نام نویسنده: فرنود حسنى*
بخش مقاله ITiran – امروزه پيچيدگى عوامل و شاخصهاى موثر در توسعه به حدى است که کارشناسان در تعيين يک الگوى مشخص براى بررسى توسعه در يک جامعه عاجزند از اين رو با تلفيق عوامل گوناگونى چون آموزش، اقتاد، بهداشت و… به مفهوم گسترده و واحدى موسوم به توسعه پايدار رسيده اند. در اين بين تاثير و نقش شاخصهاى آموزشى در توسعه پايدار بسيار مهم و اساسى است. به همين دليل وقتى از توسعه اطلاعاتى سخن به ميان مى ايد دامنه گسترده اى از فرايند هاى پيچيده آموزشى در ذهن متبادر خواهد شد. توجه به توسعه اطلاعاتى و پرداختن به آن از منظر تکنولوژيک مى تواند راهگشاى بسيارى از موانع و مشکلات آموزشى در توسعه پايدار باشد.
عصر حاضر با سيطره و انقلاب ابزارهاى اطلاعاتى و ارتباطى امکانات فراوانى در راه تسهيل روند توسعه اطلاعاتى به خود مى بيند؛ که بدون شک ماحصل کاربرد علمى و صحيح از آنها دسيابى به توسعه پايدار خواهد بود.
پديده فناورى اطلاعات و ارتباطات(ICT ) با توجه به گستردگى قابليتها و امکانات بالقوه اى که دارد شرايط و بستر هاى مناسبى را درجهت کاربردى شدن تکنولوژى در تمام شئون زندگى بشر فراهم کرده است. بهره گيرى مناسب از اين پديده جهانى کليه مراحل توليد، پردازش، طبقه بندى و انتقال اطلاعات را در کوتا هترين زمان ممکن ميسر مى سازد. اغراق نيست اگر ادعا کنيم که امروزه سلامت اقتصادى ملتها با سطح مهارتهاى ايشان در فناورى اطلاعات و ارتباطات سنجيده مى شود و در اين ميان نقش و جايگاه امر اموزش و توسعه مهارت هاى علمى و عملى بدون ترديد بسيار مهم و اثر گذار در روند توسعه اطلاعاتى خواهد بود.
در اين مجال ديدگاه موجود در مورد آموزش شامل کليه فرآيند هاى تبادلى داده ها و اطلاعات در حجم و اشکال مختلف و با هر وسيله قابل انتقال مى باشد.به عبارت بهتر به مسئله آموزش به دور از جز نگرى پرداخته شده است و مفهوم عام آن که مبتنى بر داد و ستد اطلاعاتى در بسترهاى مختلف انتقال است خواهد شد.
وقتى سخن از توسعه اطلاعاتى به ميان مى آيد جايگاه ونقش تاثير گذار اطلاعات در روند حرکتى جامعه براى بهبود سيستم هاى توليد تا توزيع اطلاعات به خوبى احساس خواهد شد. در مباحث توسعه اطلاعاتى مديريت نظام يافته بر روند توليد داده، پردازش داده و توزيع الاعات صورت مى پذيرد و با اين ديدگاه جايگاه و حق شهروندى براى زندگى در جامعه اطلاعاتى آزاد تعريف پذير مى شود . در اينگونه جوامع که تعريف و نگاه معينى برموضوع هدايت اطلاعات و رشد اطلاعاتى جامعه وجود دارد تقسيم بندى و مرز بندى هاى متعارف از بين مى روند و ابزارهاى تکنولوژيک در خدمت توسعه اطلاعاتى چنان فعاليت مى کنند که همه شهروندان جامعه قادر باشند در نظام هايى معين و شفاف نسبت به انتخاب و کاربرى اطلاعاتى مورد نظر خود اقدام کنند.
گام اساسى در راه توسعه مناسب و به روز اطلاعاتى در يک جامعه دانش مدار هماهنگى و نياز سنجى دقيق براى تعيين اولويت ها و کمبودهاى مورد نياز در ساختار جامعه دانش محور است.
اگر بخواهيم کارکرد توسعه اطلاعاتى را به صورت شماتيک در يک جامعه دانايى محور مورد تحليل و توجه قرار دهيم بايستى به دو شاخص کمى و کيفى در توسعه اطلاعاتى بپردازيم در واقع توسعه اطلاعاتى وقتى مى تواند بستر هاى مناسب براى ايجاد يک جامعه دانش محور را فراهم کند که از نظر اطلاعاتى هم به رشد طولى جامعه کمک کند و هم در رشد عرضى جامعه موثر باشد.
به عبارت ديگر و قتى از شاخص هاى کمى در يک جامعه دانش محور صحبت مى کنيم توجه اصلى معطوف به رشد طولى جامعه اطلاعاتى مى باشد که اين آموزش هاى مى تواند شامل گسترش گروههاى سنى تحت آموزش، گسترش حجم توليد اطلاعات، گسترش و تنوع درابزارها و علوم مورد آموزش و… باشد.
هنگامى هم که از شاخص هاى کيفى در توسعه اطلاعاتى يک جامعه دانش محور سخن به ميان مى آوريم کارکرد مورد انتظار از اين شاخص ها کمک به افزايش رشد عرضى در جامعه دانش مدار خواهد بود. از شاخص هاى آموزشى اين بخش مى توان به بالا رفتن سطح علمى، دقيق تر شدن امکانات و ابزارهاى آموزشى، تخصصى تر شدن علوم آموزشى و… اشاره کرد.
مهمترين تاثير و کارکرد چنين سيستم هايى که براى توسعه اطلاعاتى طراحى و تعريف مى شوند در گام اول بازخورد مثبتى است که عايد خود اين سيستم ها مى شود به اين صورت که هر گاه در فرآيند هاى آموزشى با هدف توسعه اطلاعاتى جامعه اطلاعات با نظم سيستماتيک و بوسيله ابزارهاى تکنولوژيک با سرعت و دقت بالا در اختيار کاربر وافعى خود قرار مى گيرد در واقع سطح اطلاعاتى يکى از عناصر پذيرنده اطلاعات را در سيستم بالا مى برد و به او امکان را مى دهد تا در سطح جديدى که اختيار کرده نقش منتقل کننده اطلاعات را نيز بازى کند. ايجاد اين چرخه در سيستم توسعه اطلاعاتى مى تواند هدايت درونى سيستم را نيز به عهده بگيرد و با سرعت و دقت بيشترى موجب بهينه سازى روند آموزش شود. اين مسئله با توجه به تاثير و نقش عوامل اقتصادى در توسعه آموزش و اطلاعات در جوامع مايل به سوى دانش محور شدن مى توان موثر باشد زيا از حداکثر پتانسيل اطلاعاتى موجود در جامعه در اين سيستم استفاده خواهد شد و نياز به تکرار ها و باز آموزى ها کاهش پيدا خواهد کرد.
در سيستم هاى مديريت يافته توسعه اطلاعاتى به دليل کارکرد و نقش با اهميت آموزش، هميشه از نيروهاى فعال در زمينه آموزش در خود سيستم استفاده مى شود و خروج و ايستايى نيروهاى آموزشى در جوامع دانش مدار ديگر لزوم و نقشى نخواهد داشت. زيرا نگاه موجود به آموزشگر و ابزار آموزش يک نگاه سيستمى و به روز شده است يعنى به صورت مداوم و زنجير وار مابين پذيرنده هاى اطلاعات و انتقال دهنده هاى اطلاعات تبادل صورت مى پزيرد و هيچ يک از ارکان يک جامعه دانش محور ه علت قرار گرفتن در پروسه هاى آموزشى با هدف توسعه اطلاعاتى به شرايط خروج از جامعه (فرار مغز ها) و يا ايستايى آموزشى و يا از همه بدتر ايستايى فکرى نخواهد رسيد.
روابط عمومى همايش توسعه دانايى محور.آموزش عالى و مناطق آزاد
