کافه بازار رقیب جدید فیلیمو و نماوا ؟

طی یکسال گذشته و در دوره‌ای که سینماها به دلیل شیوع کرونا کاملا تعطیل بود، دو سرویس آنلاین فیلیمو و نماوا تقریبا حاکم مطلق سرگرمی‌های ویدیویی روی اینترنت بودند اما خبرها حاکی از حضور کافه بازار به عنوان بازیگر جدید این عرضه است. دو سرویسی که این روزها بیلبوردها را در تهران در رقابت نزدیک تبلیغاتی در تسخیر خود درآورده‌اند و در چند روز گذشته تبلیغات بیلبوردی کافه بازار هم به آن اضافه شده است.

بر خلاف تصور حضور بازار در این عرصه خیلی هم غیر منتظره نیست. بیش از دو سال از ورود بازار به حوزه VOD (ویدیو بر اساس درخواست یا اشتراک آنلاین ویدیو) می‌گذرد و تا این مدت می‌توان گفت این پلتفرم چراغ خاموش جلو آمده، اما به تازگی شاهد تبلیغات آنلاین و آفلاین این سرویس بودیم که نشان می‌دهد بازیگر بزرگ حوزه اپلیکیشن به دنبال گسترش بازار خود است. بازار در ابتدا با پخش زنده مسابقات جام‌جهانی و فوتبال‌ها وارد این حوزه شد و پیش از این هم همکاری‌هایی هم با فیلیمو، نماوا و دیجیتون داشته؛ اما با تغییر استراتژی‌ها به نظر می‌رسد کافه بازاری‌ها  قصد دارند تا سهمی از این بازار بزرگ را به خود اختصاص دهد.

 میعاد بافراست، مدیر محتوای بخش ویدیو بازار در گفت و گو با آی تی ایران می‌گوید که در ابتدا محتواهای ویدیویی در قالب اشتراکی و فروش تکی در اختیار کاربران قرار می‌گرفت. اما با توجه به استقبال کاربران از محتواهای رایگان، کافه بازار تصمیم می‌گیرد تا روش خود را به AVOD تغییر دهد. او توضیح می‌دهد: «در حال حاضر همه محتواهای ویدیویی پولی حذف شده و ۳۰ هزار اپیزود فیلم و سریال یعنی در مجموع ۲ میلیون دقیقه محتوا در کافه بازار موجود است که به صورت رایگان به کاربران ارائه می‌شود. افراد می‌توانند رایگان و بدون خرید اشتراک به محتوا دسترسی داشته باشند.» به گفته او ماهانه ۵ میلیون کاربر یکتا فیلم و سریال در این پلتفرم مشاهده می‌کنند. مدیر محتوای بخش ویدیو بازار با توضیح جزییات سرویس AVOD کافه بازار اظهار می‌کند که کافه‌بازار قصد رقابت با دو بازیگر شناخته شده ویدیوی آنلاین یعنی فیلیمو و نماوا را در حال حاضر ندارد.

او در ادامه با اشاره به مدل درآمدزایی کافه بازار گفت که این بخش از سمت تبلیغ‌دهنده‌ها تامین می‌شود؛ بافراست تبلیغات ویدیویی در بازار را به دو دسته تقسیم کرد و توضیح داد: «تبلیغات در کافه بازار در راستای نصب اپلیکیشن و تبلیغات در راستای افزایش آگاهی از برند انجام می‌شود، تفاوت بنیادی بخش ویدئو بازار با پلتفرم‌های دیگر مانند یوتیوب در نوع محتوای آن است. در یوتیوب محتوا را کاربر تولید می‌کند و به همین علت نمی‌توان با اطمینان، کیفیت محتوا را در سطح بالایی ارزیابی کرد. اما در سرویس AVOD کافه بازار؛ محتواها به صورت فیلم، سریال و انیمیشن وجود دارد. یا برای مثال پلتفرم ارائه‌دهنده VOD آمریکایی «HULU» با اینکه سرویس خود را به صورت اشتراکی ارائه می‌دهد اما تبلیغات هم میان آن پخش می‌کند. به گفته وی پلتفرمی که سرویسی به این شکل ارائه بدهد، در حال حاضر وجود ندارد.  همچنین نیازی به دانلود اپلیکیشن جدید نیست و کاربران
روی نسخه وب هم به فیلم و سریال‌ها دسترسی دارند.»او تاکید می‌کند در آینده ویدیوهای آموزشی و ورزشی هم اضافه خواهد شد.

در دوران کرونا تماشای ویدیویی بازار ۵۰ درصد رشد داشته است و بیشتر تبلیغات محیطی به سمت تبلیغات دیجیتال آمده است. به گفته او سهم تبلیغات در ویدیو در رسانه‌های دیجیتال از کل صنعت تبلیغات دیجیتال در سال ۲۰۱۹ حدود ۱۷ درصد بوده و این عدد درحال رشد است.  

بافراست درباره به روز بودن محتواها هم اظهار می‌کند: «بیشتر کاربران فیلیمو و نماوا افرادی هستند که علاقمند هستند تا محتواها را به روز تماشا کنند. اما کاربران ما شامل کسانی می‌شود که هم قصد پرداخت هزینه ندارند و هم با تاخیر در مشاهده محتوا مشکلی ندارند. فیلم و سریال‌های موجود در کافه بازار به صورت معمول ۵ ماه بعد از انتشار در VODها پخش می‌شود.»

در سرویسهای VOD جنگ بر سر محتوا یکی از مهمترین زمین‌های نبرد است. بی‌سبب نیست اغلب شرکتهای بزرگ این عرصه در جهان از تولیدکنندگان بزرگ به شمار می‌آیند.

  سهم بازار استریم در جهان و ایران

طبق گزارشی که در fortunebusinessinsights منتشر شده است سهم بازار استریم (Video on Demand) در جهان تا سال ۲۰۱۹، حدود ۵۵ میلیارد دلار برآورده شده و طبق نمودارهای زیر پیش بینی می‌شود در بازه سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۶، این عدد حدودا به ۱۵۹ میلیارد دلار می‌رسد.

طبق این نمودار کشورهای چین، استرالیا و نیوزلند، ژاپن و هند به ترتیب بیشترین سهم را داشته‌اند و پیش بینی می‌شود در آینده هم چین، استرالیا و نیوزلند سهم خود را به صورت سعودی حفظ کنند. بازار آسیا و اقیانوسیه در سال ۲۰۱۹ حدود ۱۶ درصد سهم درآمد را به خود اختصاص داده و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۶ نرخ رشد بیش از ۱۹ درصد را ثبت کند. همچنین آمریکای شمالی هم رشد ۱۶ درصدی را ثبت کرده و طبق پیش بینی‌ها این عدد به بیش از ۵۵ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۶ خواهد رسید.

بازیگران VODها سعی دارند تا به حوزه ورزش ورود کنند و با استریم مسابقات مخاطبان خود را افزایش دهند. به عنوان مثال، در ژوئن ۲۰۱۹، Rakuten، بخش Rakuten Sports را راه اندازی کرد، که پخش مستقیم و فیلم با محتوای ورزش را به مخاطبان جهانی ارائه می‌دهد. این سرویس طرفداران فوتبال آسیای جنوب شرقی را هدف قرار داده است.

شرکت‌های برجسته‌ای که در بازار Video on Demand فعالیت می‌کنند شامل Amazon. com، Apple، The Walt Disney Company، Google LLC، Microsoft Corporation، Netflix، Sony Corporation، Tencent Holdings Ltd، Zee، Rakuten، HBO، و Viacom CBS  هستند.

در ایران آمار دقیقی از سهم بازار استریم وجود ندارد، اما به گفته محمدجواد شکوری در یلداسامیت ۹۹، میزان پخش استریم ویدیو در فیلیمو در سال ۹۹ به 32 میلیارد دقیقه رسید. همچنین طبق آمارهای ارائه شده در بازه زمانی خرداد ۹۷ تا خرداد ۹۸ بیش از ۴ میلیارد و ۶۶۰ میلیون دقیقه فیلم و سریال در فیلیمو دیده شده است.