نام نویسنده: دانيال رمضانى
دنياى اقتصاد – تلفن اينترنتى يا همان نام مختصر و فرنگى VOIP درحقيقت اين فناورى نسبتا جديد است كه در بسيارى از نقاط دنيا روبه رشد است. يك فناورى ارتباطى تقريبا تلفن‌هاى رايج و سنتى فعلى را با چالش مواجه كرده است. اخيرا دركشور ما نيز عضو تلفن‌هاى اينترنتى با فرم خالص خود آغاز شده كه مسائل خاصى را به دنبال داشته است.
گذشته
بيش از 30 سال قبل اينترنتى وجود نداشت و ارتباطات دو طرفه تنها از طريق خطوط تلفن سنتى برقرار بود. به اين ترتيب انتقال داده ( به خصوص براى مسافت هاى طولانى) بسيارگران بود و هيچ كس حتى فكر ارتباط تصويرى دو طرفه را نيز نمى‌كرد. در‌آن زمان تنها تلويزيون‌ها بودند كه تصاوير را ارسال مى‌كردند ولى آنها دو طرفه ( قابليت ارتباط دو طرف دريك زمان) نبودند.
ديروز
اما چند سال قبل تغييرات شگفت انگيزى صورت پذيرفت. كامپيوتر‌ها به سرعت رشد كردند، فناورى‌هاى ارتباطى جديدى همچون تلفن‌هاى سلولى به بازار عرضه شدند و سرانجام مردم از طريق اينترنت به ابزار ارتباطى جديدى همچون e-mail ها و گپ‌هاى اينترنتى (chat) دست يافتند.
امروز
امروز ما شاهد يك انقلاب عظيم دردنياى ارتباطات هستيم. حالا هركسى با استفاده از اينترنت و كامپيوتر سرگرم كار، گفت‌وگو، انتقال داده ( همچون اسناد، صوت، تصاوير) بوده و گاهى نيز با استفاده از نرم افزارهاى خاصى در نشست‌هاى اينترنتى شركت كرده و يا از تلفن‌هاى اينترنتى استفاده مى‌كند.
آينده
هنوز پيش‌بينى خاصى در مورد آينده نمى‌توان داشت اما مى‌توان تصور كرد كه با انبوه كامپيوتر‌ها و تقريبا دسترسى به اينترنت پرسرعت درهر جايى مردمى را يافت كه در زمان واقعى صدا وتصوير يكديگر را در هر جاى جهان دارند.
VOIP چيست؟ VOIP
در حقيقت به انتقال صوت و داده از طريق اينترنت گفته مى‌شود. شيوه كار اين فناورى نيز به اين ورت است كه محققان چند سال قبل دريافتند كه مى‌توان سيگنال‌ها را به شكل ديجيتال به مسافت‌هاى دور ارسال كرد.
در اين خصوص پيش از آنكه داده‌ها ارسال شود از طريق نرم‌افزار تبديل آنالوگ به ديجيتال ADC، آن را به بسته‌هاى ديجيتالى تبديل مى‌كنند و براى دريافت آن نيز داده‌ها از ديجيتال به آنالوگ (DAC) تبديل مى‌كنند.
ويژگى فرمت ديجيتال نيز اين است كه مى‌توان آن را تا حد ممكن كم حجم كرده، تغيير داده و به شكل بهترى درآورد.
از جمله مهم‌ترين ويژگى‌هاى VOIP، قيمت ارزان، امكان مكالمه چند نفره و امكان ارسال و دريافت تصوير است. اما دراين ميان به علت كندى سرعت اينترنت،معمولا صوت با تاخير بيشترى نسبت به تلفن‌هاى معمولى رد وبدل مى‌شود كه با افزايش سرعت دسترسى به اينترنت دربسيارى از كشورهاى دنيا اين مسأله مرتفع شده است.
براساس آمار تنها در سه ماه اول سال 2003 رقمى نزديك به 5 ميليون دقيقه مكالمه از طريق VOIP انجام شده است.
اما با استفاده از فناورى VOIP مى‌توان نلفن‌هاى اينترنتى را از طريق خطوط و شبكه‌هاى سنتى رايج به تلفن خانه‌هاى مردم نيز وصل كرد. در اين خصوص كارت‌هاى تلفن اينترنتى كشورها نيز گسترش يافت كه كاربران با استفاده از يك شماره تلفن در منزل خود از طريق اينترنت مى‌توانستند با فرد ديگرى در‌آن‌سوى دنيا مكالمه كنند. د طرف ديگر نيز يك اپراتور ديگر وجود دارد كه داده‌هاى ديجيتال را به شكل آنالوگ به مقصد مى‌رساند.
عمده اين خدمات نيز از طريق ISPها ارائه مى‌شد و رفته رفته ميزان مكالمات خارجى از داخل و خارج (اورجينيشن) و از خارج كشور به داخل ( ترمينيشن) افزايش يافت.
اين در حالى بود كه عرضه اين خدمات تا مدت‌ها بدون نياز به اخذ مجوز از سوى بخش خصوصى انجام مى‌شد. اما بعد از مدتى مسوولان وزارت ICT و شركت مخابرات ايران در دفعات متعدد خبر از كاهش درآمدهاى مخابرات و زيان‌دهى اين شركت دادند.
ولى مشكل كجا بود؟ با وجود استقبال بسيارى از مردم جهت استفاده از تلفن‌هاى اينترنتى براى مكامه از داخل كشور به خارج، مسوولان مخابرات اعلام كردند كه با اين خدمات مشكلى ندارند. اگر چه ميزان درآمدهاى مخابرات قطعا از اين بابت كاهش يافته بود. ولى چند روز قبل مسوولان شركت ارتباطات ديتا با تعيين يك مهلت قانونى و طبق يك اطلاعيه، اعلام كردند شركت‌هاى خصوصى فعال در زمينه تلفن‌هاى اينترنتى بايد نسبت به اخذ مجوزهاى لازم اقدام كنند.
در اين اطلاعيه از شركت‌هايى كه اقدام به ارائه سرويس اورجينش (تلفن اينترنتى داخل به خارج) مى‌كردند خواسته شد تا مجوز فعاليت خود را دريافت كنند اما اين در حالى بود كه مسوولان ارتباطات ديتا ارائه سرويس‌هاى ترمينيشن (تلفن اينترنتى خارج به داخل) را به طور كل ممنوع و غير قانونى اعلام كردند.
يك‌طرفه كردن خطوط تلفن برخى از ISP ها
اما اين در حالى بود كه مخابرات از چندى پيش اقدام به مسدود كردن و يا يك‌طرفه‌سازى خطوط تلفن برخى از شركت‌هاى ارائه دهنده خدمات تلفن اينترنتى كرده بودند. اگرچه در مقطع مذكور اعتراضاتى هم نسبت به اين اقدامات صورت گرفت ولى اين اعتراضات به صورت گسترده نبود.
ايران ترانزيت تماس‌هاى بين‌المللى
اما در ابتدا انتقاداتى به شركت ارتباطات ديتا مبنى بر ايستادگى در برابر فناورى‌هاى نوين كه قطعا موجب تحول و ارزان شدن قيمت مكالمات شده بود وارد شد كه مهندس رشدى مدير عامل شركت ارتباطات داده ضمن رد اين انتقاد دليل مهم ديگرى را براى مخالفت با ارائه اين سرويس اعلام كرد.
بر اساس تصميم و مصوبه شوراى عالى اقتصاد و نرخ مكالمات بين‌المللى ايران به كشورهاى ديگر يكسان شد، ولى در اين ميان كشورهايى همچون كوبا و ويتنام نيز بودند كه نرخ مكالمه با آنها بسيار گرانتر از ساير كشورها بود ولى از آنجا كه ميزان تماس‌هاى داخل كشور با كوبا به طول متوسط سالانه 2 هزار دقيقه بود، تصميم گرفته شد تا به تماس‌هاى منتهى به اين كشورها نوعى سوبسيد داده شود.
اما اين موضوع باب سواستفاده را باز كرد و ايران را تبديل به ترانزيت مكالمات بين‌المللى كرد. موضوع از اين قرار بود كه اپراتورهاى خارجى با پى بردن به بهاى ارزان تماس‌هاى بين‌المللى ايران نسبت به ساير كشورهاى ديگر با كمك واسطه‌هايى در ايران دست به كار شدند.
آنها مكالمات بسيارى از نقاط جهان براى برقرارى ارتباط با كشورى همچون كوبا را از طريق اينترنت وارد ايران كرده و از آنجا به كشور مقصد مى‌رساندند كه به اين ترتيب سود قابل توجهى به دست‌آورده و زيان سنگينى به كشور وارد كردند.
به گفته مهندس رشيدى ميزان بالانس مالى تماس‌هاى بين‌المللى ايران در سال 76 رقمى معادل مثبت 20 ميليون دلار بود كه در سال 81 و به دنبال ادامه روند استفاده از مسير ايران اين رقم به منفى 35 ميليون دلار رسيد.
لذا شركت ديتا نيز دست به كار شده و ميزان مقابله با اين روند را به حداكثر رساندند. با اين وجود مسوولان ديتا اخيرا اعلام كردند كه پس از شناسايى و توقف عرضه اين خدمات اقدام به‌انتشار فراخوانى جهت قانونمند‌سازى ارائه سرويس ترمينيشن خواهد كرد كه به اين ترتيب خدمات تلفن اينترنتى دوطرفه در كشور قانونى خواهد شد.
ANONYMIZER خودش سانسورچى است
يك سرويس وب پروكسى كه دولت آمريكا جهت كمك به كاربران اينترنت در ايران داير كرده تا از كمند سانسور و انسداد سايت‌ها بگريزند، خودش محتويات را سانسور مى‌كند.
به گزارش مجله نيوساينتيست، اين نتيجه‌گيرى گزارش مستقل جديد ابتكار OPENNET است كه يك همكارى مستقل بين پژوهشگران دانشگاه تورنتو، هاروارد و كمبريج محسوب مى‌شود. ده‌ها هزار ايرانى هر روز به سايت ANONYMIZER مراجعه مى‌كنند كه توسط يكى از پيمانكاران دولت آمريكا در سان‌ديگو كاليفرنيا اداره مى‌شود. اين سرويس در سال 2003 داير شد تا ايرانيان بتوانند سايت‌هاى بلوكه شده را ببينند. جاناتان زيترين از دانشكده حقوق هاروارد و نويسنده مشترك اين تحقيق مى‌گويد اين سايت به دليل تشابه برخى كلمات موجب مى‌شود كه بعضى از سايت‌هاى عادى را نگشايد. اين سرويس بايد دسترسى به اينترنت را به گونه‌اى فراهم آورد كه گويى كاربر در آمريكا نشسته است.
