کدام اینترنت؟

نام نویسنده: مصطفی قوانلو قاجار

روزنامه نگار نو – قرار است در عرض سه سال کاربران ایرانی از اینترنتی برخوردار شوند که نیازهای داخلی شان را از طریق آنچه “اینترنت ملی” نامیده می شود بر طرف کنند. به طور مثال اگر یک نفر می خواهد از مشهد با دوستش در تهران ارتباط برقرار کند می تواند از “اینترنت ملی”استفاده کند و دیگر نیازی به اینترنت ندارد. از گفته های مسئولین وزارت ارتباطات چنین بر می آید که آنها به دنبال ایجاد چنین شبکه ای هستند. اگر شبکه ای داخلی در وزات دفاع آمریکا تبدیل به شبکه جهانی بزرگی به نام اینترنت شد، مسئولین وزارت ارتباطات به دنبال ایجاد دهکده ای منطقع با دهکده ای جهانی ارتباطات و اطلاعات هستند.

برای شروع این طرح 900 میلیون تومان بودجه درخواست شده و صرفه جویی در هزینه های ملی بزرگترین توجیه برای راه اندازی چنین طرحی عنوان شده است. هیچ کس به درستی نمی داند،”اینترنت ملی” چیست. برداشت عده ای از کارشناسان ایجاد دیتا سنتری ملی است که سایت ها به جای آنکه از آمریکا و کانادا فضای اینترنتی اجاره کنند از دیتا سنتر ملی استفاده کنند. عده ای دیگر نیز به ایجاد اینترنتی داخلی یا “اینترانت” می اندیشند.

میان این گفته ها هزاران کیلومتر اختلاف است. یک اندیشه از اجاد هاست داخلی یا دیتاسنتر ملی حمایت می کند به این دلیل که اطلاعات نهادهای دولتی و امنیتی ایرانی به خارج منتقل نشود و یا احیانا مورد سرقت اطلاعاتی قرار نگیرد. اما اندیشه دیگر معتقد است که علاوه بر ایجاد دیتا سنتر داخلی می توان اینترنتی ملی ایجاد کرد و اطلاعات داخلی را در آن روان ساخت.
ظاهرا دلایلی نظیر “هزنیه بالا برای دسترسی به شبکه جهانی اینترنت” وغیر قابل اعتماد بودن استفاده از اینترنت به دلیل سلطه آمریکا، باعث شده تا نمایندگان کمیسیون صنایع مجلس برای تخصیص بودجه به طرح “اینترنت ملی”قول مساعد دهند.

با آنکه یک نشست مطبوعاتی در این زمینه برگزار شده ام هنوز جزئیات طرح”اینترنت ملی” در اختیار رسانه ها قرار نگرفته است. به درستی معلوم نیست در صورتی که این طرح به بهره برداری برسد، کاربران ایرانی با چه قیمتی به این اینترنت دسترسی خواهند. مشخص نیست، چه قدر اطلاعات با چه کیفیتی و از چه نوع در اینترنت ملی قرار می گیرد. هم اکنون هزینه استفاده از اینترنت به طور متوسط ساعتی 300 تومان است و یک کاربر با اتصال به اینترنت با دریایی از اطلاعات مواجه می شود.

بنابراین حتی اگر وزارت ارتباطات بتواند در عرض سه سال با خرج هزینه های کلان این شبکه را مهیا کند باید قطعا هزینه ای کمتر از ساعتی 300 تومان برای کاربران داخلی در نظر بگیرد. از سوی دیگر بسیاری از دارندگان سایت ها ترجیح می دهند از هاست های خارجی فضا اجاره کنند چرا که هزینه استفاده از هاست های خارجی دو یا سه برابر ارزانتر از هاست های داخلی است. بنابراین اگر حتی وزارت ارتباطات در ایجاد هاست ملی یا اینترنت ملی موفق شود، باید به فکر برگشت سرمایه گذاری خود باشد.

هرچند روند اقدامات دولتی در ایران نشان داده که دولتی ها هیچ ترسی از برنگشتن سرمایه ندارند چرا که بودجه آن از محل بودجه عمومی ایران هزینه می شود. بسیاری معتقدند که” طرح اینترنت ملی” همانند بسیاری از طرح های دولتی پس از مدتی و با صرف هزینه ای گذاف کنار گذاشته می شود و تنها بودجه کشور به دورریخته می شود اما عده ای هم معتقدند که اگر این طرح به درستی مورد توجه قرار گیرد می تواند منشا خدمات خوبی برای کاربران ایرانی شود.
عبدالمجید ریاضی معاون فناوري اطلاعات وزير ارتباطات، درباره علت انتخاب نام “اينترنت ملي” براي اين شبكه گفته بود كه واژه “اينترنت ” براي مردم شناخته شده ‌است.

اما آیا به صرف شناخته شدن بودن می توان نام ها را جا به جا در نظر گرفت و به طور مثال چون بیشتر مردم، معنی واژه دیتا سنتر را نمی دانند به آن نام اینترنت داد؟ آیا انتخاب نام نامناسب سبب سردرگمی رسانه ها و کارشناسان نمی شود؟ آیا منظور وزارت ارتباطات از اینترنت ملی،internet exchange است یا دیتا سنتر ملی و یا اینترانت؟ آنچه که در این میان باید شفاف شود، مقصود مسئولین وزارت ارتباطات از طرح “اینترنت ملی” است. اگر چنین چیزی مشخص شود آنگاه می توان در مورد ابعاد و چگونگی اجرای این طرح ملی بحث کرد.