نام نویسنده: م.ر.بهنام رئوف
یکی از وظایف اصلی وزارت صنایع و معادن حمایت از بحث تولید داخلی با لحاظ قوانن و آیین‌نامه‌های متعدد است.
از چند سال پیش و با انتصاب مدير جدید اداره کل صنايع برق، الکترونيک و فناوري اطلاعات این وزارتخانه، برنامه‌های متعددی برای حمایت از تولیدکنندگان فعال در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور صورت گرفته است، از جمله برنامه‌های حمایتی این نهاد مي‌توان به حمایت از تولیدکنندگان صنایع مخابراتی و تولیدکنندگان تلفن همراه اشاره كرد تا تولید کنندگان نرم افزار و متقاضیان بازیافت زباله‌های الکترونیکی.
بعد از بحث‌ها و برنامه‌های حمایتی وزارت صنایع و معادن از تولیدکنندگان تلفن همراه با افزایش تعرفه واردات این کالا که مورد انتقاد تقریبا تمامي‌فعالان این بازار به غیر از چند تولیدکننده داخلی قرار گرفت، اما به تازگی بحثی از سوی این اداره کل شکل گرفته مبنی بر حمایت از تولیدکنندگان نرم‌افزارهای تلفن همراه. گفت‌وگو با محمود لیالی، مدیرکل صنايع برق، الکترونيک و فناوري اطلاعات وزارت صنایع و معادن را در ادامه بخوانید.
***
همچنان از تولید موبایل با توجه به بازار این کالا در کشور خبری نیست و اگر هم باشد با توجه به تنوع محصولات موجود در بازار توسط تولیدکنندگان بین‌المللی مجال تنفس به تولیدکنندگان داخلی داده نمي‌شود. وزارت صنایع به عنوان یکی از اعضای کمیسیون ماده یک آیا تصمیمي‌بر کاهش تعرفه فعلی واردات تلفن همراه ندارد؟
وزارتخانه تصمیمي براي کاهش تعرفه واردات ندارد، ما همچنان بر این باور هستیم که چرا مابقی دستگاه‌ها همکاری نکردند و این بازار را در دست خارجی‌ها قرار دادند و کمکی به تولید داخل نکردند
.
اما شرکت‌های تولیدکننده داخلی ناراحت هستند که چرا نمي‌توانند محصولات خود را در داخل کشور توزیع کنند. از طرفی آنها مدعی توان رقابتی محصولات خود با برندهای مطرح جهانی بوده و برخی نیز مدعی صادرات به کشورهای حوزه خلیج‌فارس هستند. آیا در این بخش وزارت صنایع برنامه‌های حمایتی برای صادرات دارد؟
ما به شکل کلی از تولید و صادرات آنها استقبال مي‌کنیم، اما نه در قالب حمایت از تولیدکنندگان تلفن همراه بلکه در ادامه روند همان مشوق‌ها و جوایز صادراتی گذشته که در تمامي بخش‌ها صورت مي‌گیرد.
یعنی این احتمال برای این دسته از تولیدکنندگان وجود دارد که حداقل برای ورود قطعات مورد نیازشان به کشور به شکل CKD و SKD تعرفه پایین‌تری لحاظ شود؟
اگر مراجعه کنند و در این بخش یعنی برای ورود قطعات نیاز به تسهیلات داشته باشند ما کمک مي‌کنیم که تسهیلات به صورت وام‌های ارزی در اختیار آنها قرار گیرد.
جدای از بازار تلفن همراه اخیرا باز هم از طرف شما بحثی پیرامون ورود به بازار نرم‌افزار تلفن‌همراه مطرح و پیشنهادی مبنی بر تشکیل سندیکای تولیدکنندگان نرم‌افزار تلفن‌همراه مطرح شده است. در مورد پروسه شکل‌گیری این سندیکا و برنامه‌های آن توضیح مي‌دهید؟
با توجه به اینکه بحث نرم افزار تلفن همراه بحثی جدید است، نمي‌شد آن را در شاخه نرم‌افزارهایی که تاکنون وجود داشت، قرار داد. یک فیلد نرم‌افزارهای تخصصی است و شاید خیلی از فعالان بخش نرم‌افزار تمایلی نداشته باشند در بخش نرم‌افزارهای تلفن همراه سرمایه‌گذاری کنند و شاید هم تخصصی در این بخش نداشته باشند. بازار نرم‌افزارهای تلفن همراه بازار خیلی وسیعی است و نمي‌توان گفت که این بازار اندازه بازار نرم‌افزارهای عادی است. کشورهایی مثل روسیه و هند در این عرصه خیلی فعال هستند. بازار این نوع نرم افزار از این منظر خیلی وسیع است که شاید همه افراد در خانه کامپيوتر نداشته باشند، اما در هر خانه ممکن است چند نفر از اعضای آن خانواده از تلفن‌همراه استفاده کنند.
بالاترین دستمزدها را در انگلیس برنامه نویسان تلفن همراه دارند و در سایر نقاط جهان نیز این روند طی شده است که برنامه‌ها را به سمت گوشی‌های تلفن همراه ببرند. خیلی از نرم‌افزارهای کاربردی که پیش از این روی کامپیوترها مورد استفاده قرار مي‌گرفت این روزها روی موبایل‌ها آمده اند. به خاطر همین امر ما خواستیم که از این صنعت نوپا حمایت کرده و جهت صحیحی به آنها بدهیم.
این حمایت هم شاید مالی نباشد. همین که شرکت‌ها دور یک میز بنشینند و تشکلی داشته باشند از تولید کارهای موازی در بین خودشان جلوگیری مي‌شود. بحث تعرفه‌ها و سایر حمایت‌های مادی که دولت در سایر بخش‌ها انجام مي‌دهد، چنانچه تشکلی وجود داشته باشد که از ما چنین حمایت‌هایی بخواهد ما به آنها کمک مي‌کنیم و خیلی راحت تر مي‌توانیم این امکانات را در اختیار آنها قرار دهیم. به همین دلیل به سمت تشکیل این NGO رفتیم تا بخش خصوصی بتوانند باهم در یک تشکل قرار گرفته تا ما بتوانیم برای حمایت از آنها قانون‌های خاصی را تدوین و اجرا نماییم.
با توجه به اینکه در ابتدای راه هستید آیا استقبالی از این مهم صورت گرفته است؟
استقبال صورت گرفته اما هنوز اعداد و ارقام نهایی استخراج نشده است. از طرف دیگر تعداد شرکت‌های فعال در این بخش آنقدر زیاد نیست که مثلا ما انتظار داشته باشیم این تشکل با صد شرکت پا بگیرد. قرار هم نیست ما این سندیکا را تشکیل دهیم، بلکه قرار است این سندیکا را خودشان تشکیل دهند و ما فقط از آنها حمایت کنیم.
با توجه به فعالیت مرکز رسانه‌های دیجیتال و حمایت‌هایی که این مرکز از نرم افزارهای تلفن همراه انجام مي‌دهد فعالیت‌هایی که در این بخش قرار است از سوی مرکز صنایع صورت بگیرد با فعالیت‌ها این مرکز موازی نیست؟
ما تا به حال جلساتی برای این مهم برگزار کردیم تا در این بخش همپوشانی نداشته باشیم، اما از سوی دیگر بر اساس قانونی که سال 83 هیات دولت تصویب کرده است وزارت ارشاد متولی بحث کپی رایت است، ولی در این قانون هیچ اشاره‌ای نشده است که تولید نرم‌افزار هم به عهده آنها باشد. آنها فقط موظف هستند برای حمایت از بحث کپی‌رایت به محصولات تولید شده شناسنامه دهند تا در قبال این شناسنامه بتوانند از آن حمایت بکنند. از طرف دیگر این نهاد مي‌تواند در بخش محتوایی این نرم افزارها هم نظارت داشته باشد، اما نمي‌تواند درگیر بخش تولید باشد؛ چرا که این امر وابسته به وزارت صنایع است. تا الان هم ما باهم مشکل موازی کاری و همپوشانی نداشته‌ایم. شاید تا الان آنها جور ما را کشیده باشند و کمک کرده باشند به تولیدکنندگان، اما خب این کار وظیفه ما بوده است.
با توجه به آنکه نرم‌افزارهایی که برای تلفن همراه ساخته مي‌شوند حجم کمتری نسبت به نرم‌افزارهای عادی دارند، همانطور که در دنیا نیز مرسوم است عموما فروش آن از سوی سایت‌های اینترنتی صورت مي‌گیرد و کمتر روی حامل‌های دیتا یعنی سی دی یا دی وی دی قرار مي‌گیرند. همین امر باعث شده تا قیمت نهایی تولید یک نرم‌افزار تلفن همراه نسبت به سایر نرم‌افزارها کاهش داشته باشد. با توجه به مجموع ان عوامل آیا وزارت صنایع برای بازاریابی و فروش محصولات تولیدکنندگان این بخش برنامه ای در دست دارد؟
همانطور که گفتید خوشبختانه در بحث نرم‌افزارهای تلفن همراه آن محدودیت‌ها و مشکلاتی که در بخش تولید نرم‌افزارهای عادی است وجود ندارد یا خیلی کمتر است. عرفی که در جهان وجود دارد این است که اگر کسی بخواهد نرم‌افزاری بخرد این کار را از طریق اپراتور خود انجام مي‌دهد این امر خود به نوعی حامي‌قانون کپی رایت است، اما در بحث فروش و بازاریابی برای این محصولات باید گفت که بحث تجارت الکترونیک متولی‌اش وزارت بازرگانی است. این وزارتخانه نیز بارها برای حمایت از افرادی ه مي‌خواهند به این شیوه محصولات خود را عرضه کنند اعلام آمادگی کرده‌اند.
جدا از بحث نرم‌افزارهای تلفن‌همراه آیا وزارت صنایع و معادن برنامه‌ای نیز برای صنعت نرم افزار دارد؟
بله، برنامه‌هایی در دست اقدام برای حمایت از صنعت آی تی به شکل کلی و حمایت از صنعت نرم‌افزار داریم، اما چون صنعت جدیدی است فعلا از بحث پروانه تولید نرم‌افزار آغاز کرده‌ایم. یعنی همانطور که برای سایر صنایعی که اقدام به تولید فیزیکی مي‌کردند و برای این کار نیاز به یک پروانه تولید داشتند، همین کار را برای بحث نرم‌افزار نیز در نظر گرفته‌ایم.
یعنی همان کاری که شورای عالی انفورماتیک انجام مي‌داد؟
خیر، شورای عالی انفورماتیک مجوز تولید نمي‌دهد، آنها مجوز بهره‌برداری را مي‌دهند. ما مجوز تولید مي‌دهیم. یعنی واحدی که نرم‌افزار را تولید مي‌کند ما به عنوان تولیدکننده آن را مي‌شناسیم و خودمان را موظف مي‌دانیم که از محصولاتش حمایت کنیم.
در بخش زباله‌های الکترونیکی با توجه به اینکه ده سالی از ورود تجهیزات الکترونیکی به شکل فعلی در کشور مي‌گذرد و با توجه به این که اکثر کاربران این وسایل هم‌اکنون به سمت جایگزین کردن محصولات جدید به جای مدل‌های گذشته خود رو آورده‌اند، آیا وزارت صنایع برنامه‌ای برای بازیافت این محصولات دارد؟
بل. اتفاقا ما پیشنهاد این موضوع را در دولت مطرح کردیم و نشست‌های زیادی هم با دستگاه‌های ذیربط برای این موضوع داشتیم. بعد از یک سال و نیم آیین‌نامه این موضوع تدوین و به کارگروه دولت الکترونیک برای تصویب و ابلاغ واگذار شده است. زمانی که این آیین نامه تصویب و ابلاغ شود کار اصلی ما شروع مي‌شود. زمانی که ما کار را شروع کردیم هیچ دستگاه دولتی یا قانون حمایتی برای این موضوع وجود نداشت. تا الان مراجعه‌کنندگان زیادی برای بازیافت الکترونیکی داشته‌ایم، اما دغدغه اصلی این افراد تامین همان زباله‌های الکترونیکی بوده است. با توجه به آنکه شهرداری‌ها در کل خود را متولی زباله ي‌دانند مشکل اصلی در حال حاضر جمع‌آوری این زباله‌ها است که با تصويب و ابلاغ این آیین‌نامه این مشکل برطرف خواهد شد.
منبع : دنیای اقتصاد
