دنياى اقتصاد – يك فناورى جديد موسوم به RFID نويدبخش دگرگونى در شيوه كسب و كار، خريد و حتى زندگى كردن ماست، ولى آيا آن فقط هياهوى رسانه‌اى است يا يك واقعيت.
اين موارد را تصور كنيد:
* چرخ‌دستى خريدتان كند جلو مى‌رود، ولى هيچ صفى پشت ميز صندوق‌دار نيست و خواندن باركدهاى روى اقلام انتخابى شما فقط چند ثانيه طول مى‌كشد.
* فروش پوشاكى تازه، خيره‌كننده است. به جاى آن كه هفته‌ها منتظر رسيدن محموله تازه بمانيد، مدير جستيك فروشگاه‌تان ظرف چند ثانيه مى‌فهمد كه كدام انبار در مسير تايلند و انگليس آن لباس را در سايز و رنگ دلخواه دارد و آن را از طريق زنجيره توزيع به سرعت دريافت مىكند.
* يك ماشين پيچيده حاضر به كار نيست، چون كارگر را بررسى كرده و ديده كه او لباس محافظ مناسب بر تن دارد، ولى دوره آموزشى لازم براى كار با اين ماشين را نگذرانده است.
* هر ثانيه حياتى است. پرستار سراسيمه به دنبال دستگاه حيات‌بخش قلب و ريه مى‌گردد و آن را بلافاصله مى‌يابد، زيرا دستگاه مكان دقيق خود را اعلام مىكند.
* يك سارق، پنج بسته تيغ ريش‌تراشى گران‌قيمت را دور از چشم همه در جيب مى‌گذارد، ولى قفسه هوشمند مى‌داند كه تعدادى غيرعادى تيغ برداشته شده و براى همين به ماموران اطلاع مى‌دهد.
اين نمايى از دنياى آينده نيست. به لطف نسل تازه «شناسايى با فركانس راديويى» RFID، دو نمونه آخر همين حال به صورت آزمايشى قابل اجرا است، و انتظار مى‌رود ساير موارد ظرف سه تا شش سال ديگر در دسترس قرار گيرد. بزرگترين خرده‌فروش دنيا، «وال مارت» Wal-Mart به يكصد تأمين‌كننده بزرگ خود دستور داده تا ژانويه 2005 فناورى RFID را آماده كنند، وگرنه قراردادشان فسخ خواهد شد. كارشناسان پيش‌بينى مى‌كنند كه از سال 2006، سيستم‌هاى RFID در مقياس گسترده جريان خواهند يافت و آنها هشدار مى‌دهند كه توليد‌كنندگان، خرده‌فروشان و شركت‌هاى توزيع كه خود را وفق نمى‌دهند، متحمل زيان سنگينى خواهند شد.
پس آيا اين فناورى واقعى است يا يك سياه‌چال سرمايه‌گذارى ديگر بدون بازده؟
نقاط قوت RFID
برچسب RFID در واقع همان باركد پيشرفته‌اى است كه مىتواند، حرف بزند. اين برچسب حاوى يك تراشه ريز به اندازه يك نقطه روى صفحه نمايشگر رايانه‌تان و يك آنتن جهت پخش يك عدد شناسه منحصر به فرد است.
مى‌توان آن را به اجناسى مانند بسته باترى يا پيراهن چسباند يا دوخت.
«كن داگلاس»، مدير جهانى فناورى در غول نفتى «بريتيش پتروليوم» مى‌گويد: مانند آن است كه يك كارشنا با يك تابلوى اعلانات كنار هر كاميون، خط توليد، جعبه جنس شما بنشيند و در هر لحظه به شما بگويد كه چه خبر است.
محدوده كاربرد اين فناورى را تخيل و عمق جيب شما مىتواند، تعيين كند.
«بريتيش پتروليوم» از RFID براى جلوگيرى از سرقت بنزين در پمپ بنزين ماشين در آفريقاى جنوبى استفاده مىكند. فقط موقعى كه راننده داراى برچسب صحيح اقدام به پر كردن باك اتومبيلش مىكند، بنزين جريان مى‌يابد و حتى يك قطره نصيب سارقان نمى‌شود.
فروشگاه «ماركس انداسپنسر» از يك نسخه اوليه RFID براى مديريت زنجيره مواد غذايى‌اش استفاده مىكند. غول خرده‌فروشى آلمان، «مترو» همراه «پراكترانگمبل» و شركت نرم‌افزارسازى SAP يك فروشگاه «آينده» راه‌اندازى كرده‌اند كه قفسه‌ها و چرخ‌دستى‌هاى هوشمندش جابه‌جايى محصولات رهگيرى و يك سيستم پيشرفته انباردارى را كنترل مى‌كنند. اگر جنسى در يك قفسه در شرف اتمام باشد، قفسه هوشمند به كمك فناورى RFID به انبار براى دريافت محموله تازه خبر مى‌دهد.
نقاط ضعف RFID
اما همه اينها در مرحله آزمايش قرار دارد. بر چسب‌ها هنوز نسبتا گران هستند و برخى محدوديت‌هاى فنى وجود دارد. برچسب‌هاى به اصطلاح «منفعل» (Passive) كوچك و ارزان هستند و به زيبايى روى اشيايى همانند تيغ قرار مى‌گيرند، محصولى كه بيش از هر چيز ديگر در اروپا به سرقت مى‌رود، اما برد پخش فركانس آنها تنها چند متر است و به RFID خوان‌هاى گران زيادى نياز دارند.
بر چسب‌هاى «فعال» (Active) باترى دارند و در فضاى روباز خوب كار مى‌كنند، ولى حجيم و گران قيمت هستند. مايعات و فلزات نيز در جريان فركانس‌هاى راديويى اختلال ايجاد مى‌كنند. كافى است كه برچسب‌هاى شكسته و RFIDهاى معيوب را به قيمت اوليه‌شان بيافزاييد تا ببينيد متحمل چه هزينه سنگينى مى‌شويد.
برداشت كدام سود؟
آيا واقعا لازم است جهت آنكه دقيقا بدانيد كدام كفش ورزشى روى كدام قفسه است، پول هنگفتى را براى اين فناورى سرمايه‌گذارى كنيد؟ چقدر محصول را مى‌خواهيد رهگرى كنيد؟ «پل رابرتس»، مدير فناورى شركت غذايى «نستله» مى‌گويد كه اين شركت هر روز 9 ميلياد محصول توليد مىكند و ما نمى‌توانيم به همه آنها بر چسب بزنيم.
چگونه مى‌خواهيد اطلاعات پخش شده از ميليون‌ها قفسه و ميلياردها محصول را تجزيه و تحليل كنيد و چگونه پايگاه‌هاى اطلاعاتى چندگانه را هماهنگ مى‌سازيد؟ چه كسى سود حاصل را برداشت و چه كسى هزينه‌ها را پرداخت خواهد كرد؟ «تسكو»ها و «وال مارت» هاى اين جهان؟ توليد كنندگان؟ يا شركت‌هاى ترابرى و توزيع؟
هيچ‌كس مطمئن نيست و بسيارى از مديرانى كه RFID رابررسى مى‌كنند، قدرى وحشتزده به نظر مى‌آيند زيرا هم از هزينه و هم از سود بالقوه آن اطلاع دارند.
«جان ديويسون»، رييس پژوهش خرده فروشى در شركت مشاوره‌اى «گارتنر» مى‌گويد: در حال حاضر، معدود افرادى امكانات تجارى خوبى براى به كارگيرى اين فناورى دارند ولى آنها از هزينه‌ها، نحوه توسعه و ميزان نياز به مهندس و نگهدارى اين فناورى اطلاع ندارند.
«مارتين سوردلو»، رييس اجرايى شركت مشاوره‌اى IPI نيز مى‌گويد: اگر RFID فقط هزينه‌هاى سرسام‌آور روى دستمان بگذارد و ارزش افزوده به ارمغان نياورد، محو خواهد شد. با اين وجود وى عقيده دارد اين فناورى در نهايت به موفقيت خواهد رسيد.
اما «پل ريچارد سونى»، از شركت لجستيكى «اكسل» مى‌گويد كه خره‌فروشان انگليس ساليانه يك ميليون پوند بابت سرقت كالا يا موارد ديگر از دست مى‌دهند و RFID مىتواند مانع از آن و ساير هزينه‌ها شود.
«استوارت فيسى» از شركت «ترن استار» نيز اظهار مى‌دارد كه بر چسب‌هاى فرستنده فركانس راديويى مى‌توانند سود واقعى به ارمغان آورند. وى مى‌گويد: اگر ندانيد اطلاعاتى كه به دست مى‌آوريد، چگونه به شما كمك مىكند، قادر خواهيد بود كه مشكلات‌تان را حل كنيد.
«كن داگلاس» از «بريتيش پتروليوم» نيز توصيه مىكند كه شركت‌ها بايد با پروژه‌هاى كوچك در زنجيره‌هاى بسته عرضه كالا و اهداف كاملا روشن شروع به استفاده از RFID كنند.
RFID دارد م‌آيد
آنچه مايه نگرانى است اينكه فناورى مذكور مىتواند به شكست بيانجامد. حاميان حريم شخصى درآمريكا هشدار مى‌دهند كه چه بسا شركت‌ها از اطلاعات به دست آمده درباره عادات خريد مصرف كنندگان منفرد، سوء استفاده كنند و سايرين نگران تاثير اين همه فرستنده راديويى بر سلامتى انسان هستند.
به‌رغم اين شور و نگرانى، RFID هنوز بسيار خردسال است. پس از معرفى حيرت‌انگيز برخى از پيشگامان اين فناورى، درك اين واقعيت تكان‌دهنده است كه بسيارى از آزمايش‌هايى كه اكنون در انگليس صورت مى‌پذيرد، فوق‌العاده ابتدايى است، هر چند كه اين كشور از پيشتازان فناورى مذكور محسوب مى‌شد.
البته 25 سال طول كشيد تا باركدهاى فعلى به صورت استاندارد درآيند و مورد استفاده قرار گيرند. گسترش RFID به مراتب سريع‌تر خواهد بود و گفته مى‌شود كه استاندارد آن تقريبا جهان مشمول است. «كيت بل» از شركت SAP مى‌گويد: روآورى شركت‌هايى مانند «وال مارت» كاتاليزور نيرومندى است تا ساير كسب و كارها ارزش افزوده اين فناورى را بررسى كنند.
همچنين بسيارى از شركت‌ها اطلاع بسيار اندكى از، زنجيره عرضه محصولات خود دارند و بنابراين جاذبه مزاياى، احتمالى RFID آن قدر قوى خواهد بود كه كاربرد آن روى جعبه‌ها و كارتن‌ها اجتناب‌ناپذير خواهد بود. اما مشكل بزرگ نصب اين برچسب‌هاى راديويى روى محصولات مصرفى منفرد است. «جانى ديويسون» از شركت «گارتنر» حل اين معضل را به مثابه پايان بازى و برداشت سود واقعى مى‌داند.
منبع : بى‌بى‌سى
