نام نویسنده: مريم عسگري
از زماني كه گوتنبرگ (مبتكر ماشين چاپ) اين صنعت بزرگ را بنيان نهاد، بيش از شش قرن مي‌گذرد. طي اين سال‌ها صنعت چاپ تحولات عظيمي را در زمينه‌هاي مختلف زندگي بشر ايجاد كرده است و دستگاه‌هاي پيشرفته چاپ كه جايگزين ماشين‌هاي غول‌پيكر و پرسروصداي چاپ شده‌اند خدمات گوناگوني را به انسان ارائه داده‌اند.
چاپ عكس، پوستر، متون و مطالب مختلف و … اموري هستند كه دستگاه‌هاي چاپ امروزه به خوبي از عهده آنها برمي‌آيند و پاسخگوي نياز مردم هستند. اين عوامل باعث شده‌اند تا امروزه اكثر دارندگان كامپيوتر اين خدمات را به يك نمونه قديمي يا پيشرفته و خانگي چاپگرها محول كنند تا دفتر فني چاپ و نشر. اگر گوتنبرگ زنده بود و به دنبال یک چاپگر کوچکتر و به صرفه‌تر از مدل اختراع شده خودش می‌‌گشت قطعا سري به خيابان ايرانشهر، پاساژ رضا و پاساژ پايتخت می‌‌زد و شاهد حضور مارك‌هاي مختلف چاپگر در بازار بود.
lexmark, Epson, canon, HP و…از برندهاي مختلف چاپگر در بازار هستند كه در اين بين مارك‌هاي Canon, HP و Epson سهم قابل توجهي از بازار خريد و فروش اين كالاها را به خود اختصاص داده‌اند و انواع مختلف چاپگر از سوزني‌هاي
پر سرو صدا گرفته تا چندكاره‌ها را به بازار عرضه مي‌كنند. البته برخي از اين برندها در بازار داخلي فاقد نمايندگي هستند و با گارانتي‌هاي شركتي به فروش مي‌رسند. شايد به دليل عدم وجود يك نمايندگي معتبر در بازار داخلي براي برخي از برندها باشد كه شاهد عرضه نمونه‌هاي قاچاق يا تقلبي از اين كالاها و مواد مصرفي آنها در بازار هستيم. فعالان بازار اين كالا معتقدند، به دليل سوءاستفاده برخي افراد و همچنين عدم تصميم‌گيري اصولي در مقابله با ورود كالاهاي قاچاق در اين زمينه، فعالان اين صنف با معضلاتي دست به گريبان هستند كه باعث شده سود آنها از اين بازار پرتنوع در حد ناچيزي باشد.
اما اگر گوتنبرگ زنده بود و دست بر قضا دستگاه چاپگری را به خانه می‌‌برد و بعد از مدتی به تقلبی بودن کارتریج دستگاهش پی می‌‌برد چه می‌‌کرد؟
كلاهبرداري شرافتمندانه در بازار چاپگر
اكثر ما با اصطلاحاتي نظير شارژ كردن كارتريج، تعبيه تانگ جوهر در كنار چاپگر، كارتريج‌هاي طرح و … آشنا هستيم. اين اصطلاحات يا بهتر بگوييم اقداماتي كه از سوي برخي از فعالان بازار چاپگر صورت مي‌گيرد نه تنها باعث شده است عرضه‌كنندگان كارتريج‌هاي اورجينال متضرر شوند، بلكه صدمات زيادي را به دستگاه‌ها مي‌زند. از همه بدتر اينكه اين افراد اطلاع‌رساني دقيقي در اين زمينه به مصرف‌كننده نمي‌كنند و به عبارتي از اعتماد يا بي‌اطلاعي مصرف‌كننده به سود خود سوءاستفاده مي‌كنند.
در كنار اين، كارتريج‌هايي با عنوان طرح كه نمونه‌هاي كپي‌برداري شده از كارتريج‌هاي اورجينال هستند در بازار به وفور موجودند كه اين موضوع باعث اعتراض عرضه‌كنندگاني شده است كه همه اميدشان در اين حوزه به فروش كارتريج است؛ چراكه به گفته فروشندگان بازار چاپگر، سود اصلی فروش در این محصولات بیشتر مربوط به مواد مصرفی که همان کارتریج‌ها و در موارد حرفه‌ای‌تر کاغذهای مخصوص است، خلاصه می‌شود. به عنوان مثال قیمت یک مدل از چاپگرهای اچ‌پی به همراه کارتریج 45هزار تومان است. حال آنکه پس از مصرف، خرید مجدد کارتریج همان دستگاه حدود 40هزار تومان برای کاربر هزینه دارد. به همين دليل در بین فروشندگان بازار چاپگر، صطلاحی خیلی معروف وجود دارد با این عنوان که دستگاه‌های چاپگر به همراه آدابتور آن در حقیقت هدیه (اشانتیون) شرکت‌های سازنده روی مواد مصرفی یا همان کارتریج‌ها است. معضل ديگري كه فعالان اين صنف با آن مواجهند، شارژ كارتريج است كه چند سالي است باب شده است و تا حدود زيادي باعث شده ميزان خريد و فروش كارتريج‌هاي اورجينال كاهش يابد.
رنجبر، فروشنده نمایندگی چاپگرهای کانن در بازار کامپیوتر پایتخت در این باره معتقد است: از 5 سال پيش تاکنون کارتريج‌هاي تقلبي به بازار ايران راه يافت. اين نوع از کارتريج، نام طرح hp را با خود يدک مي‌کشيد.کارتريج‌هاي طرح در قيمت‌ها و نيز کيفيت‌هاي متفاوت، عرضه مي‌شوند.به عنوان مثال، اگر کارتريج مدل 49A اورجينال، قيمتي معادل 63 هزار تومان داشته باشد، همان مدل به صورت کارتريج طرح درجه يک، با قيمت 35 هزار تومان و به صورت کارتريج طرح در جه2 و 3 تا قيمت 22 هزار تومان نيز به فروش مي‌رسد.
جالب توجه است که همه اين کارتريج‌ها در بسته‌بندي hp و با هولوگرام اصلي فروخته مي‌شوند! بنابراين از لحاظ ظاهري تفاوتي با کارتريج‌هاي اصل ندارند! اما فاقد کيفيت لازم بوده و به علت استفاده از قطعات يا پودر تونر غيراستاندارد در اين قبيل کارتريج‌ها، پرينتر‌هاي مصرف‌کنندگان آسيب ديده و موجب نارضايتي خريداران شده است.
يكي از كارشناسان بازار چاپگر نيز در اين رابطه مي‌گويد، متاسفانه نمونه‌هاي طرح كارتريج آنقدر در بازار داخلي فروش دارند كه در كلاس‌هاي A،B،C و با قيمت‌هاي مختلف در بازار موجودند و فروشندگان بدون ارائه اطلاعات دقيق در مورد مضرات استفاده از اين كارتريج‌ها به مصرف‌كننده آنها را به فروش مي‌رسانند. به گفته وي، اكثر شركت‌هايي كه چاپگرها را با گارانتي‌هاي معتبر به فروش مي‌رسانند در صورتي كه مشكلي براي چاپگر پيش آيد و مشخص شود كه از كارتريج طرح يا شارژ شده استفاده شده باشد گارانتي دستگاه باطل مي‌شود. اما جالب اينجاست كه اين كارتريج‌ها به راحتي از گمرك وارد كشور مي‌شوند و حتي خود اتحاديه رايانه، داده‌ورزي و ماشين‌هاي اداري با عرضه اين كارتريج‌ها به بازار البته با مارك شركت توليدكننده مشكلي ندارد. وي كه باعرضه اين كارتريج‌ها مخالف است مي‌گويد، چطور ممكن است شركت‌هاي توليدكننده خود نتوانند امكان شارژ كارتريج را فراهم كنند يا تانگي را براي جوهر در كنار دستگاه طراحي نكنند؟ پس مشخص است كه اين اقدامات باعث آسيب ديدن دستگاه مي‌شود.
روستا، يك كارشناس بازار در مورد كارتريج‌هاي شارژي مي‌گويد، هیچ کارتریجی از مارک‌های موجود در بازار برای شارژ مجدد ساخته نشده است؛ چراکه فرمول جوهر‌های شرکت‌های سازنده در حقیقت راز است برای همان شرکت و این شرکت‌ها نیز هیچ وقت جوهر کارتریج خود را به صورت جداگانه به بازار عرضه نمي‌کنند.
مخالفان شارژ می‌گویند، به دلیل آنکه فرمول‌های شیمیایی رنگ‌های اصلی با رنگ‌های مشابه موجود در بازار تفاوت دارد، ترکیب این دو نوع جوهر در کوتاه مدت باعث از بین رفتن بافت اسفنجی شده که این امر منجر به چاپ با کیفیت بسیار پایین و نیز خرابی در هد دستگاه می‌شود.
اما به گفته مسوولان فروشگاه‌هایی که بیشتر به کار شارژ کارتريج در بازار مشغول هستند، شارژ کارتریج یک چاپگر لیزری سياه و سفید حداقل 10هزار تومان برای کاربر هزینه دارد که این رقم در مقابل چاپ حداقل 2 هزار صفحه مقرون به صرفه است. در چاپگرهای جوهرافشان رنگی نيز هر کارتریج به‌طور متوسط توانایی چاپ حداقل 150 برگ را دارد. شارژ کارتریج دستگاه‌های رنگی بین یک سوم تا یک چهارم قیمت اصلی کارتریج برای کاربر هزینه دارد. افرادی که به شارژ کارتریج در بازار مشغول هستند، معتقدند که کارتریج‌های موجود را حداقل تا دو بار می‌توان شارژ و مجددا استفاده کرد.
هزينه‌هاي اضافي
شايد به صرفه‌تر به نظر برسد اگر براي خريد كارتريج 12 تا 13 هزار تومان بپردازيم تا 50 تا 60 هزار تومان، اما پس از مدتي بايد بابت تعمير دستگاه مبلغ بيشتري هزينه شود.
بر اساس اعلام يكي از نمايندگي‌هي فروش چاپگرهاي كانن، براي جبران صدماتي كه كارتريج‌هاي طرح، شارژ شده يا تانگ‌هاي كنار چاپگر به دستگاه مي‌زنند گاه متحمل هزينه‌هاي زيادي شده است. به عنوان مثال مدل IP4600 كه چاپگري پرفروش از خانواده HP است و اين اواخر با تانگ جوهري كه كنار آن قرار مي‌گيرد كار مي‌كند و بيشترين ميزان خريد لوازم يدكي را دارد.
به گفته وي، اگر قرار باشد 30 هزار تومان صرف تعبيه تانگ جوهر شود پس از مدتي بايد 70 هزار تومان بابت خريد قطعات يدكي صرف شود. پس به‌صرفه است كه از كارتريج اورجينال استفاده شود.
اما و اگرهاي كارتريج‌هاي طرح
شايد اگر روي كارتريج‌هاي طرح عبارت مصرف اين كالا باعث بروز آسيب به دستگاه مي‌شود حك مي‌شد و انتخاب اين دستگاه با آگاهي به مصرف‌كننده محول مي‌شد عرضه‌كنندگان كارتريج‌هاي اورجينال راحت‌تر با اين مساله كنار مي‌آمدند و مصرف‌كنندگان هم با اطلاع از عوارض مصرف اين تجهيزات مصرفي اقدام به خريد مي‌كردند. شهرام شيرمست، رييس اتحاديه صنف رايانه، داده‌ورزي و ماشين‌هاي اداري در اين مورد مي‌گويد، در صورتي كه هنگام خريد به مصرف‌كننده اعلام شود كه كالا اورجينال نيست و اطلاع‌رساني شود و همچنين اگر كالا با مارك‌هايي مانند HPبه فروش نرسد موردي ندارد. به گفته وي، اتحاديه با عرضه كالاي تقلبي مشكل دارد و طي آذر ماه سا گذشته تاكنون 5 وارد‌كننده اين كارتريج‌ها با برند HP دستگير شده‌اند.
به گفته وي، اين حق مصرف‌كننده است كه در مورد كالايي كه مي‌خرد دست به انتخاب بزند و مي‌تواند انتخاب كند كه كالاي اورجينال بخرد يا طرح. پس تعاوني اتحاديه براي واردات اين كارتريج‌ها با لوگوي مخصوص اتحاديه اقدام كرده است و قرار بر اين است كه اين كارتريج‌ها با قيمتي حدود 12 تا 13 هزار تومان به فروش برسند.
منبع : دنیای اقتصاد
