دنیای اقتصاد- بر اساس گزارش سال 2004 مركز تحقيقات و اطلاعات نشريه «اكونوميست»، ايران از لحاظ آمادگى بسترهاى لازم براى ايجاد تجارت و بازار الكترونيكى از بين 64 كشور دنيا در پله پنجاه و هفتم قرار دارد.
مركز تحقيقات اكونوميست در آخرين گزارش خود درباره آمادگى بازار الكترونيك 64 كشور داراى اقتصاد بزرگ، نوشته ايران از سال 2003، در اين زمينه با سه پله سقوط به جايگاه 57 رسيده است.
در اين گزارش برخى كشورهايى مانند امارات كه از لحاظ اقتصاد و بازار كلان جايگاه بالايى ندارند اما از وضعت تكنولوژى مناسبى بهره مى‌برند، لحاظ نشده است.
پيش‌بينى گروه تحقيقات اكونوميست در سال گذشته از بين 60 كشور صورت گرفته بود كه امسال با اضافه شدن چهار كشور ديگر، ايران در جايگاه 57 ايستاد.
به نظر مى‌رسد جست‌وجو براى تكنولوژى اطلاعات و ارتباطات (ICT) اين روزها بسيار بيشتر از آن چيزى است كه تا به حال بوده است. سرمايه‌گذارى در كاربردهاى امنيتى در حال رشد است و قانونگذارى هاى دولتى تقاضا را براى اداره پايگاه داده‌ها و تكنولوژى ذخيره‌سازى افزايش داده است. در سطح جهانى استفاده از خدمات تله‌كام و پذيرش خدمات جديد به ويژه به وسيله بنگاه‌هايى كه از پروتكل اينترنت (IP) بهره مى‌گيرند، رواج مجددى پيدا كرده است.
جدول آمادگي ديجيتالي كشورهاي جهان براي سرمايه گذاري در سال 2004
بسيارى از اين چيزها، فرصت طلبانه است و به مصرف‌كنندگان اجازه مىدهد تا از رقابت داغ شركت‌هاى مختلف بر سر قيمت موبايل، خطوط تلفن ثابت و خدمات داده‌ها بهره گيرند.
اقتصاد ديجيتال، ديگر بيش از اين نمى‌تواند درآمد زيادى براى عرضه كنندگان تجهيزات و خدماتى كه آن را حمايت مى‌كنند، توليد كند اما ابزار تجارت الكترونيكى بيشتر تثبيت و قابل پرداخت در عمليات مشترك و گروهى و رفتار مصرف كننده است.
فايده و سودمندى اينترنت در اقتصادهاى در حال توسعه و توسعه يافته كاملا روشن و واضح است. شهروندان مى‌توانند اسناد دولتى را دان‌لود كنند و در نشست‌ها و كنفرانس‌هاى الكترونيك كه با شركت مقامات مشخصى برگزار مى‌شود، شركت كنند و اين كار را نه فقط در هلسينكى سنگاپور، لندن، اوتاوا بلكه حتى در كيپ تاون و سائوپائولو هم انجام مى‌دهند. در بازارها، جايى كه نسبت به كامپيوتر شخصى تعداد زيادى موبايل در دست مردم است، طراحى Wireless به مكانيزم و ساز و كار تحويل براى خدمات اينترنتى تبديل شدند. تعجبى ندارد كه خدمات بانكى كه توسط موبايل انجام مى‌شود در كشورى مانند فيليپين و چين توسعه يافته‌تر از ايالات متحده است.
البته موارد و عرضه‌هايى هم براى نارضايتى وجود دارد. نسل سوم خدمات موبايل كه وعده داده بود خدمات چند رسانه‌اى براى هر گوشى در برداشته باشد هنوز معمولى است. جذب مشتركين براى موبايل‌هاى نسل سوم(3 (G كند و نامشخص است- فقط 22 ميليون نفر از يك ميليارد كاربر موبايل در سراسر جهان، كاربر3 G هستند كه 90درصد اين كاربران در دو كشور ژاپن و كره جنوبى حضور دارند.
بازار تلفن‌هاى خطوط ثابت داستان جالب‌تر و رضايتمندانه‌ترى دارد. پهن باند به طرز شگفت‌انگيزى در عرض چند سال گذشته رشد نموده است. مطمئنا، نرخ ثابت اينترنت پهن‌باند، لطف و احانى به تجارت الكترونيكى و مصرف خدمات چند رسانه‌اى بوده است. كره جنوبى يكى از كشورهايى كه بازار پهن‌باند آن خيلى داغ است و 27 درصد مردم اين كشور از آن استفاده مى‌كنند، در بخش بازى‌هاى آن‌لاين و… موفقيت‌هاى زيادى كسب كرده است. فقط سقوط بى‌محابا و شتابزده در قيمت خطوط اجاره‌اى بين‌المللى در سال‌هاى اخير منجر به افزايش استفاده از شبكه‌هاى خصوصى مجازى در ميان كمپانى‌هاى بزرگ مالتى‌مديا (چند رسانه‌اى) شده است كه بسيار ارزان براى خانه‌ها و شغل‌ها و تجارت‌هاى كوچك كه از فهم ابزار تجارت الكترونيك استفاده مى‌كنند است و باعث افزايش معاملات آن‌لاين مى‌شوند.
بنابراين براى توجه به نقش اينترنت به عنوان جلوبرنده تجارت الكترونيكى ما شيوه خود را در رده‌بندى امسال به ويژه در پهن‌باند اصلاح كرده و تغيير داديم. درون يك طبقه‌بندى بهم مربوط شده، نفوذ و رخنه پهن‌باند جايگزين شاخصى مى‌شود كه درآمد در اختيار را در برابر نرخ تلفن‌هاى خط ثابت اجاره‌اى اندازه مى‌گيرد.
بسيارى از كشورها- به ويژه آنها كه در رده بالاى اين رده‌بندى قرار دارند- تغيير تاثير منفى بر هم امتيازات داشته است. به استثناى اسرائيل و اسپانيا كشورهايى كه سرمايه‌گذارى وسيعى در بخش (IT) مى‌كنند، امتيازات و نمره‌هاى 25 كشور بالاى جدول كاهش يافته است.
دليل آن را بايد در امتيازات پهن‌باند جست‌وجو كرد: در حالى كه خط تلفن ثابت و ساختار و ساختمان موبايل در ميان كشورهايى كه آمادگى و قابليت الكترونيكى دارند، بسيار خوب است، اما ميزان پذيرش اينترنت پهن باند هنوز اندك است. در دنياى ديجيتال، تكنولوژى‌هاى جديد به‌طور مداوم و پيوسته اهداف را تغيير مىدهد.
اينترنت پهن باند به تنهايى نمى‌تواند در رده‌بندى قابليت الكترونيكى كشورها را بالا بكشاند، برخى از وسيع‌ترين و متراكم‌ترين بازارهاى اينترنت پهن باند در جهان امروز از قبيل كره، بلژيك، تايوان و ژاپن در رده‌بندى ما جزو 10 كشور بالايى جدول نيستند، بلك كشورهايى در رده‌هاى بالاى جدول قرار دارند كه تراكم قابليت ارتباط به اينترنت در همه انواع آن را دارا هستند از جمله پهن باند. اين موضوع است كه توضيح مىدهد چرا دانمارك و سوئد در رتبه اول و سوم قرار دارند.
اما حقيقت آن است كه بريتانيا در اروپا صاحب متراكم‌ترين و فشرده‌ترين بازار پهن باند در اروپا مى‌باشد كه اين موضوع اين كشور را قادر ساخته است تا مكان سوم را در جدول به دست آورد و در عين حال اينترنت پهن باند مهم‌ترين دليلى است كه نشان مىدهد چرا ايالات متحده از رتبه سوم به ششم (سرانه دسترسى به اينترنت پهن باند در اين كشور 7 درصد مى‌باشد) سقوط كرده است.
اروپاى شمالى هنوز آماده‌ترين است
امكان پيش‌بينى‌هايى در جهان ديجيتال وجود دارد. كشورهايى كه به‌طور مداوم به ساختار و بنيان موجود تله‌كام مى‌افزايند، قابليت و آمادگى اينترنتى خود را همواره حفظ مى‌كنند و پيشرو ديگران نيز مى‌باشند.
از 10 كشورى كه در سال گذشته در بالاى جدول قرار داشتند، 9تاى آن در سال جارى نيز در صدر قرار گرفتند.
در حال حاضر اسكانديناوى 4 مقام از 5 جايگاه صدر جدول را در اختيار دارد و هلند در رقابت نزديك با ايالات متحده در مقام هفتم قرار دارد.
در حالى كه هيچ‌گونه تداخلى در ميزان امتيازها و نيز رده‌بندى كشورها امسال وجو نداشت (سال گذشته برخى از اين كشورها با يكديگر در رده‌هاى مساوى قرار گرفتند). فاصله‌ها بسيار كم بوده و گاه فقط 25 صدم درصد واحد تفاوت ميان كشور اول تا كشور بعدى آن بوده است.
همكارى
همكارى و به‌ويژه برنامه‌هاى رسمى ميان سازمان‌هاى دولتى و صنعتIT رمز موفقيت است. اينجا جايى است كه اروپا و مخصوصا اسكانديناوى برنده شدند. همچنين همين مساله (همكارى
دولت- صنعت) است كه نشان مىدهد چرا رهبران پهن باند آسيا (كره‌جنوبى) هنگ‌كنگ، تايوان و سنگاپور توانستند تكنولوژى را چنان سريع گسترده و وسيع نمايند.
برخى از استراتژى‌هاى دولت‌ها براى توسعه بنيان‌ها ديجيتال و واداشتن و ترغيب مردم براى استفاده از آن، بهتر از ديگر سياست‌ها بوده‌اند.
صرف قراردادن اطلاعات به صورت آن‌لاين و نشان دادن يك رفتار خوب و مثبت نسبت به توسعه اينترنت كافى نيست. دولت‌ها با داشتن تاثير اساسى و قدرتمند بر فعاليت‌هاى روزانه مصرف‌كنندگان و فعاليت‌هاى تجارى بايد نقش بيشترى بپذيرند و برنامه‌هاى آموزشى را ترغيب كرده و ترويج دهند و قوانين مربوطه را در اين باره تدوين و تصويب كنند.
اقدامات هوشمندانه يك دولت در رشد مداوم كشورهاى شمال اروپا، سنگاپور، هنگ‌كنگ و كره‌جنوبى موثر بوده است و در عين حال موجب كسادى و ركود بازارهاى توانايى به لحاظ الكترونيكى اما ناهماهنگ مثل بازارهاى ايالات متحده و استراليا را موجب شده است. اين دو بازار(آمريكا) از مرتبه سوم به رده ششم جدول و استراليا از مرتبه 9 به رده دوازدهم جدول نسبت به سال گذشته سقوط كرده‌اند.
منبع : مركز اطلاعات و تحقيقات اكونوميست و شركتIBM
