استارت‌اپ انگلیسی Exscientia ادعا می‌کند که برای اولین بار با استفاده از هوش مصنوعی یک نوع دارو تولید کرده که قرار است به صورت کلینیکال، به روی انسان‌ها آزمایش شود. این دارو برای درمان اختلال وسواسی اجباری – obsessive-compulsive disorder- تولید شده و در کمتر از یک سال، از یک طرح مفهومی به یک داروی فیزیکی تبدیل شد. قرار است دوره آزمایش این دارو به روی انسان، از ماه مارس-فروردین-آغاز شود اما سوا اصلی اینجاست، آیا شما حاضرید دارویی را استفاده کنید که توسط یک نرم افزار هوش مصنوعی تولید شده است؟
ازدیدگاه تخصصی، تعداد بسیار بسیار زیادی مولکول وجود دارد که می‌تواند برای تولید داروها مورد استفاده قرار گیرد. در واقع محققان برای تولید یک مدل دارو، طیف بسیار گسترده‌ای از این مولکول‌ها دارند که باید به صورت دستی همه آنها را آزمایش کنند تا ترکیب مورد نظر به دست آید. اما استفاده از انواع مختلف هوش مصنوعی می‌تواند کار انتخاب بهترین گزینه را بسیار آسان‌تر کند. سیستم‌های هوش مصنوعی و یا کامپیوترها با مقایسه پارامترهای مختلف و یادگیری ترکیب‌ها، با سرعت به مراتب بیشتری نسبت به انسان‌ها می‌توانند ترکیبات داروها را انتخاب کنند.
هوش مصنوعی بدون شک قدرت زیادی دارد اما بسیاری معتقدند که هنوز نمی‌توان به این تکنولوژی، کاملا اعتماد کرد. به همین دلیل استفاده از این مدل سیستم‌ها وتکنولوژی‌ها برای حوزه‌های حیاتی مانند بخش سلامت و پزشکی، هنوز محل بحث است.
مدیرعامل استارت‌اپ Exscientia، اندرو هاپکینز معتقد است که هوش مصنوعی یعنی کم کردن تعداد آزمایشات و سرعت بالاتر در پیدا کردن بهترین تریبات شیمیایی برای تولید یک دارو: «الگوریتم‌های یادگیری فعال(Active Learning)- بخشی از حوزه یادگیری ماشینی- به صورت اتوماتیک می‌تواند ترکیبات فعال را اولویت بندی کند تا برای آزمایشات مورد استفاده قرار گیرند. این پروسه با کمک تکنولوژی می‌تواند با سرعت بسیار بیشتری نسبت به انسان‌ها انجام گیرد.»
البته تکنولوژی هوش مصنوعی می‌تواند موارد مصرف بسیار بیشتری تا پیدا کردن ترکیبات ایده آل داروها داشته باشد. این تکنولوژی می‌تواند داخل تحقیقات علمی و داده‌های بیماران بگردد و با توجه به شرایط موجود، بهترین گزینه دارویی را انتخاب کند. استفاده از این تکنولوژی می‌تواند حتی وسیع‌تر از حوزه داروها شود: محققان از هوش مصنوعی، برای دنبال کردن میزان شیوع ویروس کرونای شهر ووآن چین نیز استفاده کرده‌اند. همچنین با استفاده از متدهای هوش مصنوعی، راه و روش‌های پیشگیری و مدیریت اختلالات مربوط به اعتیاد نیز در آمریکا دنبال می‌شود.
هاپکینز توضیح می‌دهد که این شرکت اولین پلت فرمی است که با استفاده از هوش مصنوعی موفق به تولید دارویی شده که قرار است به صورت کلینیکال به روی انسان‌ها آزمایش شود. وی می‌گوید ترکیبی که در نهایت درست شده- که DSP نام دارد- طول عمر بیشتری داشته و از داروهای کنونی اختلال OCD- بیماری وسواسی اجباری- تاثیر بیشتری خواهد داشت. شرکت داروسازی ژاپنی (Sumitomo Dainippon Pharma) تمام حقوق این دارو را از آن خود دارد و تصمیم دارد که به صورت کلینیکال نیز آن را توسعه دهد. اولین مرحله از آزمایشات انسانی این دارو نیز قرار است در ژاپن انجام شود.
اما با وجود اینکه دستاورد اولین داروی تولید شده توسط هوش مصنوعی به خودی خود یک اتفاق خارق العاده است، اما نمی‌توان نگرانی‌های پیرامون آن را نیز نادیده گرفت. هوش مصنوعی می‌تواند به ما کمک کند که مولکول‌های جدید پیدا کنیم اما به عقیده متخصصان حوزه داروشناسی، ماهیت بیوشیمیایی بیماری‌ها که معضل اصلی داروسازان است، حوزه‌ای است که با هوش مصنوعی دسترسی به آن مقدور نیست. در واقع کاری که هوش مصنوعی اینجا انجام می‌دهد، از دیدگاه بسیاری از متخصصان، راهکار چندان مفیدی در این حوزه نیست.
از طرف دیگر، مشخص نیست که مردم تا چه میزان با استفاده از دارویی که توسط یک سیستم نرم افزاری تولید شده، راحت خواهند بود. سوالات دیگری نیز وجود دارند مانند «داروهای تولید شده توسط هوش مصنوعی، در آینده طولانی مدت چه تفاوت‌هایی با داروهای ساخته شده توسط انسان‌ها خواهد داشت» یا «قوانین مربوط به استفاده از داروهای تولید شده توسط هوش مصنوعی را چه کسی وضع می‌کند» که باید جوابی برای این سوال‌ها پیدا کرد.
مانند هر برنامه دیگری از هوش مصنوعی، مسئولین بخش سلامت نیز تلاش می‌کنند تا راهی برای قانون گذاری در این حوزه جدید پیدا کرده و آنها را اعمال کنند. سازمان غذا و داروهنوز درباره این داروی جدید نظری نداده اما یکی از سخنگویان این سازمان به نام Jeremy Kahn، اعلام کرده که این آژانس موظف است تا استانداردهای سلامت مردم را در اولویت قرار دهد- و در عین حال از دستاوردها و نوآوری‌های جدید نیز استقبال می‌کند. بنا به گفته این مسئول، FDA فعلا در حال بررسی و تنظیم ملاحظات مرتبط با ابزارهای هوش مصنوعی است.
البته بعید است که این دارو به زودی و طی چند ماهه آینده وارد بازار شود و کسی بتواند از آن استفاده کند (مگر اینکه جزو شرکت کنندگان طرح آزمایشی این دارو در ژاپن باشید). اما هر روز با حوزه جدیدی از کارایی هوش مصنوعی آشنا می‌شویم که تا حدودی به ما نشان می‌دهد این تکنولوژی نوین قرار است چگونه زندگی ما انسان‌ها را متحول کند.
منبع: vox
