نام نویسنده: لیدا ایاز
اساس اطلاعات سازمان فناوری اطلاعات در ایران از هر دو نفر حداقل یک نفر تلفن هوشمند در اختیار دارد و تعداد دسترسیهای ثابت و سیار اینترنت پرسرعت در تمام اپراتورها از 5 میلیون به 22 میلیون مشترک فراتر رفته است.
تعداد تلفن‌های هوشمند مورد کاربرد در سال 93 ، ۲۰ میلیون دستگاه بود و پیش‌بینی می‌شود که این عدد در سال ۹۴ به ۴۰ میلیون دستگاه برسد که تمامی این اطلاعات می‌تواند یک مشخصه بارز داشته باشد؛ کاهش توجه از محیط اطراف و هجوم تمرکز به سمت ابزار‌های کوچک هوشمند همچون موبایل و تبلت. این همان فضایی است که همه به دنبالش هستند حتی شرکت‌های بزرگ تجاری که برای تولیدات خود به دنبال تبلیغات و توجه بیشتر هستند. از این رو تغییر تدریجی تبلیغاتی که در دنیای اطرافمان می‌بینیم به سمت ورود به دنیای مجازی چندان عجیب نیست.
تحرک به سمت مجازی شدن تبلیغات تجاری باعث شد تا در پاره‌ای از مواقع روش‌های سنتی همچون درج آگهی‌های تجاری کاغذی یا کمتر و یا به میزانی شود که آگهی‌های مجازی در حال مانور دادن هستند.
براساس آخرین تحقیق شرکت اینترنتی کلیک یاب که از سوی پویا رجامند، کارشناس این سایت در اختیار «دنیای اقتصاد» قرار گرفته است چهار شرکت بیشترین سهم تبلیغات اینترنتی را در بازار ایران دارند.
این تحقیق نشان می‌دهد با احتساب کارکرد این چهار شرکت و دیگر سایت‌ها در این دست از تبلیغات، 170 میلیون تبلیغ آنلاین به‌طور روزانه در ایران نمایش داده می‌شود. همچنین براساس تخمین این شرکت تا پایان سال ۹۴ یک میلیارد آگهی به‌صورت روزانه به کاربران ایرانی نمایش داده می‌شود. از سوی دیگر آمار جهانی هم مورد تحلیل و اهمیت شرکت‌های داخلی در ایران است چنانچه بر اساس تحقیقی در آمریکا درباره آگهی‌های موبایلی مورد توجه شرکت صبا ویژن در ایران قرار گرفته نشان می‌دهد آگهی‌های موبایلی رشد قابل ملاحظهای داشته و به 27 درصد برای تبلتها و 26 درصد برای تلفن‌های همراه هوشمند رسیده است. این تحقیق نشان داده بودجهای که برای تبلیغات موبایلی کنار گذاشته می‌شود رشد صعودی دارد.
اگر چه اختصاص بودجه به بازاریابی موبایلی روند کند و آهستهای را طی می‌کند ولی آمار نشان می‌دهد در فصل چهارم سال 2014، بالغ بر 60 درصد زمانی که برای محتواهای خردهفروشی دیجیتال صرف شده، از اسمارت فونها و تبلتها نشات گرفته است. پیش‌بینی می‌شود بین سال‌های 2014 تا 2019، بازار تجارت همراه (Mobile Commerce) در آمریکا بیش از 72/ 25 درصد رشد داشته باشد.
تغییرات لحظهای در تبلیغات مجازی
تبلیغات مجازی اما گستره زیادی دارد که از جمله آن مانور تبلیغاتی برای هرچه بیشتر دیده شدن در دنیای وب است که به نظر میرسد این روزها اهمیتش از دیگر بخش‌ها بیشتر باشد.
به گفته یک کارشناس در حوزه تبلیغات مجازی در ایران در چند سال اخیر تاجران و کاربران به اهمیت تبلیغات در فضای مجازی پی برده‌اند. به گفته محمدرضا شادی، کارشناس بازار فروش سایت صباویژن، تبلیغات در وب این روزها در ایران در حال تثبیت جایگاه خود است.
او به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «مثلا برخی شرکت‌ها تمایل دارند در زمانی که دوره‌های کاری مهمتری دارند اقدام به تبلیغ کنند و برخی شرکت‌های دیگر به صورت کمپین یکساله قرارداد می‌بندند. این موضوع نشان می‌دهد امروز قرار گرفتن در بازار تبلیغات مجازی برایشان مهم و موثر است.»
شادی می‌گوید در بازار ایران هنوز هم استفاده از تبلیغات وب بستگی به بازار کار دارد؛ « بر اساس تخمینی که از بازار سراغ داریم در حال حاضر بیش از 80 درصد سهم تبلیغات در بازار در حوزه وب سرمایه‌گذاری می‌شود و البته برندها با توجه به نیازشان دسته‌بندی‌های تبلیغاتی خاص خود
را دارند.
ممکن است شرکتی در این دسته‌بندی 10 درصد از بودجه تبلیغاتاش را در حوزه وب مصرف کند و مابقی را در بخش‌های دیگر تبلیغات همچون دیداری، شنیداری و کاغذی تقسیم بندی کند.
به هر صورت به‌دلیل اینکه شرکت‌ها به صورت اختصاصی و به جزئیات آماری از دسته‌بندی‌ها و ترجیح‌های تبلیغاتی خود نمیدهند نمی‌توان به صورت جزئی آنها را آنالیز کرد.»
یک کارشناس درباره تغییرات در این حوزه از ابتدای پیدایش تبلیغات مجازی در ایران می‌گوید: «در 10 سال گذشته که در حوزه تبلیغات وب فعالیت کرده‌ام همواره شاهد تغییرات در این حوزه بوده‌ام.
در ابتدای سال 82 که این کار شروع شده بود، تبلیغات وب در ایران معنایی نداشت چراکه میزان استفاده‌کننده و کاربر وب بسیار پایین و اندک بود و چندان اقبالی روی سرمایه‌گذاری در این زمینه وجود نداشت. حالا اما پس از گذشت این سال‌ها برخی از شرکت‌ها با فعالیت در این زمینه کاملا شناخته شده‌اند و از پربیننده‌ترین سایت‌های کشور هستند.
با این حال اوضاع تبلیغات اینترنتی نسبت به 10 سال قبل تغییرات فراوانی به خود دیده و فروشگاه‌ها میزان تراکنش مالیشان تحت تاثیر این موضوع قرار گرفته است.
هرچند در ایران به‌دلیل اینکه شرکت‌های اینترنتی بحث مالیاتی ندارند نمی‌شود از میزان درآمد آنها اطلاعاتی به دست آورد و همچنین به‌دلیل اینکه مباحث مالی در این زمینه برای شرکت‌ها مهم است از ارائه آن امتناع می‌کنند.»
این کارشناس تاکید می‌کند که به‌دلیل اینکه حوزه تبلیغات در اینترنت به شدت تخصصی است، تعداد شرکت‌هایی که در این زمینه فعال باشند زیاد نیست و تنها چند شرکت به‌صورت تخصصی در این زمینه فعال هستند.
توجه به تبلیغات در گوگل
یکی از ابزارهایی که این روزها مورد توجه قرار گرفته استفاده از تبلیغات در موتور جست‌وجوی گوگل است. گوگل یکی از پرکاربردترین موتور‌های جست‌وجوگر در جهان است.
آخرین آمار در زمینه استفاده ایرانیان از موتور جست‌وجوی گول به سال 91 بر می‌گردد که طی آن اعلام شد هر کاربر ایرانی به‌طور متوسط روزانه 5 بار در موتور جست‌وجوگر گوگل جست‌وجو می‌کند و با احتساب حدود 36.5 میلیون کاربر اینترنت در ایران، این موتور جست‌وجوگر بالغ بر 443 میلیارد تومان در سال از کاربران ایرانی سود کسب می‌کند.
بنابراین داشتن جایگاهی در این فضا برای معرفی و پرداختن به آگهی مورد توجه تاجران ایرانی است. در دیگر کشورها استفاده از این فضا با پرداخت مبالغی برای در اختیار داشتن فضا برای جانمایی آگهی و قرار گرفتن در جست‌وجوهای اولیه امکان‌پذیر است اما در ایران به‌دلیل تحریم‌های بین‌المللی و بسته بودن حساب‌های ایرانیان در بانک‌های خارجی این امکان به وسیله شرکت‌هایی که در دیگر کشورها ثبت شده باشند، قابل انجام است.
به‌دلیل قرارداشتن نام ایران در لیست تحریم‌ها مشکلاتی در این زمینه وجود دارد از جمله اینکه تبلیغات در گوگل با دامنه ir. قابل انجام نیست بنابراین کاربرای باید برای ارائه تبلیغات دامنه خود را روی دامنه دیگری مثل com. قرار دهند.
همچنین آگهیهایی که در ایران نمایش داده می‌شوند به‌دلیل تصمیمات کارگروه تعیین مصادیق موقتا با محدودیت کلیک مواجه شده ولی نمایش آنها فعال است درحالی‌که این محدودیت کلیک در کشورهای دیگر وجود ندارد.
حداقل هزینه‌ای که گوگل برای برای هر کلیک در نظر گرفته یک سنت است اما معمولا گوگل بر اساس نوع کلمه کلیدی و شرایط سایت و میزان رقابت هزینه‌های بالاتری برای کلیک درخواست می‌کند که این میزان بعدا توسط گوگل به کاربر اعلام می‌شود.
منبع : روزنامه دنیای اقتصاد
