در میان صدها شرکت و استارتاپی که قدم به عرصه وجود گذاشته‌اند، کمتر پیش آمده که شرکتی بتواند همانند استارتاپ چینی بایت‌دنس (ByteDance)، خالق اپلیکیشن تیک تاک (TikTok)، مسیر رشد و محبوبیت را با چنین سرعتی بپیماید.
تیک تاک ظرف دو سال توانست خود را به جایگاهی برساند که اکنون از آن به عنوان رقیبی برای نت‌فلیکس، یوتیوب، اسنپ‌چت و حتی فیسبوک یاد می‌کنند. این اپلیکیشن توانست در بیش از 150 کشور دنیا که به 75 زبان صحبت می‌کنند، بیش از یک میلیارد دانلود را برای خود ثبت کند. با کمک این اپلیکیشن، کاربران می‌توانند ویدیوهای کوتاه خود را در حالت‌ها و با افکت‌های مختلف تهیه کرده و در شبکه‌های اجتماعی با دیگر کاربران جهانی به اشتراک بگذارند.
محیط کار با این نرم‌افزار به گونه‌ای طراحی شده که نیازی به ترجمه ندارد و استفاده از آن بسیار آسان است. این ویژگی، برک برنده تیک تاک در مقایسه با نرم‌افزارهای مشابه چینی همانند وی‌چت و یا تنسنت محسوب می‌شود.
استراتژی تیک تاک
ژانگ ییمینگ (Zhang Yiming)، بنیانگذار استارتاپ بایت‌دنس به همراه تیم خود در طراحی تیک تاک نشان داد که می‌توانند علاوه بر بازار چین، در یک بازار بین‌المللی نیز با دیگر شرکت‌های فعال، رقابت کنند. گفتنی است نهادهای قانونگذار در چین، قوانین سفت و سختی را پیش روی شرکت‌های آمریکایی قرار می‌دهند و دسترسی مردم این کشور به وب‌سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی مسدود می‌کنند.
اما ژانگ ییمینگ، استراتژی مناسبی را برای تیک تاک برگزید؛ بدین معنی که وی دو نسخه از این اپلیکیشن را تولید کرد که یک نسخه برای چینی‌ها و متناسب با بازار اینترنت این کشور تولید و نسخه دیگر برای کاربرانی از سراسر جهان طراحی شد.
این استراتژی و راهکار خلاقانه می‌تواند الگویی برای دیگر استارتاپ‌ها و شرکت‌هایی باشد که به دنبال جذب کاربرانی از سراسر جهان هستند، بویژه شرکت‌هایی که می‌خواهند از جمعیت میلیاردی چین نهایت استفاده را ببرند و با این روش می‌توانند نسخه‌ای از اپلیکیشن خود را همسو با قوانین و مقررات این کشور طراحی کنند.
ژانگ که سابقه کار در شرکت مایکروسافت را در کارنامه دارد و یکی از کارآفرینان برجسته چین به شمار می‌رود، از همان اولین روزهایی که خود را در دنیای آی‌تی پیدا کرد، رویای راهاندازی شرکتی بزرگ و بی‌حدومرز را در سر می‌پروراند. او که اکنون تنها 36 سال دارد، جزو نسل جدیدی از چهره‌های تاثیرگذار چین به حساب می‌آید که به دنبال ادامه دادن راه بزرگانی همچون «جک ما» بنیانگذار علی‌بابا، «رابین لی» بنیانگذار بایدو و «پونی ما» موسس تنسنت است.
در حال حاضر، ارزش شرکت تحت هدایت ژانگ یعنی بایت‌دنس، حدود 78 میلیارد دلار برآورد شده است. بایت‌دنس، حمایت شرکت‌هایی همچون Sequoia از چین، Softbank Group از ژاپن، KKR از آمریکا، Hillhouse از چین و Sig Asia را پشت سر خود می‌بیند.
اگرچه بایت‌دنس توانسته در چین، اعتماد نهادهای رگولاتور را به دست آورد اما کار این شرکت در عرصه بین‌المللی بسیار سخت است؛ چرا که بنا به دلایلی همچون مسائل امنیتی و مشکلاتی که برای شرکت‌های چینی همانند هواوی در راهاندازی نسل پنجم شبکه ارتباطی یا همان 5G بوجود آمده، در معرض مسدود شدن و محدودیت‌های زیادی قرار دارد.
در آگوست 2012، یعنی 5 ماه بعد از راهاندازی استارتاپ بایت‌دنس، ژانگ اولین اپلیکیشن موبایلی خود را تحت عنوان Toutiao که با نام Headlines نیز شناخته می‌شود، ایجاد کرد. این اپلیکیشن از فناوری هوش مصنوعی بهره می‌برد و محتوای خبری بروز را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
در سال 2016 نیز، ژانگ از اپلیکیشن دیگری به نام Fouyin ویژه اشتراک ویدیو برای کاربران چینی پرده برداشت و یک سال بعد تیک تاک را برای استفاده کاربران دیگر کشورهای جهان توسعه داد. در همان سال، بات‌دنس چیزی حدود 900 میلیون دلار را برای خرید یکی از اپلیکیشن‌های فعال در این زمینه به نام Musical.ly پرداخت کرد. نزدیک به 200 میلیون کاربر در جهان از این کاربر استفاده می‌کردند. بنابراین، تیک تاک توانست با تکیه بر فناوری هوش مصنوعی و استفاده از نوآوری‌های بکار رفته در اپلیکیشن Musical.ly، نگاه کاربرانی از سراسر جهان را به خود جلب کند.
در آگوست 2018، شرکت بایت‌دنس با ترکیب اپلیکیشن Musical.ly با تیک تاک، یک اپلیکیشن واحد را تحت عنوان تیک تاک روانه بازار کرد و جالب آن که ظرف سه ماه توانست، بالغ بر 30 میلیون کاربر را به نصب و استفاده از این اپلیکیشن ترغیب کند.
محیط کار با این نرم‌افزار بسیار ساده و کاربرپسند طراحی شده و قادر است با توجه به سابقه استفاده کاربر از این برنامه و عادت‌های وی در مشاهده ویدیوها، پیشنهاداتی را به وی ارائه می‌دهد. تیک تاک از طریق آگهی‌ها و فروش محصولات مجازی همچون اموجی‌ها و استیکرها به کاربران، درآمد کسب می‌کند.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که تیک تاک توانسته در کشورهای کمتر توسعه‌یافته، مناطق محروم کشورهای چین و هند و به طور کل، کشورهایی که کاربران برای دسترسی به برخی اپلیکیشن‌ها با محدودیت‌هایی مواجه‌اند، با استقبال خوبی مواجه شود.
ژانگ در استفاده از فناوری نوظهور هوش مصنوعی در این اپلیکیشن نیز بسیار مصمم است و اعلام کرده که هدف این شرکت استفاه از قدرت هوش مصنوعی و کمک گرفتن از رشد اینترنت موبایل برای بوجود آوردن تحولی عظیم در نحوه مصرف و دریافت اطلاعات توسط کاربران است.
در تیک تاک از الگوریتم‌هایی مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می‌شود که تجربه نسبتا شخصی را از کار با این اپلیکیشن برای هر کاربر فراهم می‌کند و این روش‌ها، با آنچه که توسط شرکت‌های فیسبوک، نت‌فلیکس، اسپاتیفای و یوتیوب در استفاده از هوش مصنوعی برای ارائه پیشنهادات به کاربران بکار گرفته می‌شود، متفاوت است.
بایت‌دنس در طی یکی دو سال اخیر توانسته چندین استارتاپ را خریداری و به مجموعه خود اضافه کند. هر کدام از این اپلیکیشن‌ها، ویژگی‌های خاص به خود را دارند و بایت‌دنس سعی دارد تا با ادغام این قابلیت‌ها، اپلیکیشنی جامع را در اختیار کاربران قرار دهد.
با این حساب، می‌توان گفت که شرکت‌هایی همچون فیسبوک، رقیبی جدید و بسیار جدی را پیش روی خود خواهند دید. در سال 2018، تیک تاک توانست رده چهارم فهرست برترین اپلیکیشن‌های دانلودی غیربازی را از آن خود کند. برای این اپلیکیشن، حدود 663 میلیون دانلود ثبت شد که این رقم برای فیسبوک برابر با 711 میلیون نصب عنوان شد.
شواهد نشان می‌دهد که حدود یک چهارم دانلودهای تیک تاک، از سوی هندی‌ها بوده به طوری که برای س ماهه نخست سال 2019، بالغ بر 188 میلیون دانلود از سوی کاربران این کشور ثبت شده است. این در حالیست که این میزان دانلود، برای اپلیکیشن محبوبی همچون فیسبوک 176 میلیون بار گزارش شد.
واهمه فیسبوک از تیک تاک
در اواخر سال 2018، شرکت فیسبوک که تهدید تیک تاک را برای خود بسیار خطرناک می‌دید، از اپلیکیشنی به نام Lasso رونمایی کرد که عملکردی تقریبا مشابه با تیک تاک را ارائه می‌داد و به زعم بسیاری از کارشناسان، صرفا برای خارج کردن این اپلیکیشن چینی از توجهات روزافزون کاربران طراحی و وارد بازار شده بود. تعداد دانلودهای Lasso در چهار ماهه نخست عرضه در آمریکا، حدود 70 هزار بار عنوان شده که در مقایسه به 40 میلیون دانلود تیک تاک در همین بازه زمانی، رقم ناچیزی به حساب می‌آید.
افزایش محبوبیت تیک تاک در میان جوانان و نوجوانان، نگرانی‌هایی را برای کشورهایی همچون آمریکا بوجود آورده و اخیرا کمیسیون تجارت فدرال این کشور، تیک تاک را به دلیل عدم دریافت اجازه والدین برای گردآوری اسامی، آدرس ایمیل و دیگر اطلاعات شخصی افراد زیر 13 سال، 5.7 میلیون دلار جریمه کرد.
در کشور هند نیز، استفاده از این اپلیکیشن از آوریل گذشته برای کاربران اندروید و iOS ممنوع اعلام و دلیل آن نیز «تخریب فرهنگی» عنوان شد. اما چند هفته بیشتر طول نکشید که وکلای بایت‌دنس توانستند مقامات این کشور را مجاب کنند که سیستم تیک تاک قادر است مانع از نمایش محتواهای نامناسب برای کودکان و نوجونان شود. آن‌ها همچنین عنوان کردند که این اپلیکیشن همواره بروزرسانی و مشکلات شناسایی‌شده رفع خواهد شد.
علی‌رغم تمامی‌سنگ‌اندازی‌های که در مسیر حرکت روبه‌جلویی بایت‌دنس و اپلیکیشن تیک تاک انجام می‌گیرد، این شرکت برای رسیدن به هدف خود یعنی ایجاد امپراتوری از اپلیکیشن‌ها برای نسل جدید کاربران مصمم است. بایت‌دنس با تیک تاک توانست این باور را در شرکت‌ها و استارتاپ‌ها بوجود آورد که می‌توانند به بازارهای بین‌المللی نیز بیاندیشند و خود را به عنوان رقیبی جدی برای شرکت‌های بزرگ فعال در این عرصه معرفی کنند. چنین رویه‌ای سبب می‌شود تا گزینه‌های بیشتری پیش روی کاربران دنیای دیجیتال قرار گیرد.
