کاهش شکاف دیجیتالی در جهان

نام نویسنده: ندا لهردی

 ارتباطات و تکنولوژی‌هایی که ما را به یکدیگر مرتبط می‌کنند همچنان رشد کرده و در سراسر دنیا گسترش پیدا می‌کنند. همان طور که کشورهایی با اقتصاد پیشرفته به کندی به سمت استفاده صددرصدی از موبایل‌های هوشمند و اینترنت پیش می‌روند، کشورهای در حال توسعه با اقتصادهای نه چندان پیشرفته به تدریج در حال کم کردن فاصله خود با این کشورها هستند. در جهان امروز عوامل اقتصادی، اجتماعی و تکنولوژیکی تاثیر زیادی در همراهی با ابزارهای ارتباطی جدید و استفاده از آنها دارند. جدیدترین بررسی‌های موسسه تحقیقاتی Pew Research Center در این زمینه نشان می‌دهد که در سال 2015 حدود 54 درصد از بزرگسالان در 21 کشور در حال توسعه از اینترنت استفاده می‌کرده‌اند، در حالی که این رقم در سال 2013 برابر 45 درصد بوده است.

کشورهای در حال توسعه رشد بیشتری را در زمینه استفاده از موبایل هوشمند تجربه کرده‌اند و استفاده آنها از موبایل‌های هوشمند از 21 درصد در سال 2013 به 37 درصد در سال 2015 رسیده است. در کشورهای توسعه یافته حدود 87 درصد از بزرگسالان در 11 کشور شامل آمریکا، کانادا، کشورهای اروپای غربی و کشورهای پیشرفته آسیا پاسیفیک یعنی استرالیا، ژاپن و کره جنوبی از اینترنت استفاده می‌کنند و 68 درصد یک موبایل هوشمند دارند. این آمارها نشان از فاصله 33 درصدی کشورهای در حال توسعه و کشورهای پیشرفته از نظر همراهی با ابزارهای ارتباطی روز دارند. این گزارش تنها روند رشد کشورهای در حال توسعه را بررسی نمی‌کند و در این بررسی اقتصادهای نوظهوری مانند ترکیه،چین، برزیل و مالزی را هم در نظر گرفته است. به‌عنوان نمونه، ترکیه بیشترین جهش و رشد را در میزان استفاده از موبایل‌های هوشمند داشته و از میزان استفاده 42 درصدی در سال 2013 به 59 درصد در سال 2015 رسیده است. در مالزی هم میزان استفاده از موبایل‌های هوشمند از 34 درصد در سال 2013 به 65 درصد در سال 2015 رشد کرده است.

رشد نجومی موبایل‌های هوشمند

موبایل‌های هوشمند یکی از مهم‌ترین پدیده‌های دنیای تکنولوژی و ارتباطات در سال‌های اخیر هستند؛ ابزارهایی کوچک با قابلیت‌های متنوع و فراوان که امکانات مختلفی را در اختیار کاربرانشان قرار می‌دهند. موبایل‌های هوشمند شکاف دیجیتالی میان کشورهای کمتر توسعه یافته و کشورهای پیشرفته را کاهش داده و به رقم 31 در سال 2015 رسانده‌اند. با این حال اما نرخ مالکیت موبایل هوشمند در کشورهای در حال توسعه با سرعت بسیار زیادی در حال رشد است و از متوسط 21 درصد در سال 2013 به 37 درصد در سال 2015 رسیده است. حالا اکثریت قریب به اتفاق مردم دنیا یکی از انواع ابزارهای موبایل را دارند، حتی اگر موبایل هوشمند نداشته باشند. بررسی‌ها نشان می‌دهند که در طول دو سال گذشته میزان مالکیت موبایل هوشمند در بسیاری از کشورهای جهان به سرعت افزایش داشته است. این رشد شامل افزایش بیش از 25 درصدی در میان کل جمعیت اقتصادهای بزرگ و نوظهور مانند ترکیه با رشد 42 درصدی، مالزی با رشد 34 درصدی، شیلی با رشد 26 درصدی و برزیل با رشد 26 درصدی، بوده است. در این میان اما کره‌جنوبی عنوان کشوری با بیشترین نرخ مالکیت موبایل هوشمند یعنی 88 درصد را به خود اختصاص داده است. کشورهایی با کمترین نرخ مالکیت موبایل هوشمند هم شامل تانزانیا با 11 درصد، اوگاندا با 4 درصد و اتیوپی با 4 درصد هستند. به‌طور کلی اما هر چند رشد نرخ مالکیت موبایل هوشمند در کشورهای در حال توسعه بالاتر از کشورهای پیشرفته است، اما همچنان استفاده از موبایل‌های هوشمند در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته آمریکایی و اروپایی بیشتر و رایج‌تر است. جالب اینکه بررسی‌های موسسه Pew Research نشان می‌دهد که افزایش سطح تحصیلات و درآمد افراد ارتباط معناداری با استفاده آنها از موبایل‌های هوشمند و اینترنت به‌عنوان ابزارهای ارتباطی پیشرفته دارد.

تب شبکه‌های اجتماعی و اینترنت

دسترسی به اینترنت در کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای نوظهور در حال افزایش است. تقریبا حدود سه چهارم کاربران اینترنت بزرگسال در 40 کشور در سال 2015 مورد بررسی قرار گرفته‌اند که دست‌کم یک بار در روز از اینترنت استفاده کرده‌اند. این در حالی است که در اغلب کشورهای جهان کاربران اینترنت بارها و بارها در طول یک روز به اینترنت و دنیای وب دسترسی داشته و از آن استفاده می‌کنند. این بررسی‌‌ها نشان می‌دهد که 76 درصد از کاربران اینترنت در 40 کشور جهان از شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک و توییتر استفاده می‌کنند و اغلب کاربران مشتاق شبکه‌های اجتماعی در کشورهایی با نرخ دسترسی اینترنت پایین زندگی می‌کنند. حدود سه چهارم یا بیشتر کاربران اینترنت در خاورمیانه (86 درصد کاربران)، آمریکای لاتین (82 درصد کاربران) و آفریقا (76 درصد کاربران) اعلام کرده‌اند که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. این در حالی است که آمارها نشان می‌دهد 71 درصد از کاربران اینترنت آمریکا و 65 درصد از کاربران اینترنت شش کشور اروپایی پیشرفته از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. با این اوصاف گویا کاربران اینترنت در کشورهای در حال توسعه علاقه بیشتری به استفاده از شبکه‌های اجتماعی دارند تا کاربران اینترنت در کشورهای پیشرفته.

نرخ استفاده از اینترنت و موبایل هوشمند همچنین به سطح رفاه عمومی در کشورها وابستگی زیادی دارد. به این ترتیب کشورهای ثروتمندتر تمایل به داشتن دسترسی بیشتر به اینترنت و استفاده از موبایل‌های هوشمند دارند. این در حالی است که همانطور که مردم در کشورهای در حال توسعه ثروتمندتر شده، رفاه بیشتری پیدا می‌کنند و سطح تحصیلات بیشتری بدست می‌آورند، بیشتر هم از تکنولوژی و ارتباطات مدرن استفاده می‌کنند و بهره می‌گیرند. در تعدادی از کشورهای در حال توسعه، افراد بیشتری به اینترنت دسترسی دارند و از آن به دفعات بیشتری هم استفاده می‌کنند. بررسی 12 کشور در حال توسعه در سال 2014 و 2015 نشان می‌دهد که افزایش چشمگیری در سهم کاربران اینترنت بزرگسالی که چند بار در روز از اینترنت استفاده می‌کنند، به چشم می‌خورد. کشورهای نیجریه با رشد 20 درصدی، غنا با رشد 19 درصدی و چین با رشد 13 درصدی از این دسته هستند. این بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد که شکاف جنسیتی در بسیاری از جنبه‌های استفاده از تکنولوژی وجود دارد. برای مثال در 20 کشور مختلف مردها بیشتر از زن‌ها از اینترنت استفاده می‌کنند. این تفاوت‌ها به خصوص در کشورهای آفریقایی مشهود و پررنگ است. در بقیه کشورهای جهان اما اغلب مردها و زن‌ها به‌طور یکسان از اینترنت استفاده می‌کنند. با این حال اما شکاف جنسیتی بزرگ در میزان مالکیت موبایل هوشمند است. براساس این بررسی‌ها، در بسیاری از کشورهای جهان مانند مکزیک با نرخ تفاوت 16 درصدی، نیجریه با نرخ تفاوت 13 درصدی، کنیا با نرخ تفاوت 12 درصدی و غنا با نرخ تفاوت 12 درصدی، مردها بسیار بیشتر از زن‌ها از موبایل هوشمند استفاده می‌کنند.

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد