«آقای واتسون، شما آنجا هستید؟» … این نخستین جمله‌ای بود که صبح روز یکشنبه 25 ژانویه 1915 «الکساندر گراهام‌بل» با دستگاه تلفن ادا کرد تا این روز به عنوان نقطه آغاز تماس‌های صوتی راه‌دور، در تاریخ ثبت شود. در حالی که صدها نفر اطراف واتسون را گرفته بودند، او با خوشحالی تمام به این تماس پاسخ مثبت داد. برای انجام این آزمایش بزرگ، گراهام‌بل در آزمایشگاه کوچکی در نیویورک حضور داشت و «توماس واتسون» دستیار قدیمی او در شهر سانفرانسیسکو مستقر شده بود تا تماس موفق آنها به کمک 130 هزار مرکز تلفنی و 2500 تن سیم مسی برقرار شود.
فردای روزی که این اتفاق بزرگ به ثبت رسید روزنامه نیویورک‌تایمز نوشت: «بل صدایی را شنید که در ابتدا تصور می‌کرد به دلیل اختلال در سیم‌های طولانی انتقال صوت ایجاد شده است. اما در یک لحظه او متوجه شد که آقای واتسون از پشت گیرنده تلفن خود کنار رفته است تا به مردم سانفرانسیسکو بگوید که دکتر بل صحبت کرده است و، صدایی که گراهام‌بل با اختلال سیم‌های ارتباطی اشتباه گرفته بود، صدای جمعیتی بود که در 3400 مایل دورتر منتظر این اتفاق بودند».
گراهام‌بل از ده‌ها سال قبل به عنوان مخترع تلفن معرفی شده بود و در این روز توانست نخستین تماس موفق راه دور را به نتیجه برساند. اعلام این خبر به قدری اهمیت داشت که مدتی بعد «وودرو ویلسون» رئیس جمهور وقت آمریکا از داخل کاخ سفید با «تئودور وِیل» مدیر شرکت AT&T که در جزیره جِکیل سکونت داشت، نخستین تماس تلفنی بر فراز دریا را برقرار کرد و رسما تلفن به عنوان دستگاه ارتباطی صوتی معرفی شد. چند سال بعد از این اتفاق گراهام‌بل ارتباط تلفنی بین کانال پاناما را ممکن ساخت. فاصله میان دو ساحل معادل 16 روز سفر با کشتی بود و اگر خط مستقیم راه‌آهن بین دو منطقه وجود داشت، قطارها آن را در 90 ساعت پشت‌سر می‌گذاشتند و البته، گراهام‌بل سیستمی تعریف کرده بود که صدا در یک‌پانزدهم ثانیه بین دو نقطه رد و بدل می‌شد. این ارتباط چندان ارزان نبود و در سال 1915 اگر یک فرد ساکن نیویورک می‌خواست سه دقیقه با سانفرانسیسکو تماس تلفنی برقرار کند، باید 20.70 دلار می‌پرداخت که این رقم معادل 400 دلار امروزی محاسبه می‌شود.
100 سال تماس تلفنی
از زمان برقراری نخستین تماس صوتی 100 سال می‌گذرد و اگرچه این روزها مردم با خطوط ثابت تلفن کمتر سروکار دارند، اما اختراع گراهام‌بل همچنان یکی از پرکاربردترین ابزارها در سراسر جهان محسوب می‌شود. سازمان جهانی مخابرات(ITU) چندی پیش با انتشار گزارشی اعلام کرد ضریب نفوذ تلفن‌های ثابت برای پنجمین سال متوالی کاهش یافته است و سال 2014 در حالی به پایان رسیده که تعداد خطوط ثابت تلفن در جهان نسبت به سال 2009 میلادی بیش از 100 میلیون عدد کمتر شده است.
با این وجود در حالی که ضریب نفوذ تلفن همراه در جهان به 100 درصد محاسبه می‌شود، ITU توضیح داد سال گذشته در مناطق آمریکای لاتین، خاورمیانه، جنوب صحرای آفریقا، اتحادیه اروپا و آمریکای شمالی برای هر 100 نفر 77 خط تلفن ثابت موجود بوده است.
اتحادیه جهانی مخابرات همچنین در گزارش مربوط به کشورهای جهان اظهار داشت که ایران در سال 2000 میلادی 9.4 میلیون خط ثابت تلفن را در اختیار داشته که این رقم در پایان سال 2013 میلادی به 29.6 میلیون عدد رسیده است. بر اساس این گزارش گفته می‌شود در حالی که سال 2000 ضریب نفوذ خطوط ثابت تلفن در ایران 14.39 درصد بود، این رقم برای سال 2013 میلادی 38.33 درصد محاسبه شد.
اختراع گراهام‌بل در جیب همگان
از حدود یک دهه قبل کاهش تمایل مردم به استفاده از تلفن‌های ثابت بیشتر دیده شد و طولی نکشید که تلفن‌همراه عنوان محبوب‌ترین ابزار کاربردی جهان را از آن خود کرد. این روزها با استناد به گزارش سازمان ITU گفته می‌شود که در پایان سال 2014 میلادی تعداد مشترکان تلفن‌همراه در جهان از 7 میلیارد نفر هم فراتر رفت تا به عبارت دیگر، به‌ازای هر یک ساکن کره خاکی یک سیم‌کارت فعال موجود باشد. در این گزارش گفته شد که 3.6 میلیون نفر از تمام مشترکان تلفن‌همراه در جهان ساکن منطقه آسیا-پسیفیک هستند و کشورهای درحال توسعه در مجموع 78 درصد جمعیت موبایلی جهان را شامل می‌شوند.
آمارهای موجود نشان می‌دهد تعداد مشترکان تلفن‌همراه در جهان با رشد 2.6 درصد در حال افزایش است و البته این عرصه کم‌کم رو به اشباع می‌رود. آفریقا و آسیا-پسیفیک بیشترین رشد را در زمینه افزایش تعداد مشترکان موبایلی به خود اختصاص داده‌اند و ضریب نفوذ تلفن‌همراه در پایان سال 2014 میلادی برای آنها 69 و 89 درصد گزارش شده است. در کشورهای عربی، آمریکا و اروپا ضریب نفوذ تلفن‌همراه 100 درصد محاسبه می‌شود و پیش‌بینی شده است که امسال تعداد مشترکان موبایلی آنها، تنها 2 درصد افزایش یابد.
سازمان ITU که از زیرمجموعه‌های سازمان ملل متحد محسوب می‌شود در گزارش جامع خود توضیح داد که سال 2000 میلادی 962 هزار سیم‌کارت تلفن همراه در ایران موجود بوده است که این رقم در سال 2013 به 32.4 میلیون عدد رسید. بر این اساس سازمان جهانی مخابرات ضریب نفوذ تلفن‌همراه در ایران را برای سال 2000 میلادی 1.46 درصد و برای سال 2013 میلادی 84.25 درصد محاسبه کرد.
در گزارش این سازمان همچنین گفته شد که در سال 2010 در ایران ضریب نفوذ گیرنده رادیویی 56.4 درصد و گیرنده تلویزیون 98.7 درصد بوده است. همچنین، سال 2010 میلادی به‌ازای هر 100 ایرانی 44.6 دستگاه رایانه شخصی مورد استفاده قرار می‌گرفت که این رقم در سال 2013 به 35.8 دستگاه رایانه کاهش یافت. همچنین، سال 2013 میلادی 35.8 درصد از خانواده‌های ایرانی به اینترنت دسترسی داشتند و ضریب نفوذ اینترنت کشور در این سال 31.4 درصد محاسبه شد.
عامل محبوبیت اختراع گراهام‌بل
آنچه که بیش از هر عامل دیگر باعث شد تلفن‌های همراه بین مردم محبوب شوند، گوشی هوشمند بود. از حدود چند دهه قبل اختراع گراهام‌بل از حالت ثابت و سیمی به حالت بی‌سیم و همراه تغییر کرد تا مردم بتوانند دستگاه تلفن را در جیب خود بگذارند و در هر مکان و زمان به آن دسترسی داشته باشند. اما طی چند سال اخیر که گوشی‌های هوشمند روی کار آمدند، محبوبیت تلفن‌های همراه بیش از پیش افزایش یافت و سازمان جهانی مخابرات اعلام کرد که گوشی‌های هوشمند مهم‌ترین عاملی بودند که باعث شد به‌ازای هر یک انسان در کره زمین یک سیم‌کارت فعال موجود باشد. در آخرین گزارش‌های آماری گفته شد که تنها در سال 2014 میلادی بیش از 1.3 میلیارد دستگاه گوشی هوشمند در سراسر جهان فروخته شده است و پیش‌بینی می‌شود که در سال 2015 میلادی بیش از 70 درصد گوشی‌های فروخته شده در جهان هوشمند باشند. بین سال‌های 2013 و 2014 میلادی عرضه جهانی گوشی‌های هوشمند رشد 26.3 درصدی را تجربه کردند و با این روند احتمال می‌رود تعداد گوشی‌های هوشمند جدید در سال 2015 میلادی به 1.5 میلیارد دستگاه برسد.
در سال گذشته میانگین ارزش هر دستگاه گوشی هوشمند در جهان 135 دلار محاسبه شد که همین قیمت ارزان توانست کاربران جهانی را به میزان گسترده به سمت خود بکشاند. با رقابتی شدن بازار و تلاشی که بزرگان این عرصه انجام می‌دهند، پیش‌بینی می‌شود که در سال 2018 میلادی میانگین قیمت هر دستگاه گوشی هوشمند در بازار جهانی به 102 دلار برسد و در آن سال بیش از 1.8 میلیارد دستگاه گوشی هوشمند در سراسر جهان فروخته شود.
نگاهی گذرا نشان می‌دهد که تا حدود دو دهه قبل رایانه‌های رومیزی پرفروش‌ترین دستگاه الکترونیکی جهان بودند، پس از آن لپ‌تاپ‌ها محبوبیت زیادی پیدا کردند، سپس گوشی‌های معمولی محبوب شدند و این روزها گوشی های هوشمند و رایانه‌های لوحی عنوان پرفروش‌ترین دستگاه الکترونیکی در بازار جهانی را به خود اختصاص داده‌اند. باید دید تا سال 2020 چه دستگاهی می‌تواند این محبوبیت را از آن خود کند تا گوشی هوشمند و در حالت کلی‌تر گیرنده تلفن از عرصه رقابتی بیرون رود و جای خود را به فناوری‌های جدیدتر بدهد.
منبع : ایران
