نام نویسنده: کوفى عنان
ıranwsıs- اجلاس جهانى جامعه اطلاعاتى که اوايل اين هفته در ژنو برگزار شد به عقيده بسيارى از کارشناسان يکى از مهمترين وقايع در زمينه ارتباطات و فناورى اطلاعات در جهان محسوب مى شد. به جز متن اعلاميه اى که در اين اجلاس مورد موافقت بسيارى از سران قرار گرفت بسيارى از سران کشورها با سخنرانى هاى خود به نوعى نگاه و نگرش کشور خود را به موضوع توسعه آى سى تى و شکل گيرى جامعه اطلاعاتى نشان دادند .
سازمان ملل متحد به عنوان يکى از حمايت کنندگان اصلى اين رويداد مهم نقش بسيار ويژه اى در برگزارى و شکل دهى اين رويداد داشت و بسيارى اين اجلاس را ورود رسمى سازمان ملل متحد به اين مقوله مى دانستند .
سخنرانى تاريخى کوفى عنان دبير کل اين سازمان نيز به نوعى همين نگرش را تداعى مى کند که متن کامل آن را مى خوانيد:
ما در گذر از يك تحول تاريخى هستيم؛ تحولى در شيوه زندگى، يادگيرى، كار، ارتباطات، و فعاليت اقتصادي. پس نه منفعلانه بلكه به عنوان سازندگان سرنوشت خود بايد عمل كنيم.
اين اجلاس بى‌همتاست. زيرا در اكثر اجلاس‌هاى جهانى موضوع اصلى تهديدهاى جهانى است، اما در اين اجلاس موضوع اين است كه چگونه از يك دارايى جديد جهانى بهترين بهره بگيرم.
همه ما با توان فوق‌العاده فن‌آورى‌هاى اطلاعاتى و ارتباطى آشناييم.
از تجارت گرفته تا درمان از راه دو، از آموزش و پرورش گرفته تا حفظ محيط زيست، ما چه در پشت ميز كار خود و چه در آسمان و بالاى ابرها، در دست خود اين توان را داريم كه سطح زندگى ميليون‌ها انسان را بهبود بخشيم.
ما ابزارهايى داريم كه مى‌تواند ما را به سوى «اهداف توسعه هزاره» به پيش براند؛ ابزارهايى كه با آن مى‌توان آزادى و دموكراسى را پيشرفت داد؛ وسايلى كه با آن مى‌توان دانش و تفاهم متقابل را منتشر كرد.
ما تمامى اين توان را در اختيار داريم. چالش پيش‌روى اين اجلاس اين است كه با اين توان چه كنيم.
شكاف ديجيتالى» عملاً خود ده‌ها شكاف است. يك شكاف، شكاف فنى است؛ شكاف‌هاى بزرگ در زيرساختارها.
يك شكاف، شكاف محتوا است. بسيارى از اطلاعات مندرج در وب، هيچ ربطى به نيازهاى واقعى مردم ندارد. و تقريباً 70 درصد وب‌سايت‌هاى دنيا به زبان انگليسى هستند؛ كه گاه صداها و نظرات بومى در ازدحام آنها گم مى‌شود.
يك شكاف، شكاف جنسى است. زنان و دختران كمتر از مردان و پسران به فن‌آورى اطلاعاتى دسترسى دارند. اين شكاف هم در كشورهاى ثروتمند وجود دارد و هم در كشورهاى تنگدست. در ميان كشورهاى در حال توسعه، برخى كشورها هستند كه فرصت‌هاى ديجيتالى بسيارى براى زنان فراهم مى‌آورند و در ميان كشورهاى توسعه‌يافته، در برخى كشورها فرصت‌هاى بسيار اندكى براى زنان وجود دارد.
يك شكاف، شكاف تجارى است. تجارت الكترونى برخى كشورها و شركت‌ها را به‌طور تنگاتنگ به هم پيوند داده است. اما ديگران در خطر بيشتر به حاشيه‌رانده شدن قرار دارند. به عقيده برخى كارشناسان، شكاف ديجيتالى يكى از بزرگترين موانع غيرتعرفه‌اى بر سر راه تجارت جهانى است.
و آشكارتر از همه، نابرابرهاى و موانع اجتماعى و اقتصادى و… است كه به توانايى يك كشور براى بهره‌بردارى از فرصت‌هاى ديجيتالى لطمه مى‌زند. نبايد پنداشت كه با فوران فن‌آورى كه ثمرات خود را طبيعتاً به همه جا مى‌گسراند، اين شكاف‌ها خودبه‌خود و به مرور ايام ناپديد خواهد شد.
يك جامعه اطلاعاتى باز و دربرگيرنده همه، كه به نفع همه مردم باشد، بدون تعهد و سرمايه‌گذارى پايدار پديد نخواهد آمد. ما به شما رهبران گرد آمده در اين اجلاس چشم دوخته‌ايم تا اراده سياسى براى اين اقدامات را فراهم آوريد.
ما همچنين به جامعه تجارى، كه خوشحالم بگويم بسيار پرشمار در اينجا حاضر شده‌اند، چشم دوخته‌ايم. آينده صنعت فن‌آورى اطلاعات خيلى در دست جهان توسعه يافته، كه بازارهاى آن اشباع شده، نيست بلكه آينده آن در رسيدن به ميليون‌ها كسانى است كه در جهان در حال توسعه‌اند و هنوز دست انقلاب اطلاعتى به آنها نرسيده است. بهداشت الكترونيكى، تحصيل الكترونيكى، و ديگر كاربردهاى فن‌آورى اطلاعاتى و ارتباطى مى‌تواند پويايى تازه‌اى براى رشد باشد؛ همان پويايى كه صنايع به دنبال آن هستند.
ما به گروه‌هاى جامعه مدنى چشم دوخته‌ايم؛ بخصوص به دانسته‌هاى غنى آنها از اميدها و نگرانى‌ها در سطح جوامع بومي. جوامعى كه مشتاق پيوستن به تبادل جهانى انديشه‌ها و اطلاعات هستند اما شايد احساس مى‌كنند كه فرهنگ ازپيش‌بسته‌بندى شده جهانى، هويت‌هاى آنان را به مخاطره مى‌اندازد.
و به رسانه‌هاى جمعى چشم‌دوخته‌ايم كه هم خالقان محتوا و هم ناظران‌مراقب هستند. ديروز در همايش رسانه‌هاى الكترونيكى، رهبران شبكه‌هاى خبرى كه از همه مناطق جهان گرد آمده بودند بيانيه‌اى تصويب كردند كه در آن متعهد شدند نقش خود را در توسعه و همبستگى اجتماعى ايفا كنند. اين بسيار حياتى است كه آنها آزادى خود را براى انجام چنين كارى، همانطور كه در ماده 19 بيانيه جهانى حقوق بشر آمده، از دست ندهند. در واقع، حق آزادى عقيده و بيان، ضرورتى بنيادين براى توسعه، دموكراسى، و صلح است و اين حق بايد ملاك ما در كارهاى پيش رو باقى بماند.
فن‌آورى‌هاى اطلاعاتى و ارتباطى اكسير يا فرمولى جادويى نيست. اما مى‌تواند زندگى همه را بر روى اين كره خاكى بهبود بخشد.
اما حال كه از توان فن‌آورى سخن گفتيم، بگذاريد يادآور شوم كه چه كسى مسئول آن است. درست است كه فن‌آورى شكل‌دهند آينده است، اما اين مردم هستند كه فن‌آورى را شكل مى‌دهند و تصميم مى‌گيرند كه براى چه چيزى مى‌تواند و بايد مورد استفاده قرار گيرد.
پس بياييد به روى اين فن‌آورى‌هاى جديد آغوش بگشاييم. اما در عين حال بدانيم كارى را شروع كرده‌ايم كه از فن‌آورى فراتر مى‌رود. ساختن يك جامعه اطلاعاتى باز و قدرت‌بخش، يك چالش اجتماعى، اقتصادى و نهايتاً سياسى است.
فن‌آورى‌هاى عصر اتم با فن‌آورى‌هاى عصر اطلاعات قابل مقايسه نيست. با اين حال، كلماتى كه «جي. رابرت اوپنهايمر»، دانشمند آمريكايى علوم هسته‌اى، حدود نيم‌قرن پيش نوشته، به طرز عجيبى پيشگويانه مى‌نمايد و امروز هم مصداق دارد. «جامعه باز، دسترسى نامحدود به دانش، گرد هم آمدن غيردستورى و بى‌مانع آدم‌ها براى بهبود جامعه ـ اين‌هاست آن چيزهايى كه شايد باعث شود جهانى كه روزبه‌روز وسيع‌تر و پيچيده‌تر مى‌شود، مدام در حال رشد و تغيير است و هر روز بيشتر تخصصى‌تر و فنى‌تر مى‌شود، در عين حال، جهان جامعه انسانى هم باشد.»
