شرق – هيچ برنامه اى كامل نيست اما باگ ها در برنامه هاى كد باز كمتر دردسرساز هستند. اين چيزى است كه بيل تامپسون تحليلگر دنياى تكنولوژى مى گويد.
مرورگر كد باز فايرفاكس مملو از باگ است كه بعضى از آنها بسيار هم خطرناك هستند. در ماه مارس كمپانى امنيتى دانماركى موسوم به Secunia خبر داد كه در اين مرورگر هشت باگ بسيار مهم را يافته است، برخى از اين باگ ها مى توانستند باعث شوند اطلاعات محرمانه كاربران به مخاطره بيفتند و برخى ديگر هكرها را قادر مى ساختند تا به كامپيوترهاى مردم دسترسى پيدا كنند. و متاسفانه در فاصله هاى زمانى كوتاه همواره يك باگ جديد گزارش مى شود.
در حقيقت دگمه كوچك قرمزى كه هر هفته به شما اطلاع مى دهد يك به روزرسانى بسيار مهم براى فايرفاكس آماده است هدفش اين است كه كاربران با مراجعه به سايت اين مرورگر نسخه جديد را دريافت نمايند و يا يك باگ يا يك حفره امنيتى جديد را برطرف نمايند.
تا زمانى كه يكى از دلايل اصلى مردم براى جايگزين كردن مرورگر فايرفاكس به جاى مروگر مايكروسافت موسوم به اينترنت اكسپلورر باگ هاى اين مرورگر و ضعف هاى امنيتى آن باشد، اين طور به نظر مى رسد كه فرقى نمى كند شما از كدام مرورگر استفاده مى كنيد زيرا همه مرورگرها داراى ضعف ها و آسيب پذيرى هاى امنيتى خطرناكى هستند كه مى توانند شما را دچار دردسرهاى جدى نمايند.
اما باگ ها در فايرفاكس بسيار كمتر باعث نگرانى هستند تا باگ ها در اينترنت اكسپلورر، درست مثل وصله هايى كه هر چند وقت يك بار براى وب سرور Apche منتشر مى شوند. اين وصله ها بسيار كم اهميت تر از مجموعه به روزرسانى هايى هستند كه به صورت ماهانه براى ويندوزى كه روى كامپيوتر روميزى شما نصب شده است منتشر مى گردند.
اين طرز فكر به اين خاطر نيست كه به فرض مثال شما مايكروسافت را شركتى انحصار گرا بدانيد يا نسبت به اين شركت نظر منفى داشته باشند، بلكه به اين خاطر است كه Apche ، فايرفاكس و بسيارى از برنامه هاى ديگر مورد استفاده كه به صورت روزانه از آنها بهره مى گيريم كد باز يا اصطلاحاً Open source هستند.
با اين شرايط ما هيچ مشكلى نداريم و حتى نسبت به آنچه كه استفاده مى كنيم احساس خوبى نيز دارم، زيرا مى توان كدهاى نرم افزارهاى كد باز را بازنگرى كرد، آنها را فهميد و به رفع اشكال اين كدها پرداخت. مسلماً با توجه به آنچه گفته شد مى توان فهميد چه چيزى باعث خطا و يا ايجاد اشكال شده است و همچنين چگونه برطرف گرديده است.
يك نكته مهم ديگر هم هست آن هم اينكه شايد نرم افزارهاى كد باز رايگانى كه استفاده مى كنيم مطابق ميل نباشد، در اين صورت مى توان كدهاى اين دسته از نرم افزارها را تغيير داد و يك نسخه جديد از نرم افزار متعلق و مطابق ميل خود پديد آورد. اين امر به خاطر اين است كه نرم افزارهاى كد باز كه اكثراً هم رايگان هستند امكان تغيير كدهايشان را به سادگى در اختيار مى گذارند چيزى كه باعث مى شود تا ما هرگز احساس محدوديت نسبت به قابليت ها و توانايى هاى يك نرم افزار نداشته باشيم.
كارهايى كه هيچ يك از آنها را نمى توان با برنامه هاى متعلق به كمپانى مايروسافت انجام داد به همين علت است كه هنگام انتشار وصله ها و به روزرسانى هاى مرتبط با نرم افزارهاى كد باز احساس آرامش و اطمينان بيشترى مى كنيم. اينكه مى گويم در شرايط مذكور احساس آرامش و اطمينان بيشترى داريم بى علت نيست، زيرا در نرم افزارهايى همانند نرم افزارهاى كمپانى مايكروسافت هرگز نمى توان متوجه شد كه خطا يا باگ موجود در نرم افزار واقعاً در اثر چه چيزى توليد شده است پس بنابراين هرگز نمى توان مطمئن بود كه وصله ها يا به روزرسانى هاى منتشر شده جهت رفع يك اشكال آن مشكل را كامل حل كرده است يا نه.
صد البته كه عده كثيرى از ما برنامه نويسانى پيشرو و حرفه اى نيستيم ام هزاران نفر از اين قبيل برنامه نويسان كه كاملاً هم بر كارشان تسلط دارند مشغول توليد، تكميل و چك كردن نرم افزارهاى كد باز رايگان هستند آن هم بدون اينكه نگرانى در مورد بهاى كارشان يا وضعيت فروش كمپانى اصلى توليدكننده نرم افزار و امنيت و ثباتش در بازار داشته باشند.
اما نرم افزارهاى كد باز تا حدى باعث نگرانى كمپانى هاى گوناگون هستند، كم
پانى ها بيشتر نگران اين قضيه هستند كه درآمد حاصل از نرم افزارهايشان به منابعى خارج از حيطه كمپانى برسد، و مالكيتشان را بر روى نرم افزار توليدى شان از دست بدهند.
اين دقيقاً يكى از همان دلايلى است كه باعث مى شود كمپانى هاى بزگ در مورد حق امتياز يك نرم افزار بسيار دقيق و هوشمندانه عمل كنند. كمپانى هاى مذكور غالباً در تلاشند تا با امتيازى كه در اختيار دارند برخى تكنولوژى هاى به كار رفته در نرم افزارهايشان را به انحصار خود بكشند و با تكيه بر آنها سعى در توليد محصولاتى داشته باشند كه توان رقابت با نسخه هاى رايگان مشابه موجود در بازار كه حاصل كد باز بودن اين محصولات است را داشته باشند.يك منبع تحقيقاتى انگليسى گزارش جالبى را در رابطه با پديده كد باز و اثرات آن بر خارج از محدوده برنامه نويسان جايى كه قوانين مرتبط با حقوق كمپانى ها و مالكين محصولات وضع مى شود منتشر كرده است. يكى از جنبه هاى اصلى پديده كد باز كه در اين گزارش به آن اشاره شده اين است كه آنچه در سايه اين پديده خلق مى شود يك ايده يا يك محصول جديد نيست.
جف مولگان و تام استين برگ مولفين اين گزارش هر دو بر اين اعتقاد هستند كه پديده كد باز باعث تسريع در تكامل يك محصول مى گردد و باعث ادغام ايده ها به شكلى جالب و نوين مى شود. در اصل خود اين پديده باعث به وجود آمدن محصولاتى با روند رو به رشد دائمى مى شود.
فايرفاكس در اصل يكى از كودكان نمادين جنبش كد باز يا همان Open source است، زيرا اين مرورگر يك محصول كوچك كد باز است كه هر روز عده كثيرى از كاربران معمولى با آن سروكار دارند و از آن استفاده مى كنند.
اا متاسفانه زمانى كه سهام ۶ درصدى فايرفاكس را در بازار مرورگرها با سهام ۹۰ درصدى اينترنت اسكپلورر مقايسه مى كنيم (اين مقايسه متعلق به فوريه ۲۰۰۵ است) به اين نتيجه مى رسيم محصولات كد باز هنوز آنگونه كه انتظار مى رود رشد نكرده است و بر اين نتيجه زمانى يقين حاصل مى شود كه كمپانى تحقيقاتى و آمارى WebSideStory يكى از تحليلگران دنياى وب خبر مى دهد كه روند رو به رشد استفاده از فايرفاكس پس از انتشار نسخه ۰/۱ آن در نوامبر سال ۲۰۰۴ به ميزان قابل توجهى كند شده است. هر چند كه كسب يك درصد از سهام بازار راكد و به سكون رسيده مرورگرها آن هم ظرف مدت كوتاه يك ماه رشد چشمگيرى محسوب مى شود.
عده كثيرى از كاربران وب از كامپيوترهاى موجود در محل كارشان كه كنترل كمى بر آنها دارند بهره مى گيرند و يا راجع به سيستم هايى كه از آنها استفاده مى كنند بسيار كم مى دانند و نتيجتاً در مورد دانلود و نصب كردن نرم افزارها و برنامه هاى جديد احساس راحتى چندانى نمى كنند، با توجه به شرايط مذكور اينكه ماهانه هزاران نسخه فايرفاكس بر روى كامپيوترهاى ادارى دانلود مى شود خود يك موفقيت است.
از طرفى مايكروسافت تلاش مى كند از اينترنت اكسپلورر حمايت كند و آنچه را كه فايرفاكس تاكنون به دست آورده است را كاملاً بى اهميت جلوه دهد. اين كمپانى وعده كرده است مشكلات موجود در نسخه فعل مرورگر اينترنت اكسپلورر را با انتشار اينترنت اكسپلورر نسخه ۷ برطرف كند. مسلماً نسخه جديد اين مرورگر يكى از همراهان رسمى و مهم نسخه بعدى ويندوز با نام كد لانگهورن خواهد بود.
همه آنچه كه گفته شد حكايت از آن دارد كه فايرفاكس و ساير مرورگرهاى كد باز براى تصاحب سهام بيشترى از بازار مرورگرها كارى بسيار دشوار را پيشرو دارند آنقدر دشوار كه شايد در برخى موارد ناممكن نيز جلوه كند. اما بايد به خاطر داشته باشيد اگر اينترنت اكسپلورر به ويندوز متكى است فايرفاكس نيز به انبوه توسعه دهندگانش متكى است، كدهاى فايرفاكس به آسانى در دسترس همگان قرار دارند تا به تكميل و توسعه اين مرورگر بپردازند و مسلماً اگر كاربران تمايل دارند تا به انحصار اينترنت اكسپلورر بر بازار خاتمه دهند بايد خود فايرفاكس را در سير تكاملى اش يارى كنند.
اينترنت اكسپلورر متكى بر سرمايه كلان مايكروسافت و پشتوانه اى همچون ويندوز رقابتى ديدنى با فايرفاكس متكى بر توسعه دهندگان بى شمار و كدهاى آزادش خواهد داشت.
منبع : BBC News
