تحریم‌های اینترنتی علیه کاربران ایرانی

نام نویسنده: سونیتا سراب‌پور

با کلی هیجان و بعد از جست‌وجو در بازارکامپیوتر یک تلفن هوشمند و تبلت را که چند سالی است در فکر خریدن آن هستید تهیه می‌کنید. 

از آنجا که قبل از خرید کلی تحقیق هم کرده‌اید نمی‌گذارید جناب فروشنده شما را گول بزند و قیمت بالایی را به بهانه نصب نر‌م‌افزارهای کاربردی و غیر کاربردی از شما بگیرد. خودتان دست به کار می‌شوید و شروع می‌کنید به نصب نرم‌افزارهایی که به آنها نیاز دارید، اما زمان زیادی نمی‌گذرد که متوجه مسدود بودن اکثر فروشگاه‌های آنلاینی می‌شوید که اقدام به ارائه نرم‌افزارهای مختلف یا اپلیکیشن‌های رنگا‌رنگ به کاربرانشان می‌کنند. در مرحله بعد سعی می‌کنید با دور زدن این تحریم‌ها و استفاده از یک فیلتر شکن اقدام به استفاده از امکانات سایت‌های اینترنتی کنید، اما قطع‌ و وصل و توقف همین فیلترشکن‌ها شما را به بن‌بست می‌رساند. ناگهان یاد خبر چند ماه پیش می‌افتید، که در آن اندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا، از لغو تحریم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری به ایران خبر داده بود .او گفته بود «این تصمیم را گرفتیم تا تحریم‌ها مانعى براى استفاده از تکنولوژى‌هایى که مردم براى ارتباط بهتر و سریع‌تر به آنها نیاز دارند، ایجاد نکند. این موضوع هم شامل سخت‌فزار می‌شود و هم نرم‌افزار.» 

تقریبا سه ماه از انتشار این خبر می‌گذرد، اما تاکنون کاربران ایرانی تغییر محسوسی با تصویب این تصمیم توسط وزارت امور خارجه آمریکا احساس نکرده‌اند. هنوز هم کاربران ایرانی برای دریافت یک فایل یا نرم‌افزار از سایت‌هایی مانند

Apple store،google play، سایر سرویس‌های شرکت‌های گوگل، مایکروسافت، مکافی و… با مشکل مواجه هستند. در واقع طی چند سال گذشته کاربران اینترنتی کشور با دو نوع محدودیت اینترنتی مواجه شده‌اند، اولی شامل موانع ایجاد شده توسط دولت مانند فیلترینگ و کیفیت بد پهنای باند و سرویس اینترنت است و دومی نیز همان حریم‌های اینترنتی خارجی است که امکان دسترسی ایرانیان را به خدمات برخی سایت‌های اینترنتی و شرکت‌های تکنولوژی محدود کرده است. 

تحریم‌های رنگا‌رنگ

تحریم‌های اعمال شده از سوی نهاد‌های بین‌المللی علیه ایران سال‌ها است که روی ابعاد مختلف زندگی مردم کشور سایه انداخته است. تحریم‌هایی که گاه برداشته و گاه سفت و سخت‌تر از گذشته به اجرا گذاشته می‌شود. تحریم‌هایی که  تنها زندگی روزمره مردم کشور را با مشکل مواجه کرده است. تحریم‌های اینترنتی از جمله تحریم‌هایی است که این روزها بسیاری از کاربران اینترنتی کشور را با مشک روبه رو کرده است. تحریم‌هایی که در ظاهر گاهی برداشته می‌شود ولی عملا برداشته شدن آن با برداشته نشدن آن فرقی ندارد. برای مثال شرکت گوگل اعلام می‌کند تحریم استفاده از امکانات فروشگاه آنلاین این شرکت یعنی google play را از برای کاربران ایرانی برداشته است، اما با مراجعه به این سایت می‌توانید ببینید که تنها امکانی که کاربران ایرانی می‌توانند از این فروشگاه داشته باشند مشاهده لیست اپ‌های مختلفی است که در این سایت به ثبت رسیده است.

در حال حاضر و براساس آنچه در سایت ویکی‌پدیا آمده است امکان دریافت فایل‌های نرم‌افزاری شرکت‌هایی مانند N،NVIDIA ،Samsung Apps ، Adobe ، AMD ، AVG ، AVAST ، Symantec ، McAfee ،MATLAB برخی از خدمات گوگل، برخی از خدمات مایکروسافت، ESET و Oracle از درگاه اصلی این شرکت‌ها توسط آی‌پی‌های ایران امکان‌پذیر نیست و علاوه بر بسته شدن این سایت‌ها توسط خود این شرکت‌ها در ایران، برخی از این شرکت‌های فناوری و تکنولوژی ، سرور مادر خود را نیز به روی ایرانیان بسته‌اند.

تحریم‌هایی که نیستند و هستند!

اگر چرخی در فضای وب بزنید شاهد خبرهای گوناگونی درخصوص برداشته شدن تحریم اینترنتی از سوی برخی شرکت‌های معروف تکنولوژی مانند گوگل، ادوبی و… می‌شوید. برای مثال، چندی پیش اعلام شد که گوگل ارائ امکانات فروشگاه آنلاین خود GOOGLE PLAY را به روی ایرانیان باز کرده است، اما وقتی کاربران قصد دانلود یک نرم‌افزار از روی این سایت را دارند با هشداری مانند «امکان استفاده ازاین سرویس برای کشور شما فراهم نیست» مواجه می‌شوند. یا سرویس دیگری مانند گوگل آنالیتیکس نیز از همین نوع تحریم‌ها است. گوگل در حالی امکان استفاده از این خدمت را به کاربران ایرانی داده که تنها استفاده کاربران از این سرویس مشاهده صفحه اول سایت آن است. سرویس‌هایی مانند GOOGLE TOOLBAR، GTALK، GOOGLE CODE… از جمله سرویس‌های تحریمی گوگل علیه ایران است. 

به جز شرکت گوگل شرکت‌های دیگري نیز به همین روش لغو حریم کرده‌اند برای مثال بعد از انتشار خبر لغو تحریم سخت‌افزاری و نرم‌افزاری از سوی وزارت امور خارجه در خرداد ماه سال جاری، شرکت ادوبی (Adobe) از جمله شرکت‌های نرم‌افزاری بود که تحریم‌های خود را علیه کاربران ایرانی برداشت، اما در عمل وقتی برخی کاربران این نرم‌افزار اقدام به به‌روزرسانی سرویس‌های این شرکت می‌کنند با هشدار همیشگی مواجه می‌شوند.

شرکت یاهو نیز از جمله شرکت‌هایی است که نام ایران را در لیست تحریم‌های خود قرار داده است . برای مثال، شما هنگام ثبت‌نام برای دریافت سرویس ایمیل از این شرکت هنگام پرکردن فرم ثبت‌نام در بخش وارد کردن شماره تلفن برای بالا بردن امنیت ایمیل‌های دریافتی و ارسالی خود نام هر کشوری را به جز ایران مشاهده خواهید کرد. 

اما روش به ظاهر رفع تحریم برخی شرکت‌هاو سایت‌های تکنولوژیکی نیز جالب است. برای مثال، سایتی مانند www.mathworks.co.uk که در زمینه تولیدکننده نرم‌افزار مهندسی Matlab فعالیت می‌کند خدمات خود را به ایرانیان مسدود نکرده، اما اگر با IP ایران به این سایت مراجعه کنید با پیامی مانند This page can’t be displayed مواجه می‌شوید. پیامی که وقتی با مشکل قطع اینترنتی مواجه باشید دریافت می‌کنید. این در حالی است که اگر به همین سایت با فیلترشکن مراجعه کنید به راحتی می‌توانید از خدمات سایت استفاده کنید. 

هدف چیست؟

واقعیت این است که در حال حاضر کاربران ایرانی به کمک سایت‌های گوناگوني مانند www.filehippo.com،  www.mirrorsupload.com و استفاده از فیلتر شکن‌ها توانسته‌اند تا امروز این تحریم‌های اینترنتی را دور بزنند، اما شاید این سوال برای اکثر کاربران به وجود می‌آید که هدف رفتار دوگانه سایت‌ها و شرکت‌های تکنولوژی در خصوص این روش رفع محدودیت تحریمی چیست؟ اگر قرار است رفع تحریم اینترنتی صورت بگیرد، چرا شرکتی مانند گوگل تمام سرویس‌هایش رابه روی ایرانیان باز نمی‌کند و به صورت قطره‌چکانی و دست و پاشکسته این کار را انجام می‌دهد؟ پاسخ به این سوال را شاید باید مسوولان شرکت‌های تکنولوژی جوابگو باشند، اما برخی کارشناسان با فاکتورگیری از اهداف سیاسی و تحریمی، دلیل ایجاد برخی تحریم‌های اینترنتی را به دلیل نبود کپی‌رایت یا حقوق مولفان و نرم افزارها در فضای سایبر و متعهد نبودن کاربران ایرانی به قوانین جهانی کپی رایت عنوان می‌کنند. 

برای مثال مدتی پیش یکی از تولید‌کنندگان مشهور تلفن همراه، دسترسی ایرانیان به سایت مخصوص تبادل اطلاعات و نرم‌افزارهای واسط کاربری و گجت‌ها و ماژول‌های موبایلی را مسدود کرده بود و دلیل اصلی این تصمیم را نیز به‌اشتراک‌گذاری فایل‌های قفل شکسته و هک و کرک‌شده توسط ایرانی‌ها عنوان کرده بود. انتشار یک نرم‌افزار قفل شکسته روی یک سایت می‌تواند تبعات بسیار سنگینی برای مدیران آن سایت داشته باشد که گاه آنها را تا مرز ورشکستگی یا پرداخت خسارت‌های سنگین پیش می‌برد. تصمیم به مسدود‌سازی کاربری‌ ایرانی‌ها در گوگل کد نیز به همین دلیل است و دقیقا به‌همین علت این سرویس هنوز به‌رغم شعار داده شده توسط گوگل، برای کاربران ایرانی لغو نشده است.

منبع : دنیای اقتصاد