نام نویسنده: ندا لهردي
شايد روند گسترش اطلاعات در زندگي روزمره و مدرن امروزي چندان هم به چشم نيايد، اما اين جريان با سرعت قابل توجهي در حال افزايش و پيش‌روي است.
وقتي موسسه تحقيقاتي Sloan Digital Sky Survey كار خودش را در سال 2000 آغاز كرد و تسكوپش را در شهر نيومكزيكو راه‌اندازي كرد، كسي فكرش را هم نمي‌كرد كه اين تلسكوپ در طول همان چند هفته اول اطلاعاتي بيشتر از تمام تاريخ ستاره‌شناسي را جمع‌آوري كند. حالا بعد از يك دهه از راه‌اندازي اين تلسكوپ، آرشيو اطلاعات جمع‌آوري شده توسط آن به 140 ترابايت مي‌رسد.ميزان تراكنش‌هاي انجام شده در فروشگاه بزرگ و شناخته شده Wal-Mart هم مي‌تواند حجم عظيم اطلاعات روزمره را به خوبي نشان دهد.
در اين فروشگاه در هر ساعت بيش از يك ميليون تراكنش انجام مي‌شود كه اين ميزان برابر تغذيه اطلاعات بيش از 5/2 پتابايت (هر پتابايت برابر هزار ترابايت يا يك ميليون گيگابايت است) يا تقريبا با 167 كتاب برابر است. علاوه بر اين‌ها حتي شبكه‌هاي اجتماعي هم كه اين روزها طرفداران بسياري پيدا كرده‌اند، به منبع بزرگي از اطلاعات تبديل شده‌اند، تا جايي كه بر اساس اعلام كارشناسان هر كدام از اين شبكه‌ها بيش از 40 ميليارد عكس را در خودشان جا داده‌اند.
در حقيقت همه اين نمونه‌ها بيانگر يك واقعيت هستند كه جهان به طور غير قابل تصوري از ميزان بسيار زيادي اطلاعات ديجيتال تشكيل شده است كه در هر لحظه با سرعت قابل توجهي بيشتر و بيشتر مي‌شوند. اين اتفاق به آن معنا است كه حالا با وجود جريان سريع و سيال اطلاعات، بسياري از كارهايي كه قبلا انجام نمي‌شد، امكان‌پذي شده‌اند كه گسترش تجارت‌هاي منطقه‌اي، پيشگيري از بيماري‌هاي سخت و كنترل جرائم تنها نمونه‌هاي كوچكي از اين كارها هستند. از طرفي حتي اين اطلاعات در صورتي كه به خوبي هدايت و مديريت بشوند، مي‌توانند براي منابع جديدي از ارزش‌هاي اقتصادي را پيش روي ما گذاشته، ديدگاه بهتري نسبت به علوم مختلف ايجاد كنند يا حتي امكان پيش‌بيني و تخمين ضرر و زيان دقيق‌تر را به دولت‌ها بدهند.
با تمام اين‌ها اما جريان سريع اطلاعات مشكلاتي را هم به وجود مي‌آورد. صرف‌نظر از ابزارهاي فراوان و متنوع جمع‌آوري، پردازش و به اشتراك‌گذاري اين اطلاعات مانند حسگرها، كامپيوترهاي شخصي و تي گوشي‌هاي موبايل اين روزها فضاي ذخيره اطلاعات در دسترس، در حال افزايش هستند. اين در حالي است همزمان با گسترش اطلاعات تضمين امنيت اطلاعات و حفظ اطلاعات خصوصي افراد هم سخت‌تر شده است. از طرفي اما اطلاعات همچنان در حال افزايش و گسترش هستند و هر لحظه در سرتاسر جهان به اشتراك گذاشته شده و منتشر مي‌شوند.
اطلاعات خارج از دسترس
در واقع افزايش لحظه‌اي حجم اطلاعات بيم در دسترس بودن آن‌ها را هم به دنبال دارد. «الكس زالاي» متخصص فيزيك نجومي در دانشگاه «جان هاپكينز» در اين مورد مي‌گويد: «تكثير اطلاعات آن‌ها را به تدريج خارج از دسترس مي‌كند. در اين شرايط چطور ميتوان به تمام اين اطلاعات دسترسي داشت؟ اين همان سوالي است كه در اين سال‌ها براي افراد به دغدغه تبديل شده است. مردم امروزه مي‌خواهند از اطلاعات مهم مربوط به تصميم‌گيري‌هاي دولت‌ها، تغيير شرايط صنايع مختلف و تازه‌هاي علوم به موقع و كاملا با خبر باشند».
«جيمز كورتادا»، يكي از متخصصان شركت كامپيوتر بزرگ IBM هم معتقد است: «در واقع ما به خاطر حضور در عصر اطلاعات، در دوره‌اي متفاوت و خاص قرار داريم. اين روزها ما با انقلابي عظيم از اطلاعات مواجه هستيم كه تاثير آن در همه جا كاملا احساس مي‌شود؛ از تجارت گرفته تا علوم مختلف، از دولت گرفته تا هنرهاي متفاوت. درست به همين دليل هم دانشمندان و مهندسان علوم كامپيوتري عبارت جديدي را براي اين پديده معرفي كرده‌اند؛ داده‌هاي بزرگ».
اين روزها الگوريتم‌هاي هوشمند و كامپيوترهاي قدرتمند براي جمع‌آوري و پردازش اطلاعات مي‌توانند ديدگاه‌هاي جديدي را درباره جريان اطلاعات پيش روي افراد قرار بدهند.
به اين ترتيب است كه تجارت مديريت اطلاعات در اين سال‌ها با گسترش اطلاعات رونق خوبي پيدا كرده و به سازمان‌ها براي تكثير و انتشار اطلاعاتشان كمك مي‌كنند. در سال‌هاي اخير شركت‌هاي بزرگي مانند IBM، Oracle، Microsoft و SAP بيش از 15 ميليارد دلار براي خريد شركت‌هاي نرم‌افزاري متخصص در مديريت اطلاعات هزينه كرده‌اند. با اين اوصاف انتظار مي‌رود اين صنعت به ارزشي بيش از 100 ميليارد دلار رسيده و تقريبا در هر سال تا 10 درصد رشد كنند كه اين ميزان تا دو برابر سريع‌تر از تجارت كل نرم‌افزارها خواهد بود.
درست به همين دليل هم مشاوران ارشد اطلاعات يا CIOها در اين سال‌ها در امور اجرايي به افرادي مهم و تاثير‌گذار تبديل شده‌اند. آن‌ها در واقع مهارت‌هاي خوبي در زمينه برنامه‌هاي نرم‌افزاري داشته و مي‌توانند مديريت و كنترل خوبي بر جريان سريع و سيال اطلاعات داشته باشند.
بيش از هر چيزي
دلايل بسياري براي انفجار اطلاعات وجود دارد، اما واضح‌ترين و مهم‌ترين آن‌ها تكنولوژي است. همان طور كه قابليت‌ها و كاربردهاي مختلف دستگاه‌هاي ديجيتال افزايش پيدا مي‌كنند، قيمت آن‌ها در حال كاهش است. به اين ترتيب حالا حسگرها، دستگاه‌هاي ديجيتال شخصي و گوشي‌هاي موبايل حجم زيادي از اطلاعاتي را ديجيتاليزه مي‌كنند كه در گذشته‌اي نه چندان دور در دسترس نبودند. درست به همين دليل هم هست كه 6/4 ميليارد نفر در سرتاسر دنيا از گوشي‌هاي موبايل استفاده مي‌كنند و ميلياردها نفر ديگر هم در دسته كاربران اينترنت قرار دارند. درست به همين علت هم هست كه هر روز افراد زيادي با اطلاعات تعامل دارند. بر اساس آمار منتشر شده در فاصله سال‌هاي 1990 تا 2005 بيش از يك ميليارد نفر در سطح جهان در اثر قرار گرفتن در جريان اطلاعات به طبقه متوسط جامعه خودشان ترقي كرده‌اند. در واقع آن‌ها هر چه به لحاظ مالي قدرت بيشتري پيدا مي‌كنند سطح تحصيلات بيشتري هم پيدا كرده و با حجم وسيعي از اطلاعات تغذيه مي‌شوند.در حقيقت انقلاب به وجود آمده در علوم، تكنولوژي و در نهايت اطلاعات به عرصه‌هاي گوناگون جامعه مانند صنعت، اقتصاد و حتي سياست هم منتقل شده است. به عقيده كارشناسان و تحليل‌گران، ميزان اطلاعات ديجيتال در هر سال با افزايش چشمگيري همراه است و به اين دليل پيش‌بيني مي‌شود اين ميزان تا پنج سال آينده تا ده برابر هم افزايش پيدا كند. در واقع ب همين خاطر هم هست كه هر روز به ميزان دستگاه‌هاي ذخيره اطلاعات و پردازنده‌هاي مختلف با ظرفيت‌هاي ذخيره‌اي بالا در بازار اضافه مي‌شود و تقاضا براي اين محصولات در بازار افزايش پيدا مي‌كند.همين آمار و تحقيقات نشان مي‌دهند كه تا سال 2013 ميزان ترافيك جريان اطلاعات در اينترنت به صورت سالانه به 667 اكسابايت مي‌رسد و مقدار اين اطلاعات با سرعتي بيش از گذشته افزاش پيدا خواهد كرد، تا جايي كه كارشناسان نگرانند شبكه‌ها و ابر كامپيوترها هم قدرت پردازش و انتقال اين حجم از اطلاعات را هم نداشته باشند. در حقيقت جريان اطلاعات در طول سال‌هاي اخير با سرعت بيشتري از زمان خودشان يش مي‌روند و اين موضوع حتي نگران‌كننده هم شده است.
دليل اين نگراني اين است كه اطلاعات ايجاد شده در هر لحظه نسبت به تعداد دستگاه‌هاي ذخيره اطلاعات كه آن‌ها را در دسترس افراد قرار مي‌دهند، بسيار بيشتر است. به اين ترتيب بيم آن وجود دارد كه افراد نتوانند به موقع و همزمان با روند ايجاد و توليد اطلاعات از آن‌ها با خبر شوند.
منبع : اکونومیست
