نگاهی به پروژه‌های شکست‌‎خورده مایکروسافت

بی‌تردید مایکروسافت نقش بی‌بدیلی در ورود بسیاری از ما به دنبال دیجیتال و آشنایی میلیون‌ها انسان با رایانه‌های شخصی یا همان پی‌سی‌ها داشته است.

در حال حاضر، بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان از ویندوز، سیستم عاملی که توسط این شرکت طراحی شده، استفاده می‌کنند. افزون بر ویندوز، مایکروسافت و برند زیرمجموعه آن یعنی ایکس‌باکس به مانند نیرومحرکه برای پیشرفت صنعت بازی بودند.

این شرکت همچنین محصولات دیگری مانند آفیس را عرضه کرده این روزها به عنوان محبوب‌ترین و پرکاربردترین ابزار کلاس خود شناخته می‌شود. البته نباید از اینترنت اکسپلورر گذشت که اگرچه اخیرا بازنشست شده و به تاریخ پیوسته، اما در مقطعی دروازه ورود ۹۵ درصد از کاربران آنلاین به اینترنت بوده است.

بنابراین، تاثیر مایکروسافت بر زندگی ما انسان‌ها غیرقابل انکار است. با این حال، این شرکت بسیار موفق و غنی از محصولات و ابزارهای کاربردی، در مقاطعی با شکست‌هایی مواجه بوده که در ادامه قصد داریم نگاهی بیندازیم به تجربه‌های ناموفق اهالی ردموند در سال‌های فعالیت این شرکت.

مایکروسافت بند

در روزی که مایکروسافت از دستبند هوشمند بند (Band) رونمایی کرد، بسیاری از کارشناسان، آینده روشنی را برای آن متصور بودند. اما زمانی که این شرکت، نسل دوم این محصول را بدون رفع معایب و در نظر گرفتن گلایه‌های کاربران، عرضه شد در واقع، این ردیاب تناسب اندام در سراشیبی سقوط و فراموش قرار گرفت.

اگرچه این دستبند مملو از قابلیت‌های تناسب اندام و کارکردهای متنوع بود و با طور خاصی با گوشی‌های اندروید، آی او اس و ویندوزی سازگار بود اما یکی از دلایلی که باعث به حاشیه راندن این محصول شد، راحت نبودن استفاده از آن بود.

بدین معنی که مدل نخست Band با انتقادهایی ربران مبنی بر عدم راحتی کاربران در استفاده از این دستبند همراه شد. اما Band ۲ با تغییری بسیار کم نسبت به نسخه قبلی عرضه شد و در اصل، این مشکل هرگز برطرف نشد.

مسئله دیگری که در مورد این دستبند بر سر زبان‌ها افتاد، مقاومت پایین دستبند در برابر ضربات و آسیب‌های احتمالی بود. علی‌رغم مجهز بودن به انواع ویژگی‌ها، دستبند تناسب اندام مایکروسافت در برابر ضربات بسیار آسیب‌پذیر بود.

اگرچه مایکروسافت در نسخه بعدی، از یک بند ضخیم‌تر و بادوام‌تر برای این محصول استفاده کرد اما خبری از قابلیت ضد آب و یا ارتقای طول عمر باتری نبود. از طرفی دیگر، قیمت بالای این محصول نیز از دیگر نقاط ضعف آن بود و در نهایت، پس از دو سال، مایکروسافت تولید Band را در سال ۲۰۱۶ متوقف کرد.

مایکروسافت Bob

Bob یک محصول نرم‌افزاری با رابط گرافیکی مبتنی بر بازی بود که برای کمک به کاربران مبتدی رایانه طراحی شده بود. در این رابط کاربری، دستیارهایی شبیه به انسان، در اتاق‌هایی که اشیای موجود در آن با نرم‌افزار مرتبط هستند، راهنمایی‌هایی را به کاربر ارائه می‌دهند.

برای مثال، ساعت نشان‌دهنده تقویم بود و قلم و کاغذ نیز به پردازنده‌ها اشاره داشت. اما این رابط کاربری به دلیل نبود تخیل کافی، شخصیت‌های آزاردهنده و پیچیده بودن رابط کاربری به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. همچنین Bob در حوزه فروش نیز بسیار کم‌فروغ بود و تنها یک سال پس از عرضه متوقف شد.

ویندوز Me

حتی نامی‌زیبا، نمی‌تواند ویندوز Me را از لقب بدترین نسخه ویندوزی که تاکنون عرضه شده، نجات دهد. مایکروسافت، ویندوز Me را در سال ۲۰۰۰ و در فاصله میان ویندوز ۹۸ و ویندوز اکس‌پی عرضه کرد.

در ابتدا، دیدگاه‌ها نسبت به ویندوز Me متفاوت بود و چندین وب‌سایت به دیل سازگاری سخت‌افزاری و نرم‌افزاری بهبود یافته آن نسبت به ویندوز ۲۰۰۰، به تمجید از آن پرداختند. برخی‌ها نیز از قابل اطمینان‌پذیری پایین آن انتقاد کردند.

در نهایت، از این نسخه به عنوان پلی بین نسخه‌های قدیمی‌و جدید ویندوز یاد شد و بسیاری از افراد قانع نشدند تا برای سیستم عاملی که عمر آن یک سال بود، پولی پرداخت کنند. اگرچه این پروژه به شکست انجامید اما ویندوز Me سرعت بوت را بهبود بهشید و چندین ویژگی نوآورانه را معرفی کرد که هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از جمله این قابلیت‌ها می‌توان به محفاظت از سیستم فایل، به‌روزرسانی خودکار، مووی میکر، هایبرنیت، اشتراک‌گذاری عکس، بازیابی سیستم و… اشاره کرد.

مایکروسافت Zune

سرویس استریم و دانلود موزیک مایکروسافت زون نتونست در رقابت با آیپاد به توفیق چندانی دست یابد. درواقع، مایکروسافت زمانی زون را عرضه کرد که اپل با آیپاد توانست بازار را قبضه کند؛ هرچند زون با قابلیت‌های متنوع و جدیدی قدم به این رقابت گذاشته بود.

با این حال، مایکروسافت زوم نتوانست مشکلی را که کاربران با دستگاه اپل داشتند، رفع و از این فرصت استفاده کند. دستگاه استریم موزیک مایکروسافت اما ویژگی‌های منحصربه فرد خود را داشت؛ این دستگاه قبل از آیپاد، به تراشه وای‌فای مجهز شد و به کاربران اجازه می‌داد تا موزیک‌ها را میان یکدیگر به اشتراک بگذارند.

مایکروسافت زون همچنین با قابلیت Zune Pass که یک سرویس اشتراکی با هزیه ۱۵ دلار در ماه بود، توانست یک سروگردن بالاتر از رقبا قرار گیرد. Zune HD نیز یکی از اولین دستگاه‌های مجهز به صفحه نمایش اچ‌دی بود که به بازار یافت.

به هر حال، مایکروسافت زون دارای نقاط ضعفی هم بود که در کفه سنگین ترازو قرار می‌گرفت؛ بدین معنی که از لحاظ حجم و ابعاد، بزرگ‌تر از آیپاد اپل بود، برنامه‌ها و اکوسیستم لوازم جانبی یکسانی نداشت و پشتیبانی از کدک ویدیو آن محدود بود.

مایکروسافت Groove Music

مایکروسافت سرویس Zune Music Pass خود را در سال ۲۰۱۲ به Xbox Music تغییر نام داد تا از این طریق، ایکس باکس را به پلتفرمی‌چند رسانه‌ای تبدیل کند که البته این استراتژی نتیجه دلخواه را به دنبال نداشت.

طولی نکشید که مایکروسافت قبل از عرضه ویندوز ۱۰، بار دیگر نام این سرویس را به Groove تغییر داد. زمانی که Groove عرضه شد، سرویس استریم موزیک مایکروسافت با شکست مواجه شد و این شرکت، کاربران را به اسپاتیفای هدایت کرد. سپس برنامه‌های Groove Music را از اندروید و آی او اس حذف کرد.

هرچند Groove Music برای مدتی به عنوان یک پخش‌کننده فایل‌های رسانه‌ای به حیات خود ادامه داد تا اینکه امسال و با یک برنامه جدید در ویندوز ۱۱ به نام Media Player از صفحه روزگار محو شد.

مایکروسافت Kin

کمتر کسی را می‌توان یافت که هنوز مایکروسافت کین را به خاطر داشته باشد. تلفن همراهی که برای کار با شبکه‌های اجتماعی طراحی شده بود. دو مدل از این محصول به نام‌های Kin One و Kin Two عرضه شد و مدل نخست، تخم‌مرغی شکل بود و مدل دوم نیز مستطیلی شکل و شبیه به گوشی‌هایی همچون موتورولا دروید بود.

اما این گوشی‌ها با استقبال کاربران مواجه نشدند و اپراتور مخابراتی ورایزن آمریکا که فروش آنها را برعهده داشت، تمامی‌مدل‌های فروخته‌نشده کین را به مایکروسافت بازگرداند. نقطه ضعف‌هایی همچون صفحه نمایش کوچک، نبود برنامه‌های مهم، عدم امکان دانلود برنامه‌های شخص ثالث، سیستم عامل ضعیف و… مانع از موفقیت این گوشی در بازار شدند.

ویندوز فون (و لومیا)

مایکروسافت سودای ورود به بازار گوشی‌های هوشمند را داشت و پس از خرید یک شرکت، فرآیند تولید گوشی‌های خود را آغاز و مدل‌هایی را تحت عنوان ویندوز فون وارد بازار می‌کند. اسمارت‌فونی که از سیستم عاملی ساده و کاربرپسند بهره می‌برد و قرار بود رقیبی جدی برای مدل‌های اندروید و آی او اس شود.

گوشی ویندوز فون در سال ۲۰۱۰ و با قابلیت‌هایی همچون «کاشی‌های زنده» را برای نمایش اطلاعات مرتبط وارد بازار شد و در مقطعی از زمان، گوشی ویدوز فون مایکروسافت از مشخصات سخت‌افزاری قدرتمندی همچون دوربین ۴۱ مگاپیکسلی بهره می‌برد.

اما آنچه مقدمات شکست این گوشی را فراهم کرد؛ نبود برنامه برای ویندوز فون بود. در واقع، مایکروسافت نتوانست توسعه‌دهندگان را مجاب کند تا برنامه‌هایی خود را به این سیستم عامل انتقال دهند. در واقع، داشتن ویندوز فون به معنای از دست دادن اپلیکیشن‌های محبوبی همچون اینستاگرام و یوتیوب بود.

مایکروسافت اگرچه برای احیای این کسب‌وکار، نوکیا را خریداری کرد و از برند لومیا برای محصولات جدید خود استفاده کرد اما دیگر خیلی دیر شده بود تا اینکه مایروسافت در ۱۴ ژانویه ۲۰۲۰ به عمر این محصول پایان داد.

ویندوز ویستا

آیا ویندوز ویستا واقعا بد بود؟ جواب برخی‌ها مثبت و برخی نیز منفی است. ویندوز ویستا در سال ۲۰۰۷ عرضه شد و اگرچه توانست ایده‌های خوبی را ارائه دهد که برخی از آنها حتی در ویندوز ۱۱ نیز مشاهده می‌شوند، اما مشکل اینجا بود که برخی از این قابلیت‌ها، همانند رابط کاربری شفاف Aero، برای اکثر رایانه‌های موجود در بازار بسیار پیشرفته بودند.

از طرفی دیگر، ویندوز ویستا به دلیل پیچیده بودن بیش از حد، در زمان راه‌اندازی حتی از ویندوز ۹۵ نیز کندتر بود و از آنجایی که به درایورهای جدیدی نیاز داشت، بسیاری از کارت‌های گرافیک و تجهیزات جانبی به درست کار نمی‌کردند. همه این موارد باعث شد تا میزان نصب این نسخه، عدد بسیار پایینی را نشان دهد و به عنوان یکی از سنگین‌ترین شکست‌های مایکروسافت لقب گیرد.

ویندوز ۸ و ویندوز آرتی

در برهه‌ای از زمان که بازار رایانه‌های شخصی، تحت فشار گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها قرار داشت، مایکروسافت، سیستم عاملی را عرضه کرد که از لحاظ ظاهر، احساس و کارکرد شبیه به نسخه‌های قبلی ویندوز نبود. همچنین زمانی ویندوز ۸ عرضه شد، که تنها سه سال از عمر ویندوز ۷ محبوب و پرطرفدار می‌گذشت.

مایکروسافت اگرچه ویندوز ۸ را برای ارائه تجربه لمس یا همان تاچ در حین کار با دستگاه عرضه کرد، اما واکنش کاربران به این تغییرات مثبت نبود. همچنین رابط رنگارنگ مبتنی بر کاشی گیج‌کننده و ناآشنا بود. همچنین حذف دکمه استارت هم به مذاق کاربران خوش نیامد و فروشگاه ویندوز هم کارایی مورد انتظار را نداشت.

ویندوز آرتی (Windows RT) نیز یکی دیگر از اقدامات گیج‌کننده مایکروسافت بود که به شکست انجامید. ویندوز آرتی به عنوان نسخه سبک‌تر از ویندوز ۸ برای تبلت‌های مبتنی بر تراشه‌های ARM عرضه شد. اما به دلیل اتکا به اپ استوری که عملکردی مورد انتظار را نداشت، به شدت محدود بود. در نهایت، تولیدکنندگان تبلیت‌ها تصمیم گرفتند تا قید ویندوز آرتی را بزنند و دستگاه‌های خود را با ویندوز ۸ عرضه کنند.

مایکروسافت کورتانا

اگرچه دستیار مجازی مایکروسافت موسوم به کورتانا همچنان در بسیاری از دستگاه‌های این شرکت وجود دارد، اما نقشی را که برای آن متولد شد، ایفا نمی‌کند. در اینجا هم مایکروسافت، دیر به میدان آمد و کورتانا مدت‌های پس از آنکه گوگل اسیستنت و آمازون الکسا و سیری اپل بازار را تصاحب کردند، عرضه شد.

کورتانا قبل از آنکه در سال ۲۰۱۵ به رایانه‌های شخصی اضافه شود، روی ویندوزفون نگون‌بخت راه‌اندازی شد. روی کاغذ، کورتانا به دلیل سروکار داشتن با میلیون‌ها کاربر که به سادگی به آن دسترسی داشتند، موفق به نظر می‌رسد اما درعمل، کسی با این دستیار صوتی صحبت نمی‌کرد.

پس از شکست ویندوز فون، عملا شانس‌های کورتانا نیز از بین رفت. اگرچه این محصول در رایانه‌های رومیزی و لپ‌تاپ‌ها ادغام شد، اما قطعا با گوشی‌های هوشمند می‌توانست بیش از اینها موفق باشد. هرچند مایکروسافت تلاش کرد با تعبیه کورتانا در بلندگوی Harmon Kardon Invoke فعالیت‌های این دستیار صوتی را توسعه دهد اما نتوانست حمایت شرکت‌های شخص ثالث را جلب کند.

همه این اتفاقات سبب شد تا مایکروسافت سرانجام کورتانا را از جست‌وجوی ویندوز حذف و آن را به طور پیش‌فرض در ویندوز ۱۱ غیرفعال کند.

کنترلر The Duke ایکس باکس

یکی از شکست‌های مایکروسافت در حوزه گیمینگ، عرضه کنترلر The Duke برای کنسول ایکس باکس بود. اما چرا این کنترلر؟ پاسخ ساده است: بزرگ، زشت و طراحی ناجور. زمانی که مایکروسافت کنترلر اصلی ایکس باکس را معرفی کرد، بسیاری از هواداران این شرکت سیموس بلکلی، طراح مایکروسافت را به باد انتقاد گرفتند.

اما آنچه ایکس باکس را به طراحی چنین دسته بزرگ و نافرمی‌سوق داد، بردهای مدار این دسته بود که بزرگ‌تر از حد انتظار بودند و دسته‌های این شرکت را بستند. بد نیست بدانید کنترلر ایکس باکس تقریبا سه برابر کنترلر دوآل‌شاک پلی استیشن بود. با این حال، چند ماه پس از عرضه ایکس باکس با کنترلر The Duke، دسته جدید Controller S وارد بازار و تبدیل به دسته اصلی این کنسول در سراسر جهان شد.

اینترنت اکسپلورر

اینترنت اکسپلورر قبل از آنکه به عنوان بخشی از سیستم عامل ویندوز ۹۵ تبدیل شود، در سال ۱۹۹۵ و در قالب یک پکیج Add-on عرضه شد. این مرورگر به سرعت مسیر شهرت را طی کرد و در سال ۲۰۰۳ نیز حدود ۹۵ درصد از سهم بازار مرورگرها را به خود اختصاص داده بود.

این مرورگر برای افرادی که در دهه ۹۰ و اوایل ۲۰۰۰ میلادی، زندگی دیجیتال را تجربه کردند، حکم دروازه ورود به اینترنت را داشت. اما مرگ اینترنت اینترنت اکسپلورر از زمانی آغاز شد که شرکت‌های بزرگ دنیا، مرورگرهایی با قابلیت‌هایی متنوع و استفاده راحت‌تر را عرضه کردند.

مرورگرهایی همچون موزیکلا فایرفاکس و گوگل کروم که به ویژگی‌هایی همچون سرعت بارگذاری سریع‌تر و پشتیبانی از استانداردهای بین المللی وب مجهز بودند و اینترنت اکسپلورر را به حاشیه راندند به طوری که در سال ۲۰۰۹، سهم اینترنت اکسپلورر به ۶۵ درصد رسید و امروز نیز به کمتر از یک درصد تقلیل یافته است. تا اینکه مایکروسافت اخیرا و در ۱۵ ژوئن ۲۰۲۲، به عمر این مرورگر پایان داد.