شرطبندی متلاطم مارک زاکربرگ روی هوش مصنوعی
یک سال آشفتگی داخلی، تغییرات اولویتها و هزینههای هنگفت در متا، کارکنان و سرمایهگذاران را نگران کرده است.
مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، در سال ۲۰۲۵ میلیاردها دلار روی توسعه هوش مصنوعی سرمایهگذاری کرده و هدف او تبدیل متا به رهبر این حوزه است. او پروژهای به نام “سوپرهوش شخصی” را دنبال میکند که هدف آن ایجاد هوش مصنوعی قدرتمندی است که بتواند از هوش انسانی پیشی بگیرد و به نیازهای شخصی کاربران پاسخ دهد. با این حال، این تلاشها باعث بیثباتی در شرکت شده و تعدیل نیرو، تغییرات مدیریتی و بازسازی ساختارهای داخلی را به همراه داشته است.
زاکربرگ در این مسیر به دنبال جذب استعدادهای برتر از شرکتهای رقیب مانند OpenAI و گوگل بوده و برای این منظور بستههای مالی کلانی ارائه داده است. یکی از این استخدامها، الکساندر وانگ، کارآفرین ۲۸ سالهای است که اکنون هدایت آزمایشگاه Meta Superintelligence Lab را بر عهده دارد. این اقدامات، اگرچه به جذب استعدادهای جدید کمک کردهاند، اما فشارهای مدیریتی زاکربرگ باعث ایجاد تنشهایی در میان مدیران جدید و قدیمی شده است.
متا در تلاش است تا مدل هوش مصنوعی جدیدی به نام “Avocado” را در سال ۲۰۲۶ عرضه کند. این مدل، برخلاف مدلهای قبلی مانند Llama که عملکرد ضعیفی داشتند، از ابتدا طراحی شده و هدف آن رقابت با مدلهای پیشرفته گوگل و OpenAI است. با این حال، فشارهای داخلی و انتظارات برای سرعتبخشیدن به توسعه محصولات، چالشهای جدی ایجاد کرده است.
سرمایهگذاریهای عظیم متا در هوش مصنوعی باعث افزایش هزینههای شرکت شده است. هزینههای سرمایهای متا در سال ۲۰۲۵ به ۷۰ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال قبل تقریباً دو برابر شده است. این افزایش هزینهها باعث کاهش نقدینگی شرکت و افت ۱۷ درصدی ارزش سهام در نوامبر شد. متا برای تأمین مالی این پروژهها، میلیاردها دلار بدهی از بازارهای خصوصی و عمومی گرفته است که این استراتژی نگرانیهایی در میان سرمایهگذاران ایجاد کرده است.
زاکربرگ همچنین قصد دارد هوش مصنوعی را در محصولات سختافزاری متا، از جمله عینکهای هوشمند، ادغام کند. او امیدوار است که این فناوری بتواند جایگزین پلتفرمهای فعلی اپل و گوگل شود. این عینکها قرار است به کاربران امکان دهند با دنیای اطراف خود بهطور مستقیم تعامل کنند و تجربهای یکپارچه از واقعیت افزوده و هوش مصنوعی ارائه دهند.
یکی از چالشهای اساسی متا، رقابت با شرکتهای پیشرو در هوش مصنوعی مانند گوگل و OpenAI است. متا برای پیشرفت مدلهای خود، از تکنیکهایی مانند استفاده از مدلهای رقیب در فرآیندهای آموزشی بهره میبرد. با این حال، اختلافنظرهایی درباره رویکردهای باز یا بسته بودن مدلهای جدید متا وجود دارد. برخی معتقدند که این مدلها باید به صورت تجاری عرضه شوند، در حالی که دیگران خواهان انتشار آزاد آنها هستند.
افشاگریهایی درباره سیاستهای داخلی متا، مانند اجازه تعاملات احساسی چتباتها با کودکان، باعث ایجاد نگرانیهای عمومی شده است. این سیاستها انتقادهای شدیدی از سوی قانونگذاران و کاربران به همراه داشته و اعتبار متا را تحت تأثیر قرار داده است. زاکربرگ و تیمش تلاش میکنند تا با اولویتبخشی به ایمنی و اعتمادسازی، این نگرانیها را کاهش دهند.
متا همچنین با چالشهای فرهنگی و سازمانی روبهرو است. گزارشهایی نشان میدهد که تیمهای داخلی این شرکت به دلیل اختلافنظرها و رقابتهای داخلی، هماهنگی لازم را ندارند. این مسئله باعث شده که محصولات و ابزارهای متا پراکنده و ناسازگار باشند و بهرهوری کاهش یابد. برخی از کارکنان معتقدند که فقدان یک چشمانداز مشخص، عامل اصلی این مشکلات است.
زاکربرگ برای حل این مشکلات، تغییرات مدیریتی گستردهای اعمال کرده است. او تلاش کرده تا تیمهای جدیدی از متخصصان هوش مصنوعی را جایگزین مدیران قدیمی کند. این رویکرد باعث شده تعدادی از مدیران ارشد و کارکنان باسابقه متا از شرکت جدا شوند. با این حال، برخی از استخدامهای جدید نیز به دلیل فشارهای داخلی و مدیریت سختگیرانه زاکربرگ، مدت زیادی دوام نیاوردهاند.
سرمایهگذاریهای متا در زیرساختهای هوش مصنوعی، از جمله ساخت مراکز داده پیشرفته، هزینههای زیادی به همراه داشته است. این شرکت برای تأمین مالی این پروژهها از روشهای خلاقانهای مانند استفاده از وسایل نقلیه خاص مالی (SPV) بهره برده است تا بدهیها را از ترازنامه خود دور نگه دارد. با این حال، این استراتژی نیز نگرانیهایی درباره پایداری مالی شرکت ایجاد کرده است.
زاکربرگ معتقد است که عدم سرمایهگذاری کافی در هوش مصنوعی خطرناکتر از صرف هزینههای هنگفت است. او بر این باور است که هوش مصنوعی فناوریای است که بیشترین تأثیر را بر نوآوری و خلق ارزش در آینده خواهد داشت. با این حال، سرمایهگذاران و تحلیلگران همچنان درباره بازدهی این سرمایهگذاریها تردید دارند.
در نهایت، موفقیت یا شکست متا به توانایی این شرکت در ارائه محصولات هوش مصنوعی رقابتی و اعتمادسازی در میان کاربران بستگی دارد. زاکربرگ به دنبال ارائه محصولاتی است که بتوانند نیازهای کاربران را برآورده کنند و در عین حال، نگرانیهای اخلاقی و قانونی را کاهش دهند. با این حال، فشارهای داخلی و خارجی ممکن است این مسیر را برای متا دشوارتر کند.
