ایران و جامعه اطلاعاتی – ايسنا، اولين خبرگزارى كشور است كه سرويس جامعه اطلاعاتى خود را راه‌اندازى كرد. اين سرويس كه ابتدا فناورى اطلاعات (IT ) نام داشت، بعد از امضاى اعلاميه اصول نشست ژنو از سوى ايران به سرويس جامعه اطلاعاتى تغيير نام داد. مسعود فاتح، 27 ساله و كارشناس مخابرات دبير سرويس جامعه اطلاعاتى خبرگزارى دانشجويان ايران است. وى در باره ايسنا، سرويس جامعه اطلاعتى، زير سرويس‌هاى اين بخش، امكانات، خبر نگاران و برنامه آينده آن با ما سخن گفته است که حاصل آن را مى‌خوانيد.
در باره پنج سال فعاليت ايسنا
خبرگزارى دانشجويان ايران كه از سال 78 كار خود را آعاز كرده داراى 19 سرويس مستقل خبرى است كه هر كدام زير سرويس‌هاى تخصصى دارند. ايسنا كه در ابتدا با اخبار سياسى و اجتماعى كار خود را آغاز كرد هم اكنون با 80 نفر كادر رسمى و 70 خبرنگار پاره‌وقت، روزانه بين 450 تا500 خبر بر خروجى سايت مركزى خود مى‌فرستد. سرويس مناطق (در هركدام از مناطق استانها)
روزانه 20تا40 خبر مخابره مى‌كند و سرويس استانها نيز خبر مجزا توليد مى‌كنند.
در كارنامه پنج سال فعاليت ايسنا (از 78 تا پايان سال82) مجموعا 322043 خبر ثبت است كه آمار تفكيكى هر سال آن به اين شرح است:
سال 78: 4106 خبر
سال79: 30230 خبر
سال80: 70367 خبر
سال81: 81099 خبر
سال82: 136241 خبر
جامعه اطلاعاتى وزير شاخه‌هاى آن
ايسنا سرويس فناورى اطلاعات خود را از 28 ارديبهشت سال81 راه‌اندازى كرد و به مسايل مرتبط با فناوريهاى نوين ارتباط و اطلاعات مى‌پرداخت.
بعد از امضاى اعلاميه اصول اجلاس جهانى سران درباره جامعه اطلاعاتى (ژنو-2003)از سوى ايران، سرويس مذكور با توجه به نيازى كه در راستاى انعكاس اخبار جامعه اطلاعاتى احساس مى‌شد به سرويس جامعه اطلاعاتى غيير نام داد. اين سرويس براى رسيدن به اهداف مدون اعلاميه اصول و حضور پررنگ ايران در اجلاس تونس (سال2005) بعنوان رسانه‌اى ملى تلاش مى‌كند.
سرويس جامعه اطلاعاتى داراى سه زير شاخه است:
1- فناورى اطلاعات
در اين زيرشاخه به مباحث تئوريك در حوزه تكنولوژيهاى مدرن پرداخته مى‌شود مانند بانكدارى الكترونيكى، آموزشهاى مجازى، تجارت الكترونيكى و… .
2- ارتباطات و رسانه
علاوه بر انعكاس مباحث رسانه‌اى به برنامه‌هاى عملى مانند سمينارها، همايش‌ها و … اختصاص دارد.
3- جامعه اطلاعاتى
اين زيرسرويس به انعكاس اخبار، رويدادها و گفتگوهايى كه مستقيما به جامعه طلاعاتى مرتبط است مى‌پردازد مانند مباحث ورود به چنين جامعه‌اى، شرايط حضور موفق در اجلاس تونس، تعاريف جامعه اطلاعاتى و در حال حاضر بيش از 12000 خبر، گفتگو و گزارش در آرشيو سرويس جامعه اطلاعاتى موجود است.
خبرنگاران و حوزه‌هاى خبرى
در سرويس جامعه اطلاعاتى ايسنا چهار خبرنگار بصورت تمام وقت فعاليت دارند. اين خبرنگاران با اينكه فارغ التحصيل رشته‌هاى فنى نبوده‌اند، ولى در مدت حضور در اين سرويس، برخى آموزشهاى تخصصى را فرا گرفته‌اند. خبرنگاران سرويس جامعه اطلاعاتى ايسنا براى تهيه اخبار و گزارشهاى خود با وزارت ارتباطات و فناورى اطلاعات، شوراى عالى اطلاع رسانى، معاونت‌هاى فناورى اطلاعات وزارتخانه‌ها، دانشگاهها، استادان و كارشناسان اين حوزه، نهادهاى رسانه‌اى، انجمنهاى پژوهشى حوزه ارتباطات و بخش خصوصى ارتباط مستمر دارند.
اصول و روش كار
پاى‌بندى به اصول اخلاقى و حرفه‌اى خبرى باعث شده است تا سرويس جامعه اطلاعاتى ايسنا سعى داشته باشد اخبار و گزارشهاى مختلف را بدون جانبدارى و به‌عنوان رسانه‌اى ملى منعكس كند و با توجه به مباحث مطرح اين حوزه، و جنبه‌هاى مختلف جامعه اطلاعاتى را در كانون توجه عموم مردم قرار دهند.
از طرفى با مد نظر قرار دادن منافع و مصالح ملى، سعى شده است، فرهنگسازى در حوزه فناورى اطلاعات، انعكاس مشكلات اين حوزه در جهت رفع عيوب و اصلاح سيستم مورد توجه باشد.
توجه ويژه به اخبار داخلى
نيازهاى خبرى موجود در جامعه در حوزه فناورى اطلاعات و ارتباطات، موجب شده است كه برخى سايتها و خبرگزاريها بيشتر وقت و انرژى خود را صرف انعكاس اخبار و رويدادهاى خارجى و ترجمه‌اى كنند. با اينكه انعكاس اخبار ترجمه‌اى براى مخاطبان جذاب و لازم است، اما تقويت نظام فناورى اطلاعات و ارتباطات در داخل كشور كه راهنماى مديران و دست‌اندركاران اين بخش باشد بسيار مهمتر است. از اينرو ايسنا و سرويس جامعه اطلاعاتى آن بيشتر سعى دارند به انعكاس اخبار داخل كشور بپردازند.
مخاطبان جامعه اطلاعاتى ايسنا
بر اساس نامه‌هاى الکترونى دريافتى ايسنا، بيش از نيمى از مراجعان سرويس جامعه اطلاعاتى ايسنا، ايرانيان خارج از كشور، دانشجويان و فارغ‌التحصيلان رشته‌هاى فنى و مهندسى و ارتباطات هستند. ضمن آنكه بخش اعظمى از مخاطبان داخلى را جوانان تشكيل مى‌دهند.
مديران انجمنها و بخشهاى خصوصى فعال در حوزه فناوئرى اطلاعات و دست اندركاران سازمانهاى دولتى نيز ديگر مخاطبان سرويس جامعه اطلاعاتى ايسنا هستند.
ضعف تخصصهاى خبرنگاران حوزه فناورى اطلاعات و ارتباطات
اكثر خبرنگاران فعال در حوزه فناورى اطلاعات و جامعه اطلاعاتى، بليل تحصيل در رشته‌هاى نامرتبط با اين حوزه، نياز به آموزشهاى مجدد دارند. چنانچه فارغ‌التحصيلان رشته‌هاى مرتبط نيز به فراگيرى آموزشهاى خبرى بپردازند مى‌توان اميد داشت كه در آينده بخشى از مشكل خبرنگاران تخصصى IT در كشور برطرف شود. درست به همين دلايل (فنى و تخصصى بودن و كمبود خبرنگاران متخصص) فعالان خبرى اين حوزه در آينده از وضعيت مناسبترى برخوردار خواهند بود.
يك تعريف از جامعه اطلاعاتى
جامعه اطلاعاتى بعنوان چترى است بر بام تمام تكنولوژيهاى ارتباطى و اطلاعى و چارچوبى براى بنايى كه داراى ستونهاى مختلفى است از جمله رسانه‌ها، دانشگاهها، NGOها و انجمنها تخصصي. جامعه اطلاعاتى، اطلاعات محور است؛ يعنى در آن اطلاعات هم بعنوان شاخص و هم ارزش، مورد توجه است و تمام فرآيندهاى جامعه بر اساس اطلاعات شكل مى‌گيرد.
به سوى مقالات پژوهشى
با توجه به توسعه فناورى اطلاعات و ارتباطات و حركت به سمت جامعه اطلاعاتى در دنيا و كشور ما، زمينه‌ها جديدى براى كار خبرى در اين حوزه ايجاد خواهد شد. سرويس جامعه اطلاعاتى بنا دارد در آينده توجه بيشترى به مقالات و پژوهشهاى ارسالى داشته باشد. ضمن آنكه از گزارشهاى خبرى نيز غافل نخواهد بود.
حضور در اجلاس تونس
خبرگزارى دانشجويان ايران براى اجلاس اول سران جهان در باره جامعه الاعاتى (ژنو-2003) يكى از مديران سرويس سياسى خود را اعزام كرده بود. اما تلاش دارد براى اجلاس بعدى، كه آبان سال آينده در تونس برگزار مى‌شود، تيم مجربى از خبرنگاران سرويس جامعه اطلاعاتى را اعزام كند تا ضمن حضور فعال در اين رخداد جهانى، پوشش رسانه‌اى مناسبى به آن بدهد.
