نام نویسنده: سونيتا سراب‌پور
تقریبا خردادماه سال گذشته بود که خبر تشکیل تعاونی‌ای، متشکل از شرکت‌های اینترنتی خدمات دهنده تلفن اینترنتی (Voip) شنیده شد. تعاونی که قرار بود وضعیت این بازار را تا اندازه‌ای متحول کند. بازاری که مباحثی چون قاچاق مکالمات و انحصار موجود در آن بحث‌ها و اعتراض‌های فراوانی را طی سال‌های اخیر به دنبال داشته است.
اما حالا بیش از پنج ماه از تشکیل این دو تعاونی با نام‌های تلفا و تفتان می‌گذرد، اما هنوز کار اجرایی از طرف این تعاونی صورت نگرفته است. به گفته مدیران این دو تعاونی، علت طولانی شدن شروع به کار رسمی تلفا و تفتان به دلیل فراهم نبودن تجهیزات و امکانات مورد نیاز است. همچنین شنیده شده بود در جلسه‌ای که هفته گذشته این تعاونی با شرکت ارتباطات زیرساخت برای نهایی کردن قرارداد واگذاری امتیاز اورجینیشن (تلفن اینترنتی‌داخل به خارج) داشته، زیرساخت مسائل جدیدی را مطرح کرده، که همین مسائل جدید باعث به تعویق افتادن ادامه مذاکرات شده است.
در انتظار توافق
شرکت‌های خدمات‌دهنده اینترنت سال‌ها است در کنار ارائه سرویس اینترنت، سرويس تلفن اینترنتی هم ارائه مي‌دهند، اما چند سال قبل که شرکت ارتباطات زیرساخت به دلیل افزایش حجم قاچاق در این بازار به دنبال ساماندهی این بخش بود با واگذاری خدمات تلفن اینترنتی به سه شرکت (تراشه سبز، ضحی کیش و پیشگامان کویر یزد) و حذف دیگر شرکت‌ها عملا بحث‌های بسیاری زیادی را در بازار اینترنت کشور به راه انداخت.
بسیاری از خدمات‌دهندگان اینترنتی که قریب به اتفاق آنها شرکت‌های خصوصی بودند، با چنین تصمیمي‌عملا خود را خارج شده از بازار مي‌دیدند، گروهی ورشکست شده و گروهی دیگر با دریافت خدمات از این سه شرکت مجبور به افزایش تعرفه‌های تلفن اینترنتی شدند.
مخابرات با ارائه شماره‌های سه رقمي‌به این سه شرکت و برخورد با دیگر شرکت‌ها عملا مسیر بازار را به نفع این گروه باز کرد و تبلیغات گسترده این سه شرکت نیز به افزایش سهم آنان در بازار منتهی شد. اما شرکت‌های اینترنتی از تلاش برای باز پس‌گیری آنچه پیش‌تر داشتند دست برنداشتند سال گذشته خبر از ایجاد تشکیل تعاونی متشکل از شرکت‌های اینترنتی دادند. در واقع این تشکل که از دو تعاونی با نام‌های تفتان (شرکت‌های خصوصی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور) و تلفا (شرکت‌هاي عضو انجمن اینترنتی کشور) تشکیل شده، همچون یکی از سه شرکت اصلی دارای مجوز در این بازار با شرکت زیرساخت قرارداد خواهد بست و به خدمات‌دهی مشغول خواهد شد. به گفته گردانندگان این تعاونی هدف اصلی تشکیل تفتان و تلفا جلوگیری از ورشکستگی و نابودی شرکت‌های دارای مجوز فعال در این بازار است. هرچند و به گفته مسوولان تعاونی با شکل‌گیری این تشکل آرامش نسبی به بازار تلفن اینترنتی بازگشته و اطمینان از دست رفته فعالان این بازار تا حدودی بازگشته است، اما به دلایل گوناگون هنوز این تعاونی نتوانسته قراداد نهایی را با شرکت ارتباطات زیرساخت به امضا برساند. حمید فروزنده، مدیر عامل شرکت تعاونی تفتان در این خصوص می‌گوید: «از زمان شکل‌گیری این دو تعاونی
تا کنون در حدود 30 جلسه با شرکت ارتباطات زیرساخت برگزار شده که این جلسه منجر به توافقاتی بین ما و زیرساخت شده است و احتمالا تا اواخر هفته آینده و ب نهایی شدن مذاکرات به سراغ امضای قرار داد و ارائه ضمانت نامه خواهیم رفت.»
به گفته وی قرار است شرکت ارتباطات زیرساخت براساس قرار داد خود با این دو تعاونی، این امکان را به شرکت‌های فعال در این حوزه بدهد که به جای عبور ترافیک خود از مسیرسه پیمانکار زیرساخت، ترافیک شرکت‌های خود را از مسیر جدیدی که شرکت ارتباطات زیرساخت در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهد،عبور دهند.
فروزنده در حالی صحبت از نهایی شدن مذاکرات می‌کند که هفته گذشته خبر از به تعویق افتادن جلسه‌هاي زیرساخت و تعاونی شرکت‌های اینترنتی شنیده شده بود. براساس خبر‌هاي منتشر شده شركت ارتباطات زيرساخت در جلسه‌ای با مسوولان دو تعاوني تلفا و تفتان كه براي نهايي كردن قرارداد واگذاري امتياز اوريجينيشن برگزار شده بود، در مورد ضمانت‌نامه و درآمدي كه بايد به صورت ماهانه از سوي دو تعاوني به اين شركت پرداخت شود، مسائل جدیدی مطرح كرده بود که همین مسائل جديد موجب شده بود که مذاكرات به حال تعليق درآيد.
زير ساخت در این جلسه به دو تعاوني اعلام كرد که دو شركت تعاوني مذكور بايد ماهانه مبلغي را بدون در نظر گرفتن ميزان ترافيك بابت كار در زمينه اوريجينيشن به شركت زيرساخت پرداخت كنند. مسعود ریاضیات مدیر عامل و عضو هیات مدیره تعاونی شرکت تلفا هرچند به بن بست رسیدن این دو تعاونی با شرکت زیرساخت طی جلسه‌های اخیر را تاکید می‌کند؛ اما به حل شدن این مشکل اشاره کرده و می‌گوید: «از آغاز سال جدید تا کنون تعاونی دو جلسه سرنوشت‌ساز با زیرساخت داشته است که در آخرین جلسه شرکت زیرساخت بدون در نظر گرفتن میزان ترافیک دو تعاونی از ما خواسته بود، ماهانه مبلغی در حدود 200 میلیون تومان پرداخت کنیم که این درخواست با مقاومت تعاونی مواجه شد.» وی در ادامه می‌افزاید: «تعاونی معتقد است که این درخواست چه به لحاظ قانون کشور و چه شرایط شرکت‌های تعاونی قابل اجرا نیست؛ چرا که تعاونی مجموعه‌ای از 120 شرکت فعال در این بازار است و نمی‌تواند جوابگوی عملکرد این شرکت‌ها باشد.» به گفته وی با گفت‌وگوهای مختلف و توضیح دادن شرایط فعالیت شرکت‌ها در آخر شرکت ارتباطات زیرساخت شرایط را پذیرفت و قبول کرد که باید کف تعیین شده را بردارد.
اما آنچه شرایط نشان می‌دهد این است که در کنار جلسه‌های مختلف تعاونی با شرکت زیرساخت و تلاش چندماه تعاونی برای فراهم کردن بستری مناسب برای فعالیت 120 شرکت تلفن اینترنتی کشور، هنوز هیچ خروجی از این فعالیت ها دیده نمی‌شود. ریاضیات عدم خروجی این مذاکرات را به چانه زنی‌های میان تعاونی و زیرساخت ارتباط می‌دهد و می‌افزاید:« از آن‌جایی که قرار است زیرساخت یک مسیر مجزا برای شرکت‌های تعاونی در نظر بگیرد، طبیعی است که نتیجه دادن این مذاکرات کمی به طول بیانجامد. همچنین این کار نیاز به تجهیزات، امکانات و سرمایه‌گذاری از سوی زیرساخت است که هنوز آماده نشده است.» ریاضیات تاکید می‌کند که با تغییر در مدیریت شرکت ارتباطات زیرساخت این شرکت تمام تلاش خود را انجام داده است و هم‌اکنون برای به نتیجه رسیدن همه فعالان منتظر توافق نهایی با شرکت زیرساخت هستند.
بازار راکد است
با وجود آرامش نسبی که به ظاهر می‌توان در بازار تلفن اینترنتی مشاهده کرد؛ اما به گفته فعالان این بازار هنوز هم با مشکلات قدیمی خود دست و پنجه نرم می‌کند. قاچاق مکالمات همواره يک معضل عمده بازار خدما تلفن اینترنتی به شمار مي‌آمده است. چه از زمانی که برخی با دیش‌های ماهواره‌ای اقدام به دریافت و ارائه پهنای باند اینترنت مي‌کردند و چه زمانی که با یکپارچه کردن اینترنت همه، پهنای باند را از مخابرات دریافت مي‌کردند. برخی کارشناسان علت اصلی قاچاق در این بازار را علاوه بر انحصار شرکت زیرساخت، به بالا بودن تعرفه مکالمات اینترنتی هم ارتباط می‌دهند.
حتی نرخ‌گذاری که سال88 توسط شرکت ارتباطات زیرساخت صورت گرفت سبب شد قاچاق مکالمه تلفن اینترنتی به حوزه اوريجینیشن نیز قدم بگذارد و زمینه را برای ورشکستگی بیشتر 114 شرکت خصوصی فعال در این زمینه فراهم کند.فروزنده در این زمینه می‌گوید: «تجربه نشان داد که افزایش تعرفه به گونه‌ای که مخالف با فعالیتی، تعیین و اجرا شود، به طور طبیعی باعث ایجاد قاچاق در آن حوزه می‌شود، بنابراین طبیعی است که با وجود چنين نرخ‌گذاری چه در حوزه اوريجینیشن و چه ترمینیشن قاچاق مکالمه صورت بگیرد.» بر اساس اظهارات وی، تنها روشی که در دنیا توانسته قاچاق مکالمه اینترنتی را کنترل كند، اصلاح تعرفه‌ها است. البته وی در کنار این افزایش تعرفه به مشکلات به وجود آمده به دنبال این اقدام اشاره می‌کند و می‌گوید: «افزایش تعرفه‌ای که در دو سال اخیر با آن روبه‌رو بوده‌ایم به نوعی باعث شده در کنار فشار به شرکت‌ها، کاربران نهایی متحمل پرداخت هزینه هنگفتی شوند که همین امر هم باعث شده شرکت‌ها مشتریان خود را از دست بدهند. در واقع آنها به جای استفاده از این سرویس‌ها با تعرفه بالا به استفاده از سرویس‌هاي بدون هزینه روی می‌آورند مانند استفاده از نرم افزارهای موجود در اینترنت نظیر اسکایپ، یاهو مسنجر و… ». اکثر فعالان حوزه تلفن اینترنتی امیدوار هستند با به نتیجه رسیدن توافق‌های تعاونی با زیرساخت، در ادامه بتوانند با چانه‌زنی با این شرکت تعرفه این مکالمات را کاهش دهند و شرایط مساعدی را هم برای شرکت‌ها و هم کاربران به وجود بیاورند.
منبع : دنیای اقتصاد
