نام نویسنده: على مولوى
بخش مقاله ITiran – در مدت 2 ماهى که از انتشار مقاله با نام ” اشتباه دوباره ” مى گذرد ، نظرات موافق و مخالف زيادى درباره صحت يا عدم صحت اين مقاله در محافل مختلف مطرح شد . البته اين مقاله زمانى چاپ شد که خبر راه اندازى ISDN در جزيره کيش اعلام شده بود و با توجه به جديد بودن خبر ، قصد من انتقال سريع مسايل مربوط به اين تکنولوژى به مردم بود که نتيجتا باعث شد مقاله با حالتى خبرى و کوتاه منتشر شود و شايد اين مسيله يکى از دلايلى بود که برخى از صاحبنظران در صحت اين مقاله و مطالب آن ترديد وارد کردند . به هر صورت سعى دارم در اين نوشتار به بيان دلايل خود و همچنين دليل نامگذارى مقاله پيشين بپردازم . نتيجه گيرى پايانى را به عهده خواننگان گرامى مى گذارم .
در بحثهاى طراحى و مهندسى ، يکى از مهمترين بخشهاى طراحى ، نگاه به آينده تکنولوژى مورد استفاده است . به اين صورت که طراحان و سياستگذاران يک طرح حتما بايد به تکنولوژيهاى آينده توجه داشته باشند نه به تکنولوژيهاى گذشته . حتى در برخورد با تکنولوژيهايى که در حال حاضر مورد استفاده هستند بايد با دقت فراوان برخورد کرد ، چرا که گاهى در فاصله زمانى بين طراحى و پياده سازى پروژه ممکن است تکنولوژى انتخاب شده منسوخ شده باشد و عملا پروژه اى به اتمام برسد که غير قابل استقاده باشد. .
يکى از بخشهايى که به طور مستقيم با تکنولوژِيهاى روز دنيا سروکار دارد ، بخ مخابراتى کشور است . اما متاسفانه تجربه نشان داده که شرکت مخابرات نتوانسته آنطور که بايد و شايد تکنولوژيهاى جديد را وارد ايران کند . .
در زير به دو مورد از اين ناکاميها اشاره مى شود : .
پروژه شبکه X.25 : .
در اوايل دهه 70 تبليغات زيادى براى راه اندازى شبکه X.25 در ايران انجام شد . اما نکته اى که هيچ گاه به آن اشاره نشده بود که اين شبکه زمانى در ايران راه اندازى شد که عملا در دنيا آن را جزء شبکه هاى رده خارج محسوب مى کردند و اکثرا به شبکه هاى جديد همچون B-ISDN روى آورده بودند . .
پس از راه اندازى نيز اين شبکه مشکلات فراوانى داشت و به همين دليل اکثر طراحان شبکه هاى بزرگ از اين شبکه استقبال نکردند . .
شايد اگر سياست گذاران شرکت مخابرات در آن زمان به فکر تکنولوژيهاى جديدترى بودند ، امروزه شبکه بانکى کشور به جاى استفاده از روشهايى با هزينه هاى بالا مانند ارتباطات ماهواره اى ، از تجهيزات مخابرات استفاده مى کردند تا شايد علاوه بر صرفه جويى در هزينه ، توانايى بيشترى براى ارايه خدمات به مشترى داشتند. در حال حاضر مى توان از پروژه X.25 به عنوان يکى از تلخترين پروژه هاى مخابراتى کشور نام برد که در عمل تا کنون استفاده چندانى از اين شبکه نشده است . .
.
خريد مراکز ديجيتال با سيگنالينگ قديمى :
کمتر کسى است که شعار 1=55 مخابرات را در اوايل دهه 70 به ياد نياورد . در آن سالها سيستم تلفنى ايران و بخصوص تهران دچار تحولات بنيادين شد چرا که علاوه بر اضافه شدن ظرفيت مراکز ، اکثر سوييچهاى آنالوگ قديمى به سوييچهاى ديجيتال تبديل شد . علاوه بر ارتقا سوييچهاى قديمى ، با افزايش مراکز تلفنى تهران به 80 مرکز ، بيش از 2.5 ميليون خط براى ارايه به مشترکين راه اندازى شد.
اجراى طرحى با اين عظمت يکى از بزرگترين افتخارات شرکت مخابرات بوده و هست و کارکنان اين شرکت نشان دادند که در صورت نياز مى توانند طرحهايى با اين عظمت را اجرا کنند .
اما مسيله بزرگى در به روز شدن سوييچهاى تلفنى وجود داشته و دارد که متاسفانه تا حال به آن اشاره اى نشده است . چرا مراکز جديد با سيگنالينگ شماره 7 (1) راه اندازى نشد ؟ سوالى که هنوز جوابى براى آن پيدا نکردم .
سيگنالينگ شماره 7 در سال 1980 از سوى CCITT ( 2) ( ITU فعلى ) گرديد وپس از آن در مراکز ديجيتال پياده سازى شد . اولين مرکز ديجيتال در سال 1986 به ايران وارد شد و اکثر راه اندازى سوييچهاى جديداز سال 1990 به بعد در ايران بوده است . زمانى که در ايران مراکز جديد با سيگنالينگهاى قديمى راه اندازى شدند ، در اکثر کشورهاى جهان از سرويسهاى سيگنالينگ شماره 7 استفاده مى کردند .
از مهمترين خدماتى که سيگنالينگ شماره 7 در اختيار مشترک قرار مى دهد ، سرويس نمايشگر شماره تماس گيرنده (Caller ID) ، شماره گيرى سريع و بدون وقفه ، تلفنهاى رايگان و….. اى باشد. البته با توجه به ساختار شبکه اى اين استاندارد روز به روز به خدمات قابل ارايه آن افزوده مى شود .
نکته جالب اينجاست که علاوه بر ضررى که مشترکين به علت بهره نبردن از سرويسهاى اين استاندارد کردند ، خود مخابرات نيز به خاطر به کار نبردن اين سيگنالينگ ضرر فراوانى کرده است چراکه با توجه به زمانى که بين شماره گيرى و برقرارى ارتباط در سيگنالينگهاى فعلى مورد استفاده در مخابرات و جود دارد( به طور متوسط حدود 20 ثانيه ) و اشغال شدن خطوط در اين فاصله زمانى ، و با توجه به اينکه در اين فاصله زمانى هيچ استفاده اى از خطوط نمى شود ، در حقيقت مخابرات اين فاصله زمانى را از دست مى دهد. در صورتى که با توجه به اينکه خطوط داده و سيگنالينگ در سيگمالينگ شماره 7 از هم جدا هستند ، امکان برقرارى سريع ارتباط را به مشترک مى دهند که عملا باعث صرقه جويى در منابع مخابرات مى شود.
در هر حال در سال گذشته شرکت مخابرات اقدام به ارتقا سيگنالينگ مراکز به سيگنالينگ شماره 7 نموده است و طبق قول مسيولين به زودى تمامى مراکز ايران از اين سيگنالينگ استفاده خواهند کرد.
نمونه هاى بالا نمونه هاى آشکارى از انتخاب تکنولوژِى هاى قديمى و رده خارج توسط شرکت مخابرات بود . البته تمام اين انتخابها در حالى صورت گرفته که بزرگترين مرکز تحقيقات فنى ايران ( مرکز تحقيقات مخابرات ايران ) وابسته به شرکت مخابرات مى باشد و بيشترين بودجه هاى تحقيقاتى فنى در اين مرکز هزينه شده و مى شود .
اما درباره راه اندازى ISDN (3) در ايران مسايلى وجود دارد که بايد حتما به آنها اشاره کرد .
ISDN تکنولوژِى مربوط به اوسط دهه 80 ميلادى است . هدف اصلى اين پروژه ، امکان انتقال ديجيتال صوت و همچنين داده ها بود . اما با توجه به هزينه گران استفاده از اين تکنولوژى و همچنين عدم نياز به آن از سوى مشترکين ، استقبال چندانى از اين تکنولوژى نشد . اين مسيله حتى در امريکا که به طور معمول تکنولوژيهاى جديد معمولا در آنجا گترش سريعترى پيدا مى کنند نيز کاملا مشخص بود . حتى برخى به جوک ISDN را مخفف The Invention Subscribers Don’t Need و يا It Still Does Nothing مى دانستند !
با به وجودآمدن مفاهيم WWW و HTTP که سبب افزايش شمار کاربران اينترنت و همچنين وارد شدن مفاهيم چند رسانه اى به وب شد که طبيعتا باعث بالا رفتن حجم مستندات اينترنت و نياز به پهناى باند بالا براى دريافت سريعتراطلاعات گرديد ، ISDN توانست براى مدت کوتاهى کاربران را به خود جذب کند . اما هنوز قيمت بالاى اين سرويس مانعى بزرگ براى جلب کاربران بود ، از سويى ديگر حداکثر پهناى باندى که ISDN در اختيار کاربر قرار مى هد ( در بهترين حالت) 144Kbps مى باشد که در برابر 56Kbps پهناى باند خط تلفن معمولى چندان تفاوتى نمى کند . اما در سال 1995 استاندارد جديد تحت عنوان DSL مطرح شد که تحولى عظيم در صنعت انتقال داده را پديد آورد .
ايده DSL ارسال داده ها با فرکانس بالا بر روى زوجهاى مسى به هم تابيده موجود است که با فرکانس بالايى که در اين استاندارد وجود دارد مى توان به پهناى باند بالا دست پيدا کرد .
البته DSL انواع مختلفى دارد که يکى از جديدترين و جالبترين آنها ، نوع ADSL مى باشد.
ADSL کاملا با خطوط تلفنى سازگار است و با توجه به فرکانس مورد استفاده در سيستم تلفنى ( 0 تا 4KHz ) از باند 25KHz تا 1100KHz استفاده مى کند. به اين ترتيب با باند فرکانسى تلفنى هيچ گونه تداخلى نخواهد داشت و اين امکان را به کاربر مى دهد که همزمان به اينترنت متصل باشد و از تلفن خود استفاده کند بدون اينکه تغييرى در پهناى باند به وجود آيد .در اين سرويس خط تلفن هيچ گاه بخاطر استفاده از اينترنت اشغال نخواهد بود.
مسيله ديگر سرعت بالاى اين سرويس در مقايسه با ISDN است . ADSL در شرايط ايده آل 640 Kbps براى ارسال و 8MBps براى دريافت در اختيار کاربر قرار مى دهد که غير قابل مقايسه با حداکثرسرعت 144Kbps ISDN است.
مهمترين مزيت اين سرويس ، هميشه OnLine بودن کاربر است . يعنى بدون نياز به برقرارى ارتباط ، کاربر هميشه Online است و باطبع دردر هزينه هاى کاربران تاثير بسزايى مى گذارد ، ا سوى ديگر ترافيک خطوط مخابراتى کاهش پيدا مى کند. از لحاظ قيمت نيز تجهيزات ADSl بسيار ارزانتر از ISDN هستند ، همچنين با مقايسه هايى که انجام شده ، هزينه در اختيار گرفتن اين سرويس نيز در اکثر نقاط جهان تفاوت چندانى با يکديگر نمى کند.
اما ايراد ديگرى که در زمينه ISDN مى توان به مخابرات وارد کرد ، دير وارد شدن اين تکنولوژى به ايران است . شرکت مخابرات مى توانست در زمان راه اندازى سوييچهاى ديجيتال ، سرويس ISDN را به مشترکين ارايه کند. اما با گذشت حدود 15 سال از عمر اين تکنولوژى و 10 سال از عمر نصب مراکز ديجيتالى ، آيا خريد تجهيزات گران قيمت براى ارتقا مراکز صرف دارد ؟ اگر قصد اراه خدمات سرعت بالاى اينترنت است چرا از تکنولوزيهاى جديد مثل ADSL استفاده نشود که هم هزينه پايينترى دارند ، هم سرعت بسيار بالاترى را در اختيار مشترک قرار ميدهد؟
البته توسعه آتى مخابرات که در پيش است و سوييچهاى ديجيتالى جديد خريدارى شده ظاهرا داراى امکان ISDN مى باشد که چه در مقاله قبلى و مقاله فعلى ، منظور اين سوييچها نبوده اند ، بلکه منظور من عدم نياز به سرمايه گذارى جديد براى ارتقا سوييچهاى مراکز فعلى بوده است.
در هر حال اميدوارم با توجه به نقش کليدى مخابرات در صنعت IT کشور سياست گذارن مخابرات با اتخاذ تصميمات مناسب ، بتوانند باعث رشد اين صنعت شوند.
* منظور از ISDN در اين مقاله BRI ISDN بوده است .
)Signaling System No 7( SS7)1
2)CCITT:Consultative Committee for International Telephone & Telegraph
3)ISDN:Integrated Services Digital Network
دانشجوى کامپيوتر- سخت افزار
