نام نویسنده: بابک نقاش
این روزها که فیلم نارنجی‌پوش و عرفان چینی روی بورس است اغلب یاد این ماجرا می‌افتم که سال‌ها پیش چند شاخه بامبو با آن فلسفه‌های عجیب فنگ‌شوی مهمان میز کارم شدند. این شاخه‌های کشیده با آن برگ‌های نیزه‌ای و سرعتی که در رشد شگفت‌انگیزشان بود خیلی زود تبدیل به جنگلی سبز در گوشه‌ای دنج شدند و راه را برای تجربه‌ای جدید از تکثیر بامبو باز کردند؛ ناگزیر بودم بامبو‌ها را قلمه بزنم.
اولین تلاش در سایت‌های فارسی‌زبان برای آموختن این کار چندان موفق نبود تا اینکه یک ویدئو در یوتیوب شیوه تکثیر این موجودات سبز را نشان داد و ترفندهای پیچش ساقه را هم فاش کرد. تجربه بعدی مربوط به تنظیمات یک فایروال سخت‌افزاری بود و لذتی که باز هم با یک کشف همراه شد ادامه پیا کرد.
یوتیوب مانند بسیاری از فناوری‌های وارداتی دیگر پیش از آنکه شناخته شود با بازخوردهای اولیه مسوولان روبه‌رو شد و در میان اولین سایت‌هایی قرار گرفت که زیر تیغ فیلتر رفتند. این پورتال چندرسانه‌ای جهان از قواعد رسانه پیروی می‌کند و به عنوان یک مدیوم خارجی تا حدودی این واکنش‌ها قابل انتظار بود اما رسانه‌های جدید اگرچه در ابتدا با رویکردهای منفی روبه‌رو می‌شوند اما در نهایت با تعدیل مواضع هر دو طرف می‌توانند راه خود را باز کنند. سابقه زیادی از فناوری‌های مشابه در ذهن ماست که بعد از دوران جنگ ما و انقلاب دیجیتال آنها، یکی پس از دیگری مهمان خانه‌ها شدند. مشهورترین نمونه شکست مواضع افراطی هم داستان ویدئوهای وی‌چی‌اس است که پتوپیچ از خانه‌ای به خانه دیگر می‌رفتند. بعد از آن موبایل و سپس اینترنت سرنوشتی مشابه داشتند با این تفاوت که نسل جدید با تکنولوژی غریبه نبود و رویکردهای افراطی هم کمتر در مواجهه با فناوری پذیرفته می‌شد.
یوتیوب که خود از اولین قربانیان ایدئولوژیک بود، زودتر از ما به اهمیت احترام به قواعد عرفی و اجتماعی پی برد و در روندی که طی سال‌های اخیر ادامه داشت توانست رویکردی معتدل را برای استفاده تمام جوامع پیش گیرد. اکنون حساسیت‌های اخلاقی به مفهوم جهانی آن توسط کاربران رعایت می‌شود زیرا در غیر این صورت هر محتوای نامتعارفی توسط همین نظارت عمومی به مسلخ خواهد رفت. یوتیوب اکنون ویدئوهای قابل شکایت را به سرعت حذف می‌کند و استفاده بر اساس رده‌بندی سنی را جایگزین بارگیری فله‌ای ویدئو‌ها و پخش غیرهوشمندانه سال‌های اول کرده است. فایل‌ها اغلب محدودیت سنی دارند و اگر خشن یا ناقض حریم شخصی باشند به سرعت حذف می‌شوند.
از سوی دیگر جامعه ما هم درک کرده است که یوتیوب به عنوان یک رسانه یا یک ابزار فقط تاثیرپذیر نیست و می‌تواند تاثیرگذار هم باشد و این را قرار داشتن انواع مصاحبه‌های مسوولان، زندگینامه‌های ایرانی، اشعار و ترانه‌های فولکلور و ملی نشا می‌دهد. در سال‌های نه‌چندان دور زمانی که انبوهی از کاربران حرفه‌ای ایرانی فضای وبلاگ‌نویسی و نشر محتوای فارسی را اشاعه می‌دادند، ظرفیت‌های رسانه‌ای ایران چهره قدرتمند خود را از طریق دیپلماسی عمومی و تاثیر بر افکار مردمان نشان داد. در آن دوره با اینکه مترجم گوگل نبود و فیس‌بوک با امکان تعامل آنلاین همزمان میلیون‌ها نفر از مردم هنوز یک سایت دانشگاهی مانده بود، کاربران جهانی اینترنت حداقل فرق نام ایران و عراق را می‌دانستند و از اینکه ما در خانه‌هایمان از تکنولوژی روز استفاده می‌کنیم شگفت‌زده نمی‌شدند.
شاید زمان نگاهی نو به مهم‌ترین پورتال چندرسانه‌ای دنیا فرا رسیده باشد. یوتیوب می‌تواند یک تجربه موفق و تمرینی مناسب برای استفاده از فناوری‌های نوین مانند IPTV و تلویزیون‌های اینترنتی برای ما باشد.
منبع : عصر ارتباط
