نام نویسنده: على محمد آقازمانى
شرق – افزايش سطح كسب و كار براساس شاخص هاى فناورى اطلاعات و ارتباطات ، تاثير مستقيمى در ارتقاى اشتغال مولد و ارتقاى سطح بهره ورى در فناورى هاى روز شده است. فرايندى كه رسانه هاى نسل سوم براى ساكنان دهكده جهانى مك لوهان به ارمغان آورده است، نقشى به مراتب بيش از اختراع برق اديسون در چند سده پيش داشته است. ارزش افزوده اى كه فناورى اطلاعات در حوزه هاى گوناگون براى فعالان خود به ارمغان آورده ، تاكنون در تاريخ علم و تجارت بى سابقه بوده است.
در حقيقت، پول در سرزمين هايى است كه امروزه از آنها به سرزمين ديجيتال نام مى برند. پولى كه بر خلاف روش هاى سنتى كسب درآمد ، به ۲ مولفه بنيادى نياز ندارد: يكى سرمايه گذارى كلان و ديگرى ، مكان و زمان خاص! امروز ، بر درآمد و روش هاى درآمدزايى بزرگان فناورى اطلاعات دنيا نگاه مى كنيم. اميدواريم نام يك شركت ايرانى هم حداقل تا ۲۰ سال آينده در فهرست برترين هاى آى تى جهان قرار بگيرد.
• سهام هاى ميلياردى
در فهرست باشگاه ثروتمندان جهان، هم چون چند سال اخير، نام پدر سيستم عامل هاى دنيا ، بيل گيتس به چشم مى خورد. ۴۵ ميليارد دلار سرمايه، رقمى است كه مجله مشهور فورچونwww.fortune.com در سال ۲۰۰۴ براى رهبر مايكروسافت اعلام كرد. حضور گيتس در صدر باشگاه ثروتمندان و عدم تغيير در رتبه وى در ۵ سال اخير، نشان دهنده ارزش و نوع اثربخشى فراگير سرمايه هاى موجود در فناورى اطلاعات است كه بيشترين حجم گردش مالى سال هاى اخير را در حوزه صنعت و تجارت به خود اختصاص داده است.
بيش از يك سوم كل گردش تجارت جهانى در سال گذشته، متعلق به حوزه فناورى اطلاعات و رسانه هاى ديجيتال بود كه اين مسئله، هشدار بزرگى براى كشورهاى دور افتاده از تجارت الكترونيك
commerce -e به شمار مى رود. براساس گزارش گلدن ساچز، در سال ۲۰۰۵ ميلادى، انتظار مى رود كه سقف هزينه هاى صرف شده در بخش تبليغات آن لاين online advertising به ۲/۱۸ ميليارد دلار برسد و از اين راه ، هزاران سايت معتبر وب كه رقم بازديده كننده اى بيش از ۱ ميليون HIT در روز دارند، بزرگان صنايع و تجارت جهان را به سمت و سوى اين بازار پرطمع جذب كنند. بيش از ۵۰ ميليون سايت اينترنتى كه تا اوايل سال ۲۰۰۵ براساس گزارش www.webhosting.info راه اندازى شده است ، ميليون ها دلار را به جيب شركت هاى ارائه دهنده hosting و شركت هاى طراحى وب كرده است. حجم بالاى اشتغال زايى كه در ۲۰ سال اخير در حوزه رسانه هاى نسل سوم ايجاد شده است، تاكنون با هيچ مقطع تاريخى قابل مقايسه نيست. شركتى مثل گوگل ، سايت به ظاهر كوچك www.google.com را با امانات بى نظيرى كه در اختيار كاربران خود قرار مى دهد و همگى اكثراً رايگان است، با ۱۱۰۰ كارمند در ۲۰ كشور جهان مديريت مى كند.
جالب آن است كه برخى از اين كارمندان، فقط در خانه خود نشسته اند و پس از ارائه گزارش كارى ماهانه خود ، حقوقشان روى كارت هاى اعتبارى صادر مى شود. در حالى كه يك بار هم به دفتر گوگل مراجعه نكرده اند. وضع در مايكروسافت و ياهو و آمازون نيز تقريباً چنين است. كاهش هزينه هاى فيزيكى و سربارى كه قبلاً براى شركت هاى تمام فيزيكى ايجاد مى شد، اين بار كم و به اين ترتيب ، رقم نهايى توليد يك محصول از سوى فروشنده، بسيار كمتر از رقم هاى توليدى در سال هاى گذشته ست. وضع در صنعت سخت افزار نيز به اين ترتيب است. تا پايان سال ۲۰۰۵ ميلادى، تعداد ۷۹۵ ميليون گوشى تلفن همراه توسط شركت هاى ممتازى چون نوكيا ، سونى، ال جى و زيمنس در جهان به فروش رفته است و پيش بينى مى شود كه اين رقم به ۹۰۰ ميليون گوشى تلفن همراه در سال ۲۰۰۶ بالغ شود. يعنى از هر ۷ نفر در دنيا، يك نفر صاحب موبايل است.
با رشد اينترنت در كشورهاى مختلف جهان ، امروز به راحتى مى توان ادعا كرد كه از هر ۶ نفر، يك نفر روزانه به اينترنت متصل مى شود و ۱۵ درصد كل جمعيت ۶ ميلياردى كره خاكى ، داراى يك نشانى پست الكترونيك فعال هستند. يعنى ۱۵ درصد جمعيت كره زمين آن لاين و در دسترس الترونيكى هستند! آيا اين باور را ۳۰ سال پيش نيز مى توانستيم به ذهن خطور دهيم ؟ مايكروسافت در ۲۰ سال فعاليت خود با فراز و نشيب هاى فراوانى روبه رو بوده است. از dos6.2 تا ويندوز لانگهورن ، غول نرم افزارى دنيا را در ۳۱ اوت ۲۰۰۵ ميلادى، با ۲۹۴ ميليارد دلار ارزش سهام مواجه كرده است. اينتل و IBM هر يك با ۱۵۷ و ۱۲۹ ميليارد دلار ارزش سهام، در رتبه هاى دوم و سوم بعد از مايكروسافت قرار دارند. سهام بزرگان وب سايت در اينترنت نيز رو به افزايش است. گوگل، ۲۸۸ دلار به ازاى فروش هر سهم خود در آمد دارد و خرده فروشى ebay.com نيز ۴۸ دلار قيمت هر سهم خود را تعيين كرده است و ۳ برابر خرده فروشى amazon.com ، يعنى به مقدار ۵۸ ميليارد دلار سرمايه در اختيار دارد.
• درس هاى ديجيتالى
گسترش فعاليت هاى متنوع و تجارى سايت هاى مشهور وب ، درآمدهاى مضاعفى را به جيب صاحبان امپراتورى هاى ديجيتال ، سرازير كرده است و بر رونق سرزمين ديجيتالى افزوده است. بسيارند كسانى كه راه كسب و كار را در قرن بيستم، از اساتيد مدرسه هاى آموزش عالى تجارت و اقتصاد هاروارد و كمبريج ياد گرفتند. اما الان ، مدرسه گوگل ، ياهو و آمريكن آن لاين، با رفتار سازمانى الكترونيكى e- organizational behavior خود ، درس درآمدزايى را در دهكده جهانى به كاربران ياد مى دهند. اين درس، بر ۳ مولفه كلى خلاصه مى شود: نوآورى ، نوآورى، نوآوري. بله، نوآورى رمز بقا و پيروزى در دنياى كنونى مشهور به موج سوم تافلر است. ارزش افزوده ، كاربردى كردن خلاقيت، مديريت بهينه مدرن، بسيج نيروهاى مادى و معنوى در برنامه ريزى مبتنى بر هدفى كه پيتر دراكر www.peterdrucker.com آن را ابداع كرد، همه و همه در چارچوب اين مولفه راهبردى خلاصه شده است. محصولات نوآورى هاى اينترنتى اخير كه توسط چند شركت بزرگ ارائه خدمات وب ايجاد شده است، نشان دهنده بارز تبلور فكرهاى ديجيتالى در سال هاى آغازين هزاره سوم است. هزاره اى، كه امروز نام هزاره ديجيتالى Digital Millennium)) براى آن ثبت شده است.
گوگل با راه اندازى بيش از ۱۲ لابراتوار در حال توسعه و ارائه بيش از ۳۰ كاربرد مختلف براى كاربران ميليونى خود، درآمد نجومى وب مدار خود را در سيليكون ولى براساس خدمات جست وجوى وبى ، ارتقا مى دهد. هر چند وقت يك بار، يك سرويس جديد از گوگل، تاثير مستقيمى در افزايش سهام اين شركت گذاشته است و امروز كه سرويس جست وجوى نقشه هاى ماهواره اى برخى از نقاط اروپا و آمريكا، توسط اين شركت ارائه شده است ، هزاران نفر از سرويس ماهانه اين خدمات بهره جسته اند. يك عده با پرداخت ماهانه ۲۰ تا ۴۰۰ دلار در سال از سوريس گوگل ارث http://earth.google.com استفاده مى كنند و از كيلومترها بالاتر، ساختمان خو را مشاهده مى كنند و از يك طرف هم ، مراكز نظامى كره جنوبى از پخش تصاوير توانايى نظامى خود از طريق اين سرويس خشمگين مى شوند.
سرقت ۵ ميليارد دلارى موسيقى ديجيتال در وب در سال گذشته نيز از جمله مخرب ترين نقش فناورى ديجيتالى در اقتصاد به شمار مى رود كه در كنار فعاليت هاى هكينگ و دزدى هاى ديجيتال ميليون دلارى در اروپا و آمريكاى شمالى، درس هاى غيراخلاقى دنياى ديجيتال در حال افزايش است. اگرچه بسيارى از كشورها، سالانه ميليون ها دلار صرف مقابله با هرزه نگارى در صفحات وب مى كنند، اما همچنان تجارت سكس در وب، پول خوبى را در جيب استكبار اينترنتى مى ريزد.
• بازار دييتال ايران
سرزمين ديجيتالى ايران در حال شكل گرفتن است. از اواخر دهه شصت كه بحث سازندگى و پايان جنگ تحميلى و تقويت بخش خصوصى در دستوركار سران نظام قرار گرفت، افق هايى در تدوين و استقرار نظام آى تى مدار كشور با تشكيل شوراى عالى انفورماتيك ايران www.shci.ir شكل گرفت كه بعداً با ايجاد شوراى عالى فناورى اطلاعات و تغيير نام وزارت پست و تلگراف و تلفن به وزارت فناورى اطلاعات و ارتباطات هدفمند شد.
برگزارى حداقل ۱۰ دوره نمايشگاه بين المللى اله كامپ ، اله سيت، نمايشگاه بين المللى مخابرات و تدوين طرح توسعه و كاربرد فناورى اطلاعات ايران يا تكفا www.takfa.ir از جمله نمونه كارهاى ساختارى صورت گرفته در زمينه استقرار سرزمين ديجيتالى در ايران است. دولت الكترونيك ايران از پايان دوره رياست جمهورى آقاى هاشمى تا پايان دوره رياست جمهورى آقاى خاتمى ، بيش از ۱۰۰ ميليارد تومان در قالب طرح تكفا و از سوى سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور ، فقط براى توسعه سايت هاى دولتى وب ايران در اينترنت بودجه دريافت كرد و ميلياردها تومان نيز براى توسعه تحقيق و توسعه برنامه هاى نرم افزارى و سخت افزارى بخش خصوصى كه محرك دولت الكترونيك ايران است ، ظرف اين سال ها پرداخت گرديد. گسترش ۵۶ هزار كيلومترى كابل فيبرنورى در ايران د سال جارى، بخشى از بسترسازى هاى سرزمين ديجيتالى در ايران زمين به شمار مى آيد كه نويد آينده اى درخشان را براى فعالان اين بخش به ارمغان مى آورد.
• • •
به نظر مى رسد، رسيدن به سرزمين هاى ديجيتالى، نياز به اكتشاف عجيب ندارد. اين سرزمين ها كشف شدنى نيست بلكه ساختنى است و شهرك هاى ديجيتالى را مانند نمونه هاى خارجى آن، بايد به همت و تلاش متخصصان ايرانى راه اندازى كرد. اين تلاش، نيازمند برنامه ريزى كلان و مدون و هوشمند دولت و توجه به نيازهاى مختلف كشور در عرصه هاى گوناگون است. اعطاى بودجه هاى كلان وقتى قابل توجيه است كه نيازهاى مربوطه در جهت گسترش بستر الكترونيكى شدن شهرها و روستاهاى كشور به سوى سرزمين ديجيتال گام بردارد.
