نام نویسنده: جواد زارعی
درشماره گذشته به اختصار درباب چرایی کاه و افزایش ناگهانی قیمت برخی قطعات صحبت کردم و شرح آن را بدین نشست حواله دادم. پیشتر گفته بودم تغییرات قیمت در بازارهای جهانی از مدل ها و الگوریتم های دقیقی تبعیت می کند که لزوماً در بازار داخلی ما صدق نخواهند کرد. این بدان معناست که بازار داخلی ایران دارای ویژگی هایی است که تحولات آن را قدری از بازارهای جهانی مستقل می کند. وجود تحریم های گوناگون باعث شده است که شرکت اصلی سازنده یا توزیع کننده منطقه ای در سیستم قیمت گذاری داخلی کمتر تاثیرگذار باشد.
از این رو واردکننده آزادی عمل بیشتری نسبت به بازارهای جهانی برای تعیین قیمت ها و اعمال نوسانات مختلف دارد؛ هر چند شرکت های اصلی در سال های اخیر سعی کرده اند تا با تمهیدات مختلف بر این سیستم کنترل داشته باشند. ایجاد تغییرات در قیمت قطعات کامپیوتر مانند پردازنده و مادربورد و حافظه و امثالهم به عوامل متعددی بستگی دارد. در بازه های زمانی مختلف یکی از عوامل به عنوان عامل غالب رخ نمایی می کند. برخی از این عامل ها واقعی بوده و برخی سیاست محور هستند. زمانی که قیمت مواد اولیه مشتق از نفت گران می شود، سازندگان دیسک های نوری چاره ای ندارند جز اینکه قیمت محصولات خود را افزایش دهند، چراکه بیش از سه چهارم دیسک های نوری از پلی کربنات تشکیل شده است که یکی از مشتقات نفت است.
یا افزایش قیمت الیوم آرسناید (GaAs) به عنوان یک نیمه رسانای فاخر که در تولید دیودهای نوری (LED) درست و درمون کاربرد دارد موجب افزایش قیمت پانل های LCD جدید خواهد شد. این عوامل واقعی هستند و عالم و آدم از آن تبعیت می کنند. عوامل سیاست محور ربطی به رخدادهای طبیعی مانند دسترسی به مواد اولیه ندارند، بلکه در برهه های زمانی خاص مورد استفاده قرار می گیرند که هنگامه تغییر تکنولوژی یا نسل های مختلف قطعات از جمله آن است. ماجرا ی نوسان نامتقارن قیمت حافظه، پردازنده، مادربورد و غیره را این چنین می توان توجیه کرد که سازنده اصلی قصد دارد تا خط تولید خود را با نسل جدیدی از قطعات جایگزین کند. لذا قطعاپیش تولید و در انبارها نگهداری می شوند و خط تولید توسط قطعات نسل جدید اشغال می شود.
اما در بازار اتفاق دیگری را شاهد خواهیم بود، بدین صورت که قیمت قطعات نسل کنونی (مانند حافظه های DDR2) ناگهان افت می کند و اغلب مخاطبان بازار تبدیل به مشتری می شوند و ادامه این روند منجر به خالی شدن انبارها و گردش نقدینگی خواهد شد. در همین زمان است که قطعات نسل جدید (مانند حافظه های DDR3) با قیمتی بالا وارد بازار می شوند و چند هفته ای فرصت دارند تا محلی برای خود دست وپا کنند. اندکی بعد، هنگامی که موجودی انبارها به حداقل می رسد، داستان دیگری آغاز می شود،. قیمت مدل های معمول بازار روند صعدی خواهد گرفت و قیمت مدل های جدید رویه نزولی پیدا خواهد کرد. این ماجرا آنقدر ادامه پیدا می کند که قیمت مدل های هم ارز تنه به تنه بزنند، به گونه ای که خریدار در درون خود و بدون مشاوره خارجی بدین نتیجه منطقی برسد که خرید گونه قدیمی صرفه اقتصادی ندارد.
در این زمان است که پیچش اصلی بازار رخ خواهد داد و قطعات جدید در مسند قدرت نشسته و قطعاتی که تا دیروز در بورس مورد توجه بود در اقلیت قرار گرفته و در گذر زمان از وادی ابتیاع خارج خواهند شد و این چرخه چند سال دیگر برای همین قطعه جدید تکرار خواهد شد. البته این داستان همین طور خشک و خالی روایت نمی شود، بلکه با کمبود قطعات و افزایش و کاهش های نامتقارن و کلی ماجرای دیگر روی خواهد داد تا سازنده و توزیع کننده از قبال این قطعات به حداکثر سود دست یابند.
منبع : سرمایه
