بازار مي تواند از انحصار نوكيا خارج شود

نا نویسنده: م.ر.بهنام رئوف

دنياي اقتصاد – از ظهور اولین مغازه‌های فروش گوشی تلفن همراه در کشور نزدیک به 12 سال مي‌گذرد. دوران سلطه بی‌چون و چرای برخی از مارک‌ها در بازار این روزها پایان یافته و رقابت تنگاتنگی بین صاحبان 5 تولید‌کننده مطرح جهانی رخ داده است.

زمانی بازار ایران آن هم در نخستین سال‌های عمر تلفن‌همراه بی‌قید و شرط در اختیار نوکیا بود. نوکیایی که با ظهور رقبای سر سخت دیگر اما همچنان سهم بیشتر بازار را در اختیار خود قرار داده است. رقابت تولید‌کنندگان جهانی اما در کشور‌های مختلف تفاوت‌ای عمده‌اي با یکدیگر دارد. هر چند که بر اساس ارایه آمارهای جهانی جایگاه دوم در عرصه تولید در هر فصل بین سونی اریکسون، سامسونگ و موتورولا در حال تغییر است، اما شرکت 7 ساله سونی اریکسون طی این مدت توانسته سهم عمده‌اي از بازارهای جهانی را به خود اختصاص دهد. هر چند که این سهم هنوز فاصله بسیار زیادی با نوکیا دارد، اما این روزها در بین کاربران تلفن‌همراه از این دو مارک به عنوان رقبای سرسختی یاد مي‌شود.
سونی اریکسون اما سابقه طولانی‌ همچون نوکیا در بازار ایران ندارد. با این حال محصولات این شرکت هم اکنون توسط سه نماینده رسمی در بازار ایران توزیع مي‌شود. برای آشنایی بیشتر با سیاست‌های این شرکت در مقابل سایر رقبا و نیز برنامه‌های آن گفت‌وگویی با حسین پاینده، مدیر عامل شرکت پارس کامتل يكي از نمایندگان رسمی سونی اریکسون انجام دادیم که در ادامه مي‌خوانید.

برای شروع گفت‌وگو بپردازیم به اوضاع فعلی بازار تلفن‌همراه. به عنوان نماینده یک مارک معروف در بازار اوضاع فعلی این بازار را چگونه ارزیابی مي‌کنید؟
همان‌طور که مي‌دانید هر رشته‌اي یک طول عمری خاص در بازار دارد. صنایع نوینی همچون تلفن‌همراه طول عمری خیلی جوان‌تر نسبت به سایر اصناف دارند و در حال حاضر شاید 12 سال باشد که خرید و فروش تلفن‌همراه در کشور باب شده است. ر اوایل تعرفه واردات گوشی همانند زمان حاضر بسیار بالا بود و از مبادی قانونی صرف نداشت که گوشی وارد کشور شود و گوشی عموما به صورت قاچاق از مناطق آزاد فروخته مي‌شد و به صورت مسافری به شهرهای اصلی وارد مي‌شد. بعد از گذشت چهار سال وقتی که دولت با مشکلات این مهم روبرو شد با توجه به اینکه در آن زمان حجم واردات گوشی بسیار پایین بود تعرفه را در سال 80 به 4‌درصد کاهش داد که این تعرفه تا پایان سال 84 ادامه داشت. وقتی به آمار رجوع مي‌کنیم در سال 84، 95‌درصد از گوشی‌ها از مبادی قانونی وارد کشور مي‌شد و 5‌درصدی هم که غیرقانونی وارد مي‌شد فقط در حاشیه‌های مرزنشینی صورت مي‌گرفت؛ چرا که برای آنها صرف نمی‌کرد حتی کرایه حمل گوشی از هر گمرکی را بپردازد.
در ابتدای سال 85 که دولت تصمیم به احیای تولید داخلی گرفت و تعرفه را به 60‌درصد رساند بازار گوشی دستخوش تحولات عجیبی شد. بیش از دو سال و 70 روز است که همه در مورد مشکلات فعلی بازار به واسطه افزایش تعرفه صحبت کردند و در این مدت دولت تمام تلاش خود را انجام داد تا جلوی قاچاق را بگیرد.
از طرح رجیستری، ستاد مبارزه با قاچاق کالا، نیروی انتظامی و از هر توان و ایده‌اي که ارایه مي‌شد برای مبارزه با قاچاق این کالا استفاده کرد. حتی از سابقه و تجربیات شرکت‌های وارد‌کننده هم استفاده کرد. اما هر ایده‌اي که داده مي‌شد بالغ بر 6 ماه آزمون و خطای آن به طول مي‌انجامید. در انتها طرح مبارزه با گوشی‌های قاچاق در بازار آنچنان که باید و شاید موفق نبود، تا اینکه تصمیم به اخذ تعرفه‌اي منطقی گرفته و تعرفه واردات به 25‌درصد کاهش یافت. توجه داشته باشید که به باور ما شرکت‌های وارد‌کننده تعرفه منطقی در این بازار باید بین 4 تا 8‌درصد باشد.
با تعرفه 25‌درصد شرکت‌ها مي‌توانند گوشی‌های ارزان قیمت یا در مقطعی خاص برخی از مدل‌های گوش‌های گران قیمت را به کشور وارد کنند. ما هم همانند سایر همکاران در این مدت تابع قوانین بودیم. با شرکت مادر سونی اریکسون رایزنی‌هایی انجام دادیم ت بتوانیم خرید گوشی از این شرکت برای نمایندگان ایرانی را با یک قیمت کاملا استثنایی انجام داده تا با کاهش قیمت نهایی در بازار بتوانیم با قاچاق رقابت و مبارزه کنیم.
سونی اریکسون هم سعی کرد که این کار را انجام داده و قیمتی را برای ما محاسبه کرد تا گوشه‌اي از ضرر آن تعرفه 25‌درصد را جبران کند.
در این مقطع وجود نیروی انتظامی بسیار موثر است. طی چند هفته گذشته نیروی انتظامی در بازارها گوشی‌های بدون گارانتی اصلی را هدف قرار داده و اقدام به برخورد با فروشندگان و خریداران این نوع از گوشی‌ها پرداخته است. اما این کار باید ادامه دار باشد. متاسفانه در طول این مدت تجربه نشان داده که برخوردهایی از این دست مقطعی بوده است و اجرای طرح‌هایی از این دست تنها برای مقطعی کوتاه توانسته تا حدی اندک جلوی فعالیت قاچاقچیان را بگیرد. زمانی که فعالیت‌هایی از این دست صورت مي‌گیرد واردکنندگان قانونی مجالی برای فعالیت یافته و اقدام به سفارش به شرکت‌های مادر مي‌کنند. اما متاسفانه تا سفارش آن‌ها تایید و جنس آن‌ها به کشور وارد شود حداقل یک تا دو ماه این روند به طول مي‌انجامد؛ اما در آن زمان نظارت‌های مقطعی در بازار کاهش یافته و در نتیجه باز هم فعالیت قاچاقچیان از سر گرفته مي‌شود که نتیجه آن هم چیزی جز ضرر روی ضرر نخواهد بود.

در حال حاضر چند نمایندگی در سراسر کشور دارید؟ و به عنوان نماینده سونی اریکسون معیارهای قیمت‌گذاری شما در بازار ایران چیست؟
ما هم‌اکنون 500 نماینده در سراسر کشور داریم. 200 نماینده در تهران و 300 نماینده در سایر شهرها. تمام سعی و تلاش خود را در طی دو سال گذشته انجام دادیم تا با توجه به شرایط فعلی بتوانیم همچنان در بازار باقی بمانیم. ما طی دو سال گذشته تعمیرگاه‌های خود در سراسر کشور را گسترش دادیم و به این دلیل که نمی خواهیم مخاطبان شهرستانی زمانی که با مشکلی مواجه مي‌شوند مجبور به تحمل زمانی طولانی برای ارسال و تعمیر گوشی به دفاتر مرکزی را شاهد باشند. گسترش نمایندگان تعمیر در سراسر کشور هزینه‌های سرسام‌آوری را برای ما به همراه داشته و ما تمام این کارها را برای زمانی انجام دادیم تا با منطقی شدن تعرفه بتوانیم فعالیت خود را گسترش دهیم.

در بخش قیمت‌گذاری به هیچ عنوان به سایر رقبا نگاه نمی‌کنیم. واردات ما با درهم و دلار صورت مي‌گیرد. به تازگی قیمت دلار و درهم بالا رفت. همین تغییر قیمت باعث شد تا ما هم قیمت‌های خود را تغییر دهیم بدون در نظر گرفتن این موضوع که سایر رقبا در بازار چه برنامه‌اي را برای خود در نظر گرفتند. قیمت‌گذاری ما بر اساس قیمت تمام شده و بر اساس رقابت با قاچاقچی است یعنی در پایین‌ترین حد ممکن. حتی در یک سری از مدل‌ها همان یمت خرید را عرضه مي‌کنیم و در برخی از مدل‌ها هم پایین‌تر و بدون در نظر گرفتن مالیات. چراکه مجبوریم در بازار حضور داشته باشیم. در همین شرکت 62 کارمند در بخش سونی اریکسون و بالای 12 نفر هم در بخش موتورولا مشغول به فعالیت هستند. چهار تعمیر گاه سونی اریکسون و 2 تعمیرگاه هم موتورلا در اختیار دارد. به جز مناطق آزاد جمع پرسنل شرکت ما بالغ بر 90 نفر است. دو راه بیشتر روبروی ما نیست. یا باید همانند برخی از همکارانمان فعالیت خود را متوقف کنیم که با این کار چیزهایی که در این مدت به دست‌آورده‌ایم را از دست مي‌دهیم یا اینکه باید با درنظر گرفتن ضرر و زیان‌های ناشی از کار همچنان حضور خود در بازار را حفظ کنیم که ما راه دوم را انتخاب کردیم.

چند‌درصد بازار به شکل کامل در اختیار سونی اریکسون قرار دارد؟
بر اساس آخرین آماری که ما در اختیار داریم هم‌اکنون نزدیک به 51‌درصد بازار در اختیار نوکیا است. 30 تا 32‌درصد سونی اریکسون، 5/16‌درصد سامسونگ و مابقی هم به مارک‌های دیگر و پکت‌پی‌سی‌ها و گوشی‌های چینی تعلق دارد.

سونی اریکسون همیشه بین 20 تا 32‌درصد سهم بازار را در اختیار داشته در بهترین حالت 32‌درصد و در بدترین حالت 25‌درصد هم‌اکنون در بهترین وضعیت قرار دارد.

چرا مارکی همچون شما هیچ وقت نمی‌تواند بازاری همچون نوکیا را داشته باشد؟
سوال خوبی است. من 9 سال در ایراتل کار مي‌کردم و فقط نوکیا مي‌فروختم. هیچ گوشی‌اي به جز نوکیا نه دستم مي‌گرفتم و نه مي‌فروختم. در آن زمان 75‌درصد بازار ایران در اختیار نوکیا بود.
زمانی که از نوکیا مي‌خواستیم جدا شویم به مدیران اعلام کردیم که با رفتن ما 15‌درصد از سهم بازار نوکیا در ایران کاهش یافته و به برند جدید اضافه خواهد شد. و این اتفاق افتاد چرا که ما یک تیم جدا شده از نوکیا بودیم و از زمانی که ما به سونی اریکسون پیوستیم بازار این مارک از 5‌درصد به 30‌درصد و نوکیا از 75‌درصد به 50 تا 51‌درصد رسیده است. اما یک واقعیت در این بین وجود دارد و آن این است که نوکیا بهتر و قوی‌تر است. همین اندازه که ما توانسته‌ایم سهم بازار این شرکت را از 75 به 50‌درصد برسانیم یعنی دیوار بزرگی را از سر راه برداشته‌ایم. بگذریم که سونی اریکسون هیچ وقت قدر این اتفاق و این سهم از بازار را نمی‌داند. سهم نوکیا از این پایین‌تر هم خواهد آمد به شرطی که سونی اریکسون هم فعالیت خود را بیشتر کند.

جالب است – بدانید که نوکیا در حال حاضر بالغ بر 60 مدل گوشی آماده فروش دارد که بالغ بر 50 مدل آن مورد استقبال مردم واقع شده؛ اما سونی اریکسون 40 مدل دارد که از این تعداد 14 مدل چنين وضعيتي دارند. فاصله 14 مدل تا 50 مدل فوق‌العاده زیاد است. موتورولا 40 مدل دارد؛ اما تنها دو مدل آن مورد استقبال مردم قرار گرفته است. سامسونگ شاید 40 مدل داشته باشد، اما 4 مدل بیشترین فروش را دارد. فرق برندها در این قسمت مشخص مي‌شود. به همین دلیل است که نوکیا از همه بالاتر است و نصف بازار را در اختیار دارد. به این دلیل که تنوع محصولات نوکیا فوق‌العاده بالا است.

چرا سونی اریکسون در ایران رسمی فعالیت نمی‌کند و مانند نوکیا نماینده و شفافیت در فعالیت ندارد؟
نوکیا بازار ایران را به درستی شناخته و آن را باور دارد به همین دلیل است که سه نماینده در کشور دارد. بعد نماینده‌ها را یک پله عقب فرستاد و خودش با یک نماینده در ایران حضور پیدا کرد و آن نماینده در تمام مسائل و مشکلات آن دخیل است. حالا چرا نوکیا در ایران حضور دارد،اما سایر مارک‌ها چنین حضوری را ندارند، سوال بسیار مهمی است.
جالب است که بدانید نوکیا نسبت به سونی اریکسون از لحاظ وسعت شرکت مانند یک دریاست به یک دریاچه. سونی‌اریکسون از لحاظه سرمایه، تعداد پرسنل، ارزش و تولیدات خیلی كوچك‌تر از نوکیا است. همچنین جالب است که بدانید کارخانه و سرمایه سامسونگ بسیار بیشتر از نوکیااست، چرا که در همه زمینه‌ها فعالیت مي‌کند. در نتیجه وقتی یک شرکت بزرگ مي‌شود تبلیغات هم بزرگ مي‌شود. تمام نمایندگان سونی اریکسون هزینه تبليغات را خود تامین مي‌کنند. شاید عدم سرمایه‌گذاری از سوی سونی اریکسون برای تبلیغات مهمترین عامل در پایین بودن این برند نسبت به نوکیا باشد.

اما در خاورمیانه این برند به عنوان رقیبی جدی برای نوکیا محسوب مي‌شود، این‌طور نیست؟
در ایران بله، اما در خاورمیانه خیر. شما وقتی در افغانستان هستید متوجه مي‌شوید که رقیب نوکیا، سامسونگ است. وقتی به عراق مي‌روید رقیب نوکیا، موتورولای آمریکایی است و در تمام کشورهای خاورمیانه رقبای نوکیا با هم فرق مي‌کنند.

جالب است که بدانید مردم ایران همیشه به دنبال نوآوری هستند و شاید تنوع محصولات سونی اریکسون هر چند اندک باعث شده تا رقیبی سرسخت و جدی برای نوکیا باشد، اما در ایر کشورها فاصله زیادی بین سونی اریکسون با نوکیا وجود دارد.

در مورد نمایندگی‌ها صحبت کنیم. اولین نماینده سونی اریکسون در ایران کدام شرکت بود؟
سیتادل اولین نماینده این شرکت در ایران بود. سیتادل از لحاظ تعمیرات و خدمات پس از فروش هم‌اکنون خیلی قوی‌تر از سایر نماینده‌ها است. بعد از این شرکت نیکاتل به بازار وارد شد و بعد کامتل.

در یک مقطع زمانی فعالیت برخی نماینده‌های سونی اریکسون به دلیل افزایش تعرفه و حجم بالای گوشی‌های قاچاق متوقف شد. وقتی که فعالیت یک شرکت متوقف مي‌شود تا دو ماه اسم شرکت در ذهن‌ها باقی مي‌ماند اگر خیلی بزرگ باشد و تبلیغات زیادی داشته باشد ممکن است تا 4 ماه باز هم اسمش باقی بماند. اما وقتی زمان طولانی‌تر مي‌شود، به تدریج آن نام هم کمرنگ‌تر مي‌شود.

از سهم 32‌درصدی سونی اریکسون در ایران چند‌درصد در اختیار گارانتی‌های قانونی است؟
بر اساس آمار ما 8‌درصد به نمایندگان رسمی تعلق دارد و مابقی سهم بازار هم در اختیار قاچاقچی‌ها قرار دارد.

قیمت شما در کل کشور یکسان است یا با توجه به مختصات جغرافیایی تفاوت دارد؟
قیمت ما در کل کشور یکسان است. ما کاری کردیم که نمایندگان ما در شهرهای بزرگ درست هم قیمت ما در تهران فروش داشته باشند.

نیاز بازار را از لحاظ سلایق مي‌سنجید؟
متاسفانه د این زمینه همه شرکت‌ها بسیار ضعیف عمل مي‌کنند. به قدری شرکت‌های واردکننده درگیر مسائل گوناگونی که به واسطه قاچاق برای آن‌ها پیش آمده هستند که وقت برای تحقیق از سلایق بازار را ندارند.

پیش‌بینی سونی اریکسون از بازار پیش رو چیست؟
اگر من جای سونی اریکسون بودم 50‌درصد از توان منطقه‌اي خود را روی ایران مي‌گذاشتم. کم پیش مي‌آید در دنیا که کشوری به این شکل نسبت به یک مارک علاقه‌مند شود. اگر خاطرتان باشد 10 سال پیش 90‌درصد بازار در اختیار نوکیا بود و مابقی در اختیار ساژم، اریکسون و آلکاتل قرار داشت. یک روز در یکی از بزرگراه‌ها تابلویی دیدم که تنها کلمه «تلفن‌همراه سامسونگ» را تبلیغ کرده بود. بعد از 6 ماه اولین گوشی‌های سامسونگ با گارانتی پارس قائم به بازار عرضه شد. ما اصلا فکر نمی‌کردیم که این گوشی رقیب ما یعنی نوکیا باشد. اما این گوشی با منشی تلفنی و تنوع رنگی که داشت سهم به سزایی از بازار را به خود اختصاص داد. در آن زمان نوکیا با دو گوشی 3310 و 8210 در بازار حضور داشت، اما سامسونگ با همان یک مدل به دلیل تنوع رنگی که داشت سهم خوبی از بازار را گرفت. در آن زمان سامسونگ بازار را از دست نوکیا گرفت به شکلی که تنها 30‌درصد در اختیار نوکیا و 60‌درصد در اختیار سامسونگ قرار گرفت.

گرفتن سهم دوباره از یک بازار بسیار مشکل است. بنا به دلیل مختلف سهم سامسونگ در بازار کاهش یافت که یکی از این دلایل مي‌تواند شروع تنوع مدل‌های نوکیا در بازار باشد.

ملاک‌های شما برای واردات یک مدل چیست؟
تقاضای بازار.

این تقاضای بازار برای شما چه معنی‌اي دارد؟ تکنولوژی بالاتر از رقبا یا …
تولید‌کنندگان به صورت کلی در یک فصل چندین مدل گوشی تولید و روانه بازار مي‌کنند. ما برای بار اول از تمام مدل‌ها به یک تعداد برابر سفارش مي‌دهیم، اما در سفارش دوم با توجه به میزان فروش گوشی‌ها تصمیم مي‌گیریم که از چه مدل‌هایی بیشتر وارد کنیم. فقط خود بازار مشخص مي‌کند که به چه گوشی‌اي نیاز دارد. البته شاید تا 10‌درصد هم حرکات نمایندگان اثر‌گذار باشد. مردم ایران بسیار باهوش هستند. شاید تولید‌کنندگان بتوانند برخی مدل‌های ضعیف خود را در ویتنام یا آفریقا به فروش برسانند، اما مردم ایران در انتخاب کالای خود بسیار باهوش انتخاب مي‌کنند.

تمرکز سونی اریکسون برای تولید بیشتر روی چه گوشی‌هایی است؟
سونی اریکسون در بازار گوشی‌های ارزان قیمت خیلی ضعیف است، اما نوکیا خیلی قوی است. نوکیا در گوشی‌های گران قیمت هم فوق‌العاده قوی ظاهر شده است. اما سونی اریکسون در رنج میانی یعنی نه ارزان و نه گران قدرت خود را نشان داده است. سونی اریکسون تمام تلاش خود را روی گوشی‌هایی گذاشته است ک از لحاظ قیمت در حد وسط قرار دارند یعنی نه گران هستند و نه ارزان. شما از سونی اریکسون هیچ وقت گوشی مشابه N95 را نمی‌ببینید که قیمتش بالای 500‌هزار تومان باشد از سوی دیگرگوشی‌های 20 تا 30‌هزار تومانی هم نمی‌بینید. گوشی‌های این مارک از 70 تا 80‌هزار تومان شروع مي‌شود و تا 370‌هزار تومان ادامه پیدا مي‌کند.

میزان همبستگی قیمت کالا و خدمات به چه صورتی است؟ آیا تفاوت قیمتی که بین گوشی گارانتی‌دار شما با مشابه بدون گارانتی وجود دارد باعث مي‌شود تا خریدار به سمت گوشی گارانتی‌دار جذب شود یا خدمات پس از فروش؟
در سال 85 از هر 10 نفری که وارد یک مغازه مي‌شدند، 7 نفر متقاض گوشی گارانتی‌دار بودند. به محض افزایش تعرفه و ورود گوشی‌های قاچاق، فرهنگ عوض شد و در سال 86 از هر 10 نفری که وارد مغازه مي‌شدند تنها یک نفر سراغ گوشی گارانتی‌دار را مي‌گرفت. جالب است بدانید همان یک نفر هم با جملاتی همچون گارانتی به چه دردی مي‌خورد؟ خودم برايت گوشی را گارانتی مي‌کنم و غیره از سوی فروشنده مواجه مي‌شد؛ چراکه فروشنده به دلیل شوکی که افزایش تعرفه به بازار وارد ‌آورده بود مي‌خواست هر چه سریع‌تر کالای موجود در انبار خود را بفروشد. وقتی ما با این مساله مواجه شدیم به این نتیجه رسیدیم که دیگر نمی‌توان با قیمت بالا خدمات هم ارائه داد. در حال حاضر با توه به حجم گوشی‌های قاچاقی که در بازار وجود دارد، اما باز هم از بین 10 مشتری حداقل 3 مشتری تقاضای گوشی گارانتی‌دار را دارند. بر همین اساس تا یک سال دیگر رقمی که ما برای خدمات پس از فروش در نظر داریم باید به قدری اندک باشد که متقاضی به خاطر تفاوت اندک قیمت بین گارانتی‌دار و بدون گارانتی گوشی‌های گارانتی‌دار را انتخاب کند.

گارانتی در تهران بیشتر طرفدار دارد یا شهرستان؟
شهرستانی‌ها طی سال‌های گذشته به دلیل اینکه تعمیرگاه مرکزی از آنها دور بود و برای تعمیر باید مدت زمان نسبتا طولانی را صبر مي‌کردند، کمتر طرفدار گوشی‌های گارانتی‌دار بودند. البته به جز استا خراسان؛ چرا که مسوولان این استان اجازه فروش گوشی بدون گارانتی در بازارهای این استان را نداده اند. در شهرستان‌ها شاید 20‌درصد از فروش روزانه فروشگاه‌ها به گوشی‌های گارانتی‌دار تعلق داشته باشد و 80‌درصد در اختیار گوشی‌های بدون گارانتی است.

چرا در صنف فروشندگان گوشی تلفن‌همراه هیچ شفافیتی در قیمت‌ها وجود ندارد؟ چرا فروشندگان این صنف همانند سایر اصناف از درج قیمت گوشی پشت ویترین مغازه‌ها گريزان هستند؟
درمورد کالایی مانند تلفن‌همراه نمی‌توان این کار را کرد. چرا که در حال حاضر نزدیک به 200 مدل گوشی در مارک‌های مختلف در بازار موجود است. در نظر داشته باشید که قیمت این کالا متاثر از نوسانات ارز در جهان است. این اتفاق فقط در ایران نیست و در سایر کشورها هم وضع به همین گونه است؛ چرا که سازندگان این وسیله به صورت کلی خیلی سریع به تولید مدل‌های جدید رو مي‌آورند. البته این نکته را هم در نظر داشته باشید که تقاضای بازار، تنوع و روی کار آمدن امکانات جدید باعث شده است تا سازندگان مطرح جهانی خیلی سریع خطوط تولید جدیدی را در کارخانه‌های خود به کار گیرند در نتیجه با توجه به عرضه و تقاضا در بازار قیمت این کالا هم نوسان خواهد داشت. در نتیجه عرضه این کالا در بازار بیشتر با کاهش قیمت روبرو است تا افزایش.

به عنوان آخرین سوال، با وجه به این مساله که مهم‌ترین مشکلات موجود در بازار گوشی به دنبال افزایش تعرفه واردات این کالا و به بهانه حمایت از تولیدات داخلی صورت گرفته است، آینده تولید در ایران را چگونه ارزیابی مي‌کنید؟
به اعتقاد ما تولید موبایل در ایران عملی نخواهد شد چرا كه ما نمی‌توانیم که ذائقه مردم را عوض کنیم. من نمی‌توانم سر فرزندم را کلاه گذاشته و گوشی ایرانی برای او بخرم. اگر هم بتوانم این کار را انجام دهم مطمئن باشید در اولین برخورد با دوستانش از من مي‌خواهد که گوشی خودم را با گوشی او عوض کنم!. مهم‌ترین مساله در تولید گوشی تلفن‌همراه مارک آن گوشی است. در حال حاضر تولید‌کنندان خارجی 15 سال است که از ما جلو‌تر هستند. در نظر داشته باشید که طی 15 سال گذشته مارک آن‌ها چه در بازارهای داخلی و چه در بازارهای خارجی جا افتاده است. رقابت در این بازار به شکلی است که حتی تولید‌کنندگان مطرح جهانی در پاره‌اي از مواقع برای گرفتن سهم بیشتر از این بازار با یکدیگر ادغام مي‌شوند و در پاره‌اي از موارد نیز به دلیل عدم سرمایه لازم چه از لحاظ مالی و چه از لحاظ علمی دست از کار مي‌کشند. حال در نظر داشته باشید که در چنین شرایطی ما به یکباره تصمیم گرفتیم که پا به عرصه تولید بگذاریم. در صنعت تلفن‌همراه، تولید دیگر معنا ندارد. در همین لحظه بسیاری از شرکت‌های مطرح تنها طراحی کالاهایشان را خود انجام مي‌دهند و تولید آن را به عهده کارخانه‌های چینی یا مالزیایی واگذار مي‌کنند؛ چرا که قیمت تمام شده محصولات برای آنها بسیار اهمیت دارد. آن‌ها تمام توان خود را در بخش تحقيق و توسعه بازار معطوف کرده اند. تا آنجایی که من در جریان هستم سونی اریکسون به هیچ وجه قصد سرمایه‌گذاری در ایران ندارد؛ چرا که تولید در ایران برایش صرفه اقتصادی ندارد. بر فرض ایجاد ظرفیت تولید یک‌میلیون گوشی در سال و فروش آن، بر اساس آمارهای منتشر شده ایران سالانه به 9‌میلیون گوشی دیگر نیازمند است. هوش مخاطب ایرانی را هم در نظر داشته باشید. کاربران ایرانی حتی ار در تعداد خدماتی که اپراتورها به آنها ارائه مي‌دهند در مضيقه باشند، اما باز هم شش ماه یکبار دوست دارند گوشی‌اي در اختیار داشته باشند که با فن‌آوری‌های روز همراه باشد. در نتیجه مطمئن هستم که طرح تولید با شکست روبرو خواهد شد کما آنکه بعد از گذشت دو سال این طرح همچنان بدون هیچ نتیجه باقی مانده است.