نام نویسنده: سیمین عزیزمحمدی
سازمان مدیریت صنعتی رتبه‌بندی شرکت‌های برتر ایران را از سال ۱۳۷۷ شروع و اقدام به انتخاب ۱۰۰ شرکت برتر کرده است؛ این سازمان، این کار را هرسال انجام می‌دهد و در شرایطی نوزدهمین سال خود را پشت سر گذاشت که در سال ۹۴ تعداد شرکت‌های برتر به ۵۰۰ شرکت رسیده است و در ۲۸ شاخص و در ۲۹ گروه صنعتی با هم مقایسه و رتبه‌بندی شدند. روز چهارم بهمن ماه امسال نیز بنابر یک رسم 19ساله، نتایج ارزیابی شرکت‌های کشور براساس اطلاعات مالی سال گذشته آنها مشخص شد تا شرکت‌های برتر اقتصادی یا به اصطلاح 500 غول اقتصادی کشور براساس حجم فروش در نوزدهمین سال رتبه‌بندی 100 – IMI معرفی شوند. این شرکت‌ها که براساس اطلاعات سال مالی گذشته و با احتساب میزان فروش طبقه‌بندی می‌شوند، نمادی از ابرقدرت‌های اقتصادی کشور هستند. در مجموع ۵۰۰ شرکت، ابتدا براساس شاخص میزان فروش (درآمد) مشخص می‌شوند، پس از آن براساس 32 شاخص دیگر ازجمله ارزش افزوده، دارایی، اشتغال‌زایی، سودآوری، بازده فروش، ارزش بازار، میزان صادرات، بهره‌وری و… با هم مقایسه و رتبه‌بندی می‌شوند.
در همایش سال جاری، شرکت‌های معرفی‌شده در 31 گروه مورد ارزیابی قرار گرفتند که یکی از آنها، گروه ارتباطات و مخابرات بود. البته تا دو سال گذشته گروهی تحت عنوان گروه رایانه و فعالیت‌های وابسته وجود داشت که در آن شرکت‌های آی‌تی مورد بررسی قرار می‌گرفت، با این حال، از سال 93 این گروه از این لیست حذف شده و شرکت‌های مربوط ذیل سایر گروه ارزیابی می‌شوند. گروه ارتباطات و مخابرات از لحاظ سودآوری پس از گروه پتروشیمی و گروه فرآورده‌های نفتی، با سهم 8/ 11 درصدی سومین گروه معرفی شد. همچنین با سهم 9درصدی سومین گروه با ارزش افزوده بالا در جدول ارزیابی 500 شرکت برتر کشور قرار گرفت. یکی از برتری‌های گروه ارتباطات و مخابرات در این همایش، نقش پررنگ آن در حوزه اشتغال‌زایی بود، به‌طوری که این گروه با سهم 8 درصدی پس از گروه بانک‌ها و موسسات و گروه وسایط نقلیه و قطعات خودرو، بیشترین کارکنان را در سال 94 استخدام کرده است.
آمار به نقل از نتایج نوزدهمین سال رتبه‌بندی IMI-100 درباره بزرگ‌ترین شرکت‌های کشورها حاکی از آن است که در سال گذشته حدود 50شرکت حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات توانستند از آزمون‌های این ارزیابی سربلند بیرون آمده و به این ترتیب در لیست 500شرکت پرفروش امسال قرار بگیرند. همان طور که اشاره شد معیار اصلی برای این سنجش میزان فروش شرکت‌ها بود و بر این اساس 50شرکت ICT در مجموع فروشی بالغ بر 389هزار و 582میلیارد ریال را ثبت کردند تا بتوانند به غول‌های اقتصادی ایران تبدیل شوند. میزان فروش این 50شرکت برتر در سال گذشته نسبت به سال 93 حدود 10درصد رشد کرده است. بررسی وضعیت شرکت‌ها نشان می‌دهد برترین شرکت در این حوزه مخابرات ایران بوده که در سال‌های اخیر توانسته بهترین موقعیت شرکت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات را داشته باشد و علاوه بر آن در بین سودآورترین شرکت‌ها باشد. به همین ترتیب، شرکت‌های ارتباطات سیار ایران، گروه گسترش ارتباطات و فناوری اطلاعات سینا، آسان پرداخت پرشین و خدمات انفورماتیک دیگر شرکت‌هایی بودند که توانستند در کنار مخابرات ایران در لیست صد شرکت برتر ایرانی عرض اندام کنند.
همچنین براساس این ارزیابی، شرکت خدمات انفورماتیک به‌عنوان دارنده بیشترین بازده فروش، یکی از شرکت‌های به اصطلاح تازه‌وارد است؛ یعنی توانسته در سال جاری به فهرست صد شرکت اول راه پیدا کند. نکته قابل توجه در ارزیابی شرکت این حوزه در سال جاری، حضور چشمگیر شرکت‌های مخابرات استان‌ها است که نسبت به سال گذشته تعداد آنها افزایش یافته است. نگاه مقایسه‌ای بین رتبه‌بندی شرکت‌های ICT در کشور با نمونه‌های خارجی نشان می‌دهد در معروف‌ترین رتبه‌بندی Fortune 500 که برای ارزیابی شرکت‌های آمریکایی انجام می‌گیرد، 13جایگاه 100شرکت برتر این کشور در سال 2016 به فعالان حوزه ICT اختصاص داشته و میزان فروش آن بالغ بر یک هزار و 288میلیارد دلار است. همچنین در آخرین رتبه‌بندی، اپل سومین و AT&T دهمین شرکت پرفروش این کشور معرفی شدند. اگرچه لیست Fortune 500 معیار عادلانه‌ای برای مقایسه سنجش شرکت‌های ICT ایرانی نیست با این حال انتظار می‌رود، در حال حاضر که اقتصاد جهان در سیطره تحولات دیجیتالی قرار گرفته، حضور شرکت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات ایرانی به مخابرات استان‌های به‌تازگی خصوصی شده خلاصه نشود. البته در این میان آن دسته از شرکت‌های حوزه فناوری اطلاعات توانستند در لیست 500شرکت برتر قرار بگیرند که در پرداخت آنلاین فعالیت داشتند، در واقع، فعالیت آنها وابسته به شرکت‌های فعال در زمینه‌های پولی و بانکی بوده که بیشترین رشد را در صورت‌های مالی سال 94 داشتند.
شرکت‌های ICT در ارزیابی 5سال اخیر
براساس ارزیابی که در سال 90 انجام گرفت، گروه ارتباطات و مخابرات یکی از سه گروه صنعتی اول از نظر سودآوری و بازدهی فروش بود. در آن سال تعداد شرکت‌های برتر این حوزه به 28 شرکت ارتقا یافته بود، در حالی که در سال 89 تنها چهار شرکت در گروه حضور داشتند. همچنین براساس نتایج رتبه‌بندی IMI-100 در سال 91 که 400شرکت برتر ایرانی معرفی شدند، 20رتبه به شرکت‌های حوزه ICT اختصاص داشت و در این میان بهترین رده مربوط به شرکت مخابرات ایران بود که با فروش به ارزش 75هزار و 91میلیارد ریال توانسته بود رتبه هفتم را کسب کرده و جایگاه خود را در این رده‌بندی حفظ کند. همچنین در سال 91 گروه ارتباطات و مخابرات با 33درصد و گروه رایانه و فعالیت‌های وابسته با 26درصد رشد به ترتیب در رده دوم و سوم گروه صنعتی اول از نظر بازدهی فروش(حاشیه‌سود) بوده‌اند. در سال 92 نیز یکی از 10 شرکت برتر کشور در حوزه ICT بود تا این حوزه همچنان جزو گروه‌های سود آور باشد، چرا‌که گروه رایانه و فعالیت‌های وابسته با 62 درصد بازدهی فروش، بهترین گروه ارزیابی شد. در سال 93 تعداد شرکت‌های برتر حوزه ICT تا 26شرکت ارتقا یافت. البته این در حالی بود که لیست رتبه‌بندی IMI-100 از سال 92 از 400 به 500شرکت ارتقا یافته بود. با این حال، در سال 93 نیز نام شرکت‌های حوزه ارتباطات و مخابرات در بین شرکت‌های با تعداد کارکنان بالا به چشم می‌خورد. در ارزیابی سال 94 تعداد شرکت‌های برتر حوزه ICT از 26شرکت فراتر نرفت، اما از نظر شاخص‌های سودآوری و ارزش بازار سرمایه، نام شرکت‌های گروه ارتباطات و مخابرات همچنان خودنمایی می‌کرد.
منبع : دنیای اقتصاد
