در حالی‌که در کشورهای پیشرفته دنیا از راه‌های گوناگون و متفاوت برای اتصال به شبکه‌اينترنت استفاده می‌شود، اما در‌ايران استفاده از تکنولوژی‌های قدیمي‌همچون ADSL و به تازگی وایمکس با مشکلات بي‌شماري مواجه است. جدای از مشکلات سرویس ADSL که تا کنون بارها به آن اشاره شده، اين روزها سرویس‌دهی خدمات وایمکس نیز که هم اکنون توسط دو اپراتور ( یعنی‌ايرانسل و مبین نت ) به صورت گسترده در کشور ارائه می‌شود با کم و کاستی‌های فراوانی مواجه است.
پروانه وایمکس ۱۱ اسفند ماه سال ۸۷ از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به 4 شرکت مبین نت،ايرانسل، اپادان و رایانه دانش گلستان اعطا شد و براساس آن دارندگان پروانه موظف شدند تا ۹ ماه بعد از دریافت پروانه، شبکه خود را راه‌اندازی کنند؛ اما بر اساس اطلاعات به دست آمده در تابستان سال جاری تنها دو اپراتور‌ايرانسل و مبین نت بودند که به صورت گسترده خدمات دهی روی سرویس وایمکس را در شهرهای مختلف کشور آغاز کردند.
با وجودی که اپراتور وایمکس‌ايرانسل و مبین نت موفق شده‌اند اين سرویس را در شهرهای مختلف کشور راه‌اندازي کنند وجود برخی نارسایی‌ها و ناهماهنگی‌ها از سوی اين اپراتورها و مسوولان نظارتی سبب شده تا مشتریان و کاربران از اين فناوری آن‌چنان که باید راض نباشند و تفاوتی بین DAIL UP با ADSL و ADSL با وایمکس احساس نکنند. در واقع کاربران تنها با پرداخت هزینه بالا، اينترنت بی‌سیمي‌را تجربه کنند که فرقی با‌اينترنت با سیم ندارد.
تفاوت وایمکس مبین نت – ایرانسل
براساس گزارش‌های منتشر شده کاربران شرکت مبین نت که هم‌اکنون اينترنت بی‌سیم را در 11 شهر راه‌اندازي کرده، باید اينترنت بی سیم با سرعت ۱۲۸ کیلوبیت بر ثانیه، با ۶ گیگابایت ترافیک ماهانه ۲۰ هزار تومان پرداخت کنند و اينترنت با همین سرعت اما با ترافیک نامحدود ماهانه ۴۰ هزار تومان پرداخت کنند.
وایمکس مبین نت با سرعت ۲۵۶ کیلوبیت بر ثانیه و با ترافیک نامحدود به مبلغ ماهانه ۲۰ هزار تومان به متقاضیان عرضه مي‌شود و‌اين سرویس با سرعت ۵۱۲ کیلوبیت بر ثانیه و ۲۵ گیگابایت ترافیک ماهانه ۴۰ هزار تومان و با ترافیک نامحدود ماهانه ۶۰هزار تومان است. همچنین اشتراک وایمکس مبین نت با سرعت یک مگابیت بر ثانیه و ترافیک نامحدود نیز ماهانه ۶۰ هزار تومان هزینه در بردارد. به گفته مسوولان اين شرکت هزینه اولیه بابت فعال سازی، نصب و تحویل، در صورت پیش پرداخت 5 ماه هزینه ماهانه وایمکس، ماه ششم همان طرح رایگان است و در صورت پیش پرداخت 9 ماه، هزینه سه ماه طرح انتخابی رایگان خواهد بود. در همین حال ترافیک مصرف شده وایمکس مبین نت در ساعت 2 تا 8 صبح و جمعه‌ها رایگان است. اما نحوه پرداخت هزینه‌های سرویس ايرانسل همچون سرویس‌های تلفن همراه آن به دو صورت اعتباری و دائمي است.
کاربران وایمکس ايرانسل مي‌توانند بر اساس تمایل خود نسبت به نحوه پرداخت، از میان دو گزینه اشتراک اعتباری یا دائمي یکی را انتخاب کنند. همچنین تمامي کاربران اين سرویس، صرف نظر از روش پرداخت انتخابی خود، مي‌توانند در هر زمان به ریز صورت‌حساب و جزئیات استفاده خود از خدمات دسترسی داشته باشند.
آبونمان ماهانه استفاده از سرویس ايرانسل با سرعت 128كیلوبیت برثانیه با طرح تعرفه پایه به همراه 3 گیگابایت ترافیك هزینه‌ای در حدود 12 هزار تومان دارد، اما همین سرعت با ترافیک نامحدود هزینه‌اي در حدود 45 هزار تومان دارد. اين تعرفه برای سرعت 256 كیلوبیت بر ثانیه به همراه 3 گیگابایت ترافیك هزینه‌اي در
حدود 15 هزار تومان و با ترافیك نامحدود هزینه‌اي در حدود 49 هزار تومان در بر دارد.
کاربران برای استفاده از سرعت 512 کیلو بیت بر ثانیه همراه با 4 گیگا بایت ترافیک چیزی در حدود 20 هزار تومان هزینه پرداخت كنند و همین سرعت با ترافیک نامحدود حدودا 60 هزار تومان برای کاربر هزینه در بر دارد.
فراهم نبودن زیرساخت، حقوق ضایع شده کاربر
اما فارغ از مشکلات هزینه، کاربران سرویس وایمکس با مشکلات دیگری نیز دست و پنجه نرم مي‌کنند.
هر چند در صحبت با مسوولان اين دو شرکت، هر یک از آنها مشکلاتی که کاربران وایمکس با آن روبه‌رو هستند را رد می‌کنند، اما عدم پاسخگویی سیستم پشتیبانی به درخواست‌های کاربران، سرعت پایین، قطع و وصل‌های مدام به دلیل مشکلات آنتن‌دهی و… از جمله اصلی‌ترین مشکلاتی است که اين روزها کاربران وایمکسی با آن روبه‌رو هستند.
در همین زمینه مسعود داوری‌نژاد، رییس سابق سازمان تنظیم مقررات می‌گوید: «مهم‌ترین شرطی که مي‌تواند باعث موفقیت فناوری وایمکس شود اطلاع‌رسانی به موقع و تلاش در جهت ارزان بودن خدمات آن است که هرچند دو اپراتور فعال ر کشور توانسته تا حد قابل توجهی اين بخش را به مرحله اجرا درآورند؛ اما با اين وجود شواهد نشان مي‌دهد که برخی مشترکان وایمکس از خدمات‌اين اپراتورها راضی نیستند و معتقدند وایمکس نیز مانند ADSL و دایل آپ نتوانسته خدمات اينترنت را با دسترسی آسان و ارزان در اختیارشان قرار دهد.»
وی در خصوص تفاوت سرویس‌دهی وایمكس در‌ايران و سایر کشورهای جهان اظهار می‌کند که سرویس وایمکس طی چند سال گذشته دچار تحولات گوناگونی شده است. در ابتدای ورود اين فناوری، از آن به صورت fix یا ثابت استفاده می‌شد، اما به دلیل مشکلاتی که داشت از جمله اين که کاربر نمی‌توانست حرکت کند و باید ثابت در جایی می‌ماند چندان مورد استقبال قرار نگرفت. در مرحله بعد وایمکس متحرک که بیشتر روی موبایل کارآیی داشت مورد توجه قرار گرفت که البته توجه به‌اين نوع هم با ورود فناوری LTE از بین رفت. در واقع فناوری LTE به خاطر سرعت بالا و عدم دردسرهای سرویس وایمکس بسیار مورد استقبال کشورهای گوناگون قرار گرفته و حتی بسیاری از شرکت‌ها هم که اقدام به تولید چیپ‌های وایمکس کرده بودند تولیدات خود را متوقف کردند.
به باور وی حقوق کاربران وایمکس بیش از حقوق کاربران ADSL ضایع شده است و دلیل اين امر هم به اپراتور‌هایی بر می‌گردد که در‌اين بخش فعالیت می‌کنند. در واقع ورود اپاتورهای تلفن همراه به‌اين بخش اصلا درست نیست.
وی در ادامه به عدم فراهم بودن زیرساخت‌های سرویس‌دهی وایمکس در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: «اپراتورهای فعال در کشور بدون اينکه زیرساخت‌های لازم را فراهم كند شروع به سرویس‌دهی کردند. برای مثال در حال حاضر آنتن‌های BTS اپراتورها به آن اندازه‌ای نیست که بتواند جوابگوی نیاز کاربران باشد. همچنین مودم‌های مورد استفاده را نیز کاربر باید برای بهتر آنتن دهی
آن‌قدر جابه جا کند تا بتواند شرایط خوب را به دست بیاورد که اين شرایط هم به محض اينکه مانعی جلوی آن‌ايجاد شود از بین می‌رود.»
در همین زمینه خشایر تمدن، مدیرعامل شرکت لایزر، از شرکت‌های سرویس دهنده وایمکس به شرکت‌ها و بانک‌ها می‌گوید:« اصل فناوری وایمکس در حال حرکت بودن آن است و اين درحالی است که هنوز کاربران ايرانی فقط می‌توانند از حالت ثابت آن استفاده کنند. فارغ از اين، قابلیت بیشتری که وايمكس نسبت به تکنولوژی‌های دیگر دارد، قابلیت «موبیلیتی» آن است که اين قابلیت هم در کشور به خاطر محدودیت‌های قانونی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.» به گفته وی، اصل فناوری وایمکس روی تلفن همراه است و از آنجایی که در اين زمینه نه زیرساخت و نه محتوای کافی تولید شده است، نمی‌توانیم از اين تکنولوژی استفاده کیم و همان تکنولوژی تقریبا منسوخ شده نیز با سختی و مشکلات فراوان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تمدن نیز همچون داوری نژاد معتقد است که در هیچ جای دنیا ارائه خدمات دیتا به اپراتورها واگذار نمی‌شود؛ چرا که خصلت هر دو فناوری کاملا با یکدیگر متفاوت است. وی بر‌اين باور است که اين فناوری تازه وارد است و تا زمانی که به شرایط مورد قبول برسد، باید زمان زیادی را سپری کند.
کارشناسان معتقدند با وجودی که وایمکس محدود به مکان نبوده و نیازمند ظرفیت مرکز مخابرات و خط تلفن نیست، به راحتی و به سرعت مي‌تواند از سد ADSL بگذرد و ضریب نفوذ‌اينترنت را افزایش دهد. با اين حال، آنچه که در اين میان از سوی کارشناسان به آن انتقاداتی وارد است به عدم نظارت شفاف سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به عملکرد اپراتورهاي وایمکس مربوط مي‌شود؛ چرا که کاربرانی که با مشکلاتی در نحوه دریافت سرویس خود روبه‌رو هستند، هم اکنون هیچ اطلاعی از نهاد نظارتی‌اين بخش ندارند و نمي‌دانند که برای اعلام شکایت باید به کجا مراجعه کنند و لازم است‌اين سازمان همان گونه که نهادهایی را برای نظارت روی سرویس ADSL شرکت‌های فعال در‌اين بخش در نظر گرفته، برای اين بخش نیز چاره‌اندیشی کند.
منبع : سونيتا سراب‌پور
