوع و از همه مهمتر روشي براي بدست آوردن ارزش افزوده از سرمايه‌گذاري در فنّاوري اطّلاعات است.
برنامه تکفا که در ايران براي نهادينه کردن فنّاوري ارتباطات و اطّلاعات در سطح کشور تهيه و تدوين گشته است، با درايت طراحان و برنامه‌ريزان آن, به نقش و جايگاه معماري سازماني در نهادينه‌سازي صحيح اين فنّاوري, توجهي ويژه مبذول داشته است.
دستاوردهاي پروژه تا كنون:
• تدوين طرح جامع فنّاوري اطّلاعات دستگاه‌هاي اصلي كشور و چارچوب معماري كشور
• ابلاغ آيين‌نامه «تدوين چارچوب معماري سازماني»
• راه‌اندازي سايت وب معماري سازماني کشور
• انتشار يک شماره از مجله تکفا با موضوع معماري سازماني و انتشار کتاب آشنايي مديران با معماري سازماني
• آگاهي غالب دستگاه‌هاي دولتي از اهميت نگرش معماري و افزيش شرکت‌هاي تخصصي فعال در حوزه معماري
• کسب رتبه 13 براي ايران در بين کليه کشورهاي جهان در سال 2003 در ارزيابي موسسه توسعه معماري سازماني
آموخته‌ها و تجربه‌هاي كسب‌شده:
هنگامي كه يك موضوع تازه مطرح مي‌شود به منظور جلوگيري از سوءبرداشت و اتلاف زمان و هزينه، بايد از ابتدا چگونگي آن را تبيين نمود و همچنين معيارهاي ارزيابي مناسبي را براي كنترل عملكرد آن مشخص كرد. چارچوب‌ها، مدل‌هاي مرجع و بهترين تجربيات ابزارهاي كمكي در راستاي بيان چگونگي انجام كارها هستند و انواع روش‌هاي ارزيابي مانند COBIT, BSC, IE نيز ابزارهايي جهت اندازه‌گيري موفقيت كارها هستند و بدون اين دو جزء احتمال شكست كارهاي نو و تازه بسيار زياد مي‌گردد. در حوزه معماري سازماني كميته معماري اطّلاعات تلاش نمود تا ضمن بيان موضوع به چگونگي انجام آن از طريق ارائه چارچوب‌هايي اقدام نمايد.
منبع : شورای عالی اطلاع رسانی
