نام نویسنده: فرنود حسنى*
بخش مقاله ITiran – پيدايش وتوسعه فناورى نوين ارتباطى و اطلاعاتى و گسترش نقش و کارکردهاى آن و همچنين آشنايى کشورهاى در حال توسعه با اين کارکردها و ظرفيتهاى موجود در فناورى ارتياطات و اطلاعات جهش و جرکتى نوين در تعريف و تدوين مدل جديدى از توسعه را براى اينگونه جوامع فراهم آورده است. مهمترين استراتژى در اين مدل توسعه که از آن به توسعه دانايى محور تعبير مى شود گرايش جوامع به شکل دهى و تبديل شدن به جوامع اطلاعاتى مى باشد. با توجه به نقش متقابل و تنگاتنگى که مفهوم توسعه دانايى محور با پديده فناورى اطلاعات دارد يکى از بزرگترين و مهمترين نيازهاى جوامع پذيرنده مدل توسعه دانايى محور امکان توسعه آموزش هاى مربوط به فناورى ارتباطات و اطلاعات و همچنين توسعه آموزش مبتنى بر فناورى ارتباطات و اطلاعات مى باشد. که بزرگترين دستاورد ابنگونه آموزشها در قالب يک جامعه داناى محور کمک به يادگيرى هاى عمومى و درنهايت تربيت نيروهايى متخصص در زمينه هاى مختلف و مورد نياز جامعه دانايى محور مى باشد.
فناورى ارتباطات و اطلاعات در عصر حاضر امکان توليد و تکثير دانش را با هزينه و زمان کمتر فراهم ساخته است چنانکه امروزه استفاده از چند رسانه اى ها و استفاده از شبکه جهانى اينترنت به عنوان بهترين ابزار براى فراهم ساختن آموزش هاى از راه دور شناخته مى شوند که با احتساب و مقايسه بين هزينه هاى آموزش هاى حضورى بسيار ارزانتر تمام مى شود.
با توسعه فناورى ارتباطات و اطلاعات و عموميت يافتن ابزارهاى آن در ميان مردم جهان اين امکان براى افراد مختلف بوجود آمده تا بدون نياز به داشتن دفتر يا مرکزى به صورت فيزيکى نقش يک معلم را بازى کنند و دانش ها و دانسته هاى خود را در اختيار ديگران بگذارند که تقويت و توسعه هر چه بيشتر اين سيستم در مين افراد هر جامعه مى تواند نويد بخش يکى از مهترين نيازهاى يک جامعه اطلاعاتى با مدل توسعه دانايى محور باشد که همان موضوع اشتراک گذارى اطلاعات مى باشد.
نگاهى به متدولوژى و روش شناختى آموزش در جامعه دانايى محور با تکيه بر زير ساخت فناورى ارتباطات و اطلاعات حاکى از تعامل دو سويه بين آموزش و فناورى ارتبطات و اطلاعات دارد . درواقع اين فناورى با استفاده از ابزارها و امکانات و کارکردهاى خود موجب ساخته شدن شرايط و محيط و ساختارى مى شود که در آن خود وسيله آموزش مورد بحث است.
با توجه به اينکه کليه ابزارها و امکانات فناورى ارتباطات و اطلاعات بسيار پيچيده و به هم مربوط هستند و با توجه به سرعت رشد اين تکنولوژى جوان انتظار مى رود که براى توسعه کاربرى عمومى و آشنايى با دانش پذيران در جامعه دانايى محور مسئله آموزشهاى اين تکنولوزى بايد با توجه خاصى برنامه ريزى و اشاعه داده شوند ضمن اينکه همگام با آخرين دستاوردهاى آموزشى و علمى اين تکنولوژى نيز باشد.
اگر از بعد و سيله آموزشى به فناورى ارتباطات و اطلاعات نظرى بيفکنيم مى بينيم که اين وسيله نوين امکانات و ويژگى هاى ممتازى و جديدى را براى توسعه آموزش در اختيار همه مردم و حتى روستاهاى دور دست مى گذارد و اين امکان را براى همگان فراهم مى آورد تا از مهارت هاى پايه و ايتدايى و به اصطلاح سواد رايانه اى برخوردار شوند. گو اينکه فناورى اطلاعات به عنوان يک تکنولوژى جديد در خدمات ساير علوم امکان توسعه ساير دانش ها را نيز در بستر خود فراهم آورده است.
و همچنين اگر با ديد موضوع آموزش به اين فناورى بپردازيم آشکارا خواهيم ديد که فناورى ارتباطات و اطلاعات به عنوان بسترى بسيار مهم و کارا براى توسعه آموزش هاى علمى و تکنولوژيکى مى باشد که حاوى اطلاعات و آموزشهاى فراوانى در سطوح و رده هاى مختلف علمى، تخصصى و فنى مى باشد. اين موضوع آموزشى بسيار گسترده در نزديکى روابط انسانى و آشناي هر چه بيشتر افراد جامعه با ساختارها و زير ساختهاى يک جامعه اطلاعاتى گه در قالب مدل توسعه دانايى محور در حال شکا گيرى است بسيار موثر مى باشد.
• نگاهى به رابطه فناورى ارتباطات و اطلاعات با آموزش •
پيشتر از را بطه متقابل و تنگاتنگ فناورى ارتباطات و اطلاعات و آموزش اشاره اى به ميان آمد. اما اگر بخواهيم به صورت چزيى تر وارد اين بحث شويم بايد از موارد زير ياد کنيم.
1- ارتباطات و اطلاعات با توجه به تعاريف و شناختى که تا کنون از جايگاه آنها در توسعه دانايى محور پيدا کرديم بهترين زير ساخت توسعه دانايى محور هستند در اين بين آموزش با تکميل حلقه سوم زنجيره نقش موثر خود را در توسعه دانايى محور ايفا خواهد کرد.
به عبارت بهتر توسعه دانايى محور آز همپوشانى سه عنصر ارتباطات و اطلاعات و آموزش فراهم خواهد شد که البته در اين ميان نبايد از نقش مکانيزم هاى اقتصادى ، سياسى و فرهنگى موثر بر جامعه غافل شويم.
2- توسعه اطلاعاتى به عنوان يکى از اهداف کليدى در جوامع اطلاعاتى وقتى حاصل مى شود که همه افراد در شرايط سنى زمانى و مکانى مختلف قادر به دستيابى به اطلاعات مورد نياز خود باشند. جامعه دانايى محور با توجه به رشد آموزش هاى علمى و فنى اين امکان را براى افراد مختلف به وجود مى آورد تا با استفاده از و سايل مختلف و متنوع به اطلاعات و آموزش هاى مورد نظر خود دسترسى داشته باشند.
3- بسيارى از ابزارهاو امکانات فناورى ارتباطات و اطلاعات موجبات ايجاد تکنيک ها و خلاقيت هاى بديعى در امر اموزش شده اند که در نوع خود مى توانند نقشش مکمل آموزش هاى کلاسيک را داشته باشند.
4- فناورى ارتباطات و اطلاعات باعث افزايش سطح کمى وکيفى امور آموزشى شده است. زيرا در وقت دانش پذيران صرفه جويى ايجاد مى کند و يادگيرى آنها را تسهيل مى بخشد.
5- فناورى ارتباطات و اطلاعات به عنوان يک تکنولوزى جيدى بستر ها و موقعيتهاى فراوانى را براى آموزش فراهم مى آورد.
فناورى ارتباطات و اطلاعات اين امکان را براى توسعه روابط اجتماعى فراهم مى آورد که افراد با ميل و رغبت آنچه را که مى دانند با استفاده از امکاناتى که در اختيار دارند به ديگران انتقال دهند.
با توجه به تمام مطالب ذکر شده انتقاداتى نيز بر مسئله دخالت فناورى ارتباطات و اطلاعات به عنوان مجموعه اى از امکانات و ابزارهاى نرم افزارى و سخت افزارى در جريان آموزش کلاسيک و حذف رابطه و تعامل دوسويه استاد و شاگردى وارد مى شود . در مقابل اينگونه واکنش ها که قطعاَ ناشى از عدم شناخت صحيح امکانات و ظرفيتهاى فناورى ارتباطات و اطلاعات در امر اموزش مى باشد بايد اظهار داشت که اين تکنولوزى جيد تنها به عنوان وسيله و ابزارى جهت ايحاد تسهيل و گاهى تسريع در آمزش استفاده مى شود. و لى به هر حال حضور و بروز استفاده از تکنو لوزى در امور آموزش براى دست يابى به جامعه اطلاعاتى مبتى بر استانداردهاى حامعه دانايى محور امورى اجتناب نا پذير است.
*روابط عمومى همايش توسعه دانايى محور آموزش عالى و مناطق آزاد
