بی بی سی- ده سال پيش يک مهندس نرم افزار فرانسوی ايرانی تبار که ساکن کاليفرنيا در آمريکا بود، در اوقات فراغت کار روزمره اش سيستم نوينی را برای داد و ستد اينترنتی براه انداخت.
پی ير اميديار تنها ۲۸ سال داشت که در خلال يک تعطيلی طولانی آخر هفته برنامه اوليه سيستمی را نوشت که به حراجی eBay تبديل شد. اما هنگام راه اندازی آن سايت در چهارم سپتامبر ۱۹۹۵ چنين نامی بر آن نهاده نشد. بلکه با نام بی پيرايه تر “شبکه حراج” (Auction Web) شناخته می شد.
روز افتتاحيه چندان موفقيت آميز نبود. در حقيقت اين سايت در ۲۴ ساعت اول حياتش هيچ بازديد کننده ای را جذب نکرد.
اما ظرف چند هفته دهها قطعه برای فروش در آن عرضه شد، از جمله انباری در آيداهو و يک اتومبيل رولزرويس مدل ۱۹۳۷.
تا آخر سال ۱۹۹۵ چندين هزار حراج برگزار شد و بيش از صد هزار پيشنهاد قيمت از راه رسيد. اکنون eBay در ۳۴ کشور دنيا ۱۵۷ ميليون نفر کاربر دارد و انتظار می رود امسال سود ساليانه آن به يک ميليارد دلار برسد.
چارلز آبرامز، مدير پژوهش ر موسسه گارتنر می گويد: “اين سايت يقينا فرزند خلف عصر رونق شرکتهای اينترنتی است.”
از افسانه تا واقعيت
درباره روزهای آغازين فعاليت “شبکه حراج” که در سال ۱۹۹۷ به eBay تغيير نام يافت، افسانه ها بافته شده است.
بنا به يک افسانه، اين سايت به آن دليل پديد آمد که نامزد آقای اميديار، پم وسلی، می خواست با کسانی که در سرگرمی وی در مورد مبادله بسته های شکلات شرکت Pez سهيم هستند، در ارتباط باشد.
اين افسانه محصول مجريان روابط عمومی است ولی اين مساله واقعيت دارد که اولين جنس فروخته شده در اين سايت، جهت نمای ليزری شکسته آقای اميديار بود که با وجود اين که اساسا بی ارزش بود، ولی ۱۴ دلار فروخته شد.
بعد از اين شروع حقير، تحولات بزرگ يکی پس از ديگری از راه رسيد:
اين سايت در فوريه ۱۹۹۶ برای اولين بار از کاربران درصدی از حراجها را مطالبه کرد و به کسب و کاری واقعی تبديل شد. همچنين يک سيستم بازخورد ارايه شد تا خريداران و فروشندگان بتوانند به يکديگر رتبه بدهند.
در ژوئن ۱۹۹۶ درآمد ماهيانه اين سايت به ده هزار دلار رسيد و باعث شد آقای اميديار کارش را رها کند و تمام وقتش را صرف اين پروژه کند.
در سال ۱۹۹۷ اين سايت که به تازگی eBay ناميده می شد، يک ميليونمين حراج خود را برای فروش يک اسباب بازی ساخته شده بر اساس شخصيتی کارتونی برگزار کرد.
مگ وايتمن در سال ۱۹۹۸ به عنوان مدير اجرايی به اين شرکت پيوست. چندی بعد در همان سال اين شرکت با يک ميليون کاربر ثبت نام شده، سهامی عام شد.
در سال ۱۹۹۹ eBay در بريتانيا و آلمان سايت محلی داير کرد و توانست بر نقص فنی بزرگی که اين سايت را برای ۲۲ ساعت تعطيل کرده بود، فايق آيد.
در سال ۲۰۰۱ اين شرکت از Amazon به عنوان پر بيننده ترين سايت تجارت الکترونيکی سبقت گرفت و يک سال بعد سرويس Paypal را که مخصوص پرداخت پول از طريق اينترنت است، خريد، اما در ژاپن با مانع بزرگی مواجه شد و بعد از واگذاری عرضه رقابت به ياهو از آن بازار خارج شد.
رقابت بی سابقه
جواهر فروش Tiffany’s در آمريکا حتی سعی کرده است از eBay بخاطر فروش نسخه بدلی جواهراتش به دادگاه شکايت کند و خواستار غرامت يک ميليون دلاری برای هر قطعه بدلی شده است.
اين سايت به نوبه خود می گويد که قرار گرفتن چنين اقلامی در حراجش ممنوع است و اين حق را برای خود محفوظ می داند که آنها را بردارد.
اما چارلز آبرامز، از موسسه گارتنر عقيده دارد دستاورد eBay “توانبخشی به مصرف کنندگان و در وهله بعد کسب و کارهاست تا بتوانند در بازاری جهانی به شيوه هايی بی سابقه به رقابت بپردازند.”
وی به بی بی سی گفته است: “اگر ۱۵ سال پيش می خواستم يک پلاک کمياب خودرو را بفروشم، ناچار بودم به عتيقه فروشی محل بروم و خدا خدا کنم که بخشی از ارزش آن را به من بدهند. آن موقع بازاری انبوه فرارويم باز نبود.”
اما آقای آبرامز عقيده دارد ديدگاه غالب قديمی درباره eBay به عنوان پاتوقی برای افراد مايل به فروش اشيای کلکسيونی به سرعت منسوخ می شود، هر چند که اين شرکت هنوز به روحيه اجتماع پرور خود مباهات می کند.
فروش فله ای
اين تحليلگر به بی بی سی گفته است که امروزه ۶۰ درصد آگهی های اين سايت با ماشين نوشته می شوند، يعنی شرکتهای کوچک با استفاده از تازه ترين فناوری اينترنت آگهی ها را خودکار بهنگام کرده و نقش بسزايی در رونق تجارت الکترونيکی ايفا می کنند.
وی استدلال می کند که گام بعدی برای eBay اين است که به بازاری برای کسب و کار شرکتها تبديل شود و محملی را برای عرضه و خريد کلان کالا فراهم آورد.
ريچارد آمبروس، سخنگوی اين سايت تاييد می کند که شرکتش می خواهد به کاربران اين امکان را بدهد که تا بتوانند فله ای معامله کنند.
وی به بی بی سی گفته است: “اگر می خواهيد مثلا ۵۰ هزار کيسه يا ۲۵ هزار آجر را بفروشيد، می توانيد اين کار را در سايت ما انجام دهيد، ولی تجربه جالبی نخواهد شد. ما در چند سال آينده، عمده فروشی را در اين سايت آسان تر خواهيم کرد.”
رمز رشد
آقای آمبروس می گويد که با وجود موقعيت برتر eBay در بسياری از کشورها، ما در آسيا تحت فشار زيادی از سوی ياهو قرار داريم. ما در چين نبرد شديدی با اين شرکت داريم.”
اوايل امسال eBay با گران کردن برخی از کارمزدهای خود خشم کاربران را برانگيخت. آقای آمبروس می گويد که هدف اين بود که برخی از شيوه های محبوب برجسته نمايی آگهی های فروشندگان به دليل کاربرد مفرط بی ارزش نشود.
وی به بی بی سی گفته است: “شايد از بيرون به نظر آيد که ما داريم زورگويی می کنيم، اما در دراز مدت می خواهيم مردم به مدد eBay رشد کنند و سودشان را به حداکثر برسانند. وقتی آنها رشد کنند، ما نيز رشد خواهيم کرد.”
