نام نویسنده: شهرام شريف
اينترنت اين وسيله بزرگ ارتباطى در سال 1969 در قالب آرپانت (Arpanet) – آژانس پروژه هاى پيشرفته پنتاگون- اعلام موجوديت كرد اما اينترنت به مفهوم امروزين آن در دهه هشتاد فراگير شد، رشد اين نوزاد كوچك ارتباطات آن‌قدر سريع و چشمگير بود كه امروزه مى‌توان به جرات گفت اينترنت بزرگ‌ترين سيستم ارتباطى است كه انسان تا كنون به آن دست يافته است به صورتى كه مردم اكنون با داشتن يك كامپيوتر، يك مودم و خط تلفن و با استفاده از زبان مشترك مى‌توانند به راحتى وارد سپهر جهانى اطلاعات شوند و ….
اما مقوله اينترنت در كشور ما تاحدودى متفاوت از كشورهاى ديگر است چراكه حدود پنج سال طول كشيد تا اينترنت آن‌گونه كه بايد در جامعه شناخته و از آن به عنوان وسيله اى ضرورى اطلاع رسانى مورد استفاده قرار گيرد.
طب روايت‌هاى صورت گرفته توسط كارشناسان، تولد اينترنت در كشور ما به چند ماه قبل از تشكيل اجلاس سران كشورهاى اسلامى برمى‌گردد. به هر حال اين كه ورود اينترنت به كشور توسط چه بخشى صورت گرفته است چندان نكته مهمى نيست، در حال حاضر اين آينده اينترنت است كه بايد به آن توجه داشت چرا كه هنوز بعد از گذشت چندين سال از ورود اينترنت به كشور استفاده از سيستم ارتباطى به راحتى صورت نمى‌گيرد و اكثر كاربران از سرويس‌دهى ضعيف و نبود يك قانون جامع گله‌مند هستند، اين نابسامانى باعث شده كه ضريب نفوذ اينترنت در كشور ما نسبت به كشورهاى ديگر بسيار پايين باشد.
صدرى مدير امور ارتباطات ديتاى شركت مخابرات در مورد نفوذ اينترنت دركشور مى گويد: در حال حاضر اين نفوذ در حدود 5/2 درصد است كه نشان مى‌دهد تنها يك ميليون و 700 هزار نفر از اينترنت استفاده مى‌كنند.
رقم ياد شده نشان از فاصله ديجيتالى بسيار زياد ايران با ساير كشورهاست ، يعنى نبود بستر مناسب باعث شده كه اسقبال كاربران از اينترنت كاهش يابد. كاربرانى كه نبض زندگى اينترنت با وجود آن‌ها مى‌تپد.هر چند كه مدير امور ديتا خبر از آن مى‌دهد كه تا پنج سال آينده تعداد كاربران به 35 ميليون نفر افزايش مى يابد اما تا زمانى كه يك قانون و آيين‌نامه دقيق وجود نداشته باشداين آمار و ارقام با واقعيت بسيار فاصله دارند.
بالاخره بعد از گذشت چندين سال از ورود اينترنت به كشور انجمنى با نام انجمن صنفى كارفرمايان شبكه‌هاى اينترنتى شكل گرفت، انجمنى كه براى احقاق حقوق سرويس‌دهندگان اينترنت و نظم بخشيدن به سرويس دهى و كابران … شكل گرفته است. در مورد فعاليت اين انجمن با مصطفى محمدى دبير اين انجمن به گفت و گو نشسته‌ايم.
اين انجمن به عنوان نخستين نهاد صنفى در بخش اينترنت با چه هدفى و در چه سالى تشكيل شده است؟
اين انجمن در اجراى ماده 131 قانون كار و به منظور ساماندهى وضعيت صنفى شركت‌ها موسسات سرويس دهنده اينترنت در كشور و نيز هماهنگى فعاليت‌هاى حرفه‌اى و قانونمند نمودن جايگاه آن در كشور در تاريخ نهم مرداد ماه سال 80 در وزارت كار و امور اجتماعى تاسيس و آغاز به كار كرده است.
از جمله اهداف اين انجمن 1- ايجاد يك نظام حرفه‌اى براى تعريف حقوق صنفى اعضا انجمن و پيش برد صنعت اطلاع رسانى كشور
2- تلاش در جهت قانونمند كردن فعاليت‌هاى شبكه‌هاى اطلاع رسانى
3- حمايت از حقوق كاربران در جهت رسيدن به كيفيت مطلوب
4- ايجاد و گسترش پيوندهاى حرفه‌اى درميان مراكز و شبكه‌هاى اطلاع رسانى
5- ترويج فرهنگ بهره‌مندى ازشبكه جهانى اطلاع رسانى در ميان مردم.
نحوه عضويت در انجمن به چه صورتى است؟
كليه اشخاص حقيقى يا حقوقى كه فعاليت رسمى در زمينه اطلاع رسانى رايانه‌اى راه دور و ارايه هر گونه سرويس اينترنتى را دارند مى توانند با مراجعه به دبيرخانه انجمن فرم عضويت را پركنند،از جمله شرايط عمومى عضويت داشتن تابعيت جمهورى اسلامى ايران و مدين بودن به يكى از اديان رسمى، قبول و تعهد اجراى آيين‌نامه‌ها و اساسنامه انجمن و پرداخت وروديه و حق عضويت تعيين شده به طور مرتب و نداشتن پيشينه كيفرى كه موجب محروميت از حقوق اجتماعى باشد.
اين انجمن به چند بخش تقسيم مى‌شود؟
اركان انجمن شامل مجمع عمومى، هيات مديره، بازرس و دبيرخانه تقسيم مى‌شود البته انجمن داراى 4 كميته نيز هست: 1- كميته فنى و تحقيقاتى 2 – كمته روابط عمومي3- كميته آمار و اطلاعات 4 – كميته حقوقى و حل اختلاف كه رياست هر يك از كميته‌ها به عهده يكى از اعضاى هيات‌مديره است
تا كنون چه تعدادى عضو انجمن هستند؟ در حال حاضر 60 شركت در سطح كشور عضو انجمن هستند كه تقريباً مى‌توان گفت اكثر ISP هاى اصلى در بخش خصوصى عضو اين انجمن شده اند كه علاقه مندان براى مشاهده اسامى اعضا مى توانند به سايت اينترنتى انجمن تحت نام iranispassociation.com مراجعه كنند.
آيا انجمن توانسته اعتماد سرويس دهندگان بخش خصوصى از جمله شهرستانى ها را جلب كند؟
از زمان شكل‌گيرى انجمن بسيارى از ISP ها چه درتهران و چه در شهرستان‌ها نسبت به عضويت در انجمن تمايل نشان‌داده اند و درصد زيادى از ISP هاى موجود در شهرستان‌ها نيز به عضويت انجمن درآمده‌اند. البته اين تعداد نسبت به اعضاى انجمن نيست بلكه به تعداد ISP هاى موجود در شهرستان‌هاست.
هم اكنون مشكلات بسيارى براى كاربران وجود دارد كه اتفاقاً نقطه مقابل آن‌ها همان سرويس دهندگان هستند به اين صورت كه يك قانون جامع و آيين‌نامه كلى براى سرويس‌دهى اينترنت در كشور وجود ندارد، آيا انجمن استانداردى را براى سرويس‌دهى اينترنت و محلى را براى شكايت كاربران در نظر گرفته است؟
بله، در حال حاضر هر كدام از كاربران از اعضاى انجمن شكايتى داشته باشند مى توانند به كميت حقوقى انجمن مراجعه كنند تا در اسرع وقت به شكايت آن‌ها رسيدگى شود. البته اين مورد تنها براى اعضاى انجمن صادق است و رسيدگى به شكايت كاربران از افراد و ISP هاى غير انجمن وظيفه ما نيست.
چراكه اين افراد تحت پوشش انجمن قرار ندارند و به همين علت بهتر است كاربران از كسانى سرويس بگيرند كه در صورت بروز مشكل بتوانند به گونه‌اى قانونى مشكلات خود را حل كنند. اما مطلب مهم اين است كه متاسفانه در كشور ما قانونى براى اينترنت وجود ندارد و به همين دليل خود انجمن اقدام به تهيه آيين‌نامه اى به نام كيفيت ارايه سرويس كرده كه اعضاى انجمن موظف هستند طبق مفاد موجود در آيين‌نامه عمل كند.
مفاد آيين‌نامه شامل چه مواردى است؟
ما مى خواهيم اعضاى انجمن و ISP هاى تحت نظارت را طبق استانداردهاى خاصى طبقه‌بندى كنيم و اين كار يك نوع اطلاع رسانى براى مردم (كاربران) است به اين صورت كه كاربران هر عضو انجمن متعلق به كدام طبقه است و با توجه به رده موجود در مورد بحث قيمت قضاوت كنيم، يعنى ما بدون اين‌كه وارد بحث قيمت شويم به طور اتوماتيك امكان انتخاب را براى كاربران فراهم مى كنيم كه مثلاً گران يا ارزان بودن سرويس دهى هر ISP به چه دليل است.
اين آيين‌نامه از چه زمانى اجرا مى‌شود؟
واقعيت اين است كه اين آيين‌نامه از ابتداى شكل‌گيرى انجمن جزو برنامه‌اى اصلى آن به حساب مى‌آمد ولى متاسفانه با مشكلات و اعمال نظرهاى متفاوتى كه بر سر اينترنت وجود دارد ،اجراى اين طرح به تعويق افتاده است و ما تمام سعى خودمان را معطوف به بقاى اعضاى انجمن كرده‌ايم. در ضمن ما عادت نداريم طبق عادت رايج هر 6 ماه يك بار به جاى پاسخ‌گويى صحيح به كاربران تنها به آمار و ارقام اكتفا كنيم.
فرض كنيم شرايط حاكم بر اينترنت به گونه‌ى دلخواه تامين شود شما اجراى اين طرح را در چه زمانى پيش‌بينى مى كنيد؟
با هموار شدن راه‌هاى روبه‌رشد اينترنت نهايتاً 3 الى 4 ماه ديگر اين آيين‌نامه قابل اجراست.
چرا سرويس دهندگان از ارايه اطلاعات دقيق و مكاناتى مثل تعداد خط تلفن ،پهناى باندو غيره اجتناب مى كنند و در اكثر اوقات اطلاعات نادرست مى دهند. انجمن چه راهكارى براى شفاف سازى در اين امر در نظر گرفته است؟
من حرف شما را قبول دارم اما چون اين اطلاعات جزو اطلاعات محرمانه شركت‌ها محسوب مى شود ISPها چندان رغبتى به اطلاع رسانى ندارند و اگر براى دادن اطلاعات اصرارى صورت بگيرد اين افراد اطلاعات چندان درستى ارايه نمى‌كنند. ما در آيين‌نامه استانداردسازى خودمان وارد اين مقوله نمى‌شويم چون چندان اهميتى ندارد كه كاربران اطلاع داشته باشند كه فلان شركت اينترنتى كه سرويس ارايه مى كند مثلا در گريد يك قرار دارد ، را كه ما آن گريد را طبق استانداردها بررسى كرده ايم و مردم متوجه مى شوند كسى كه گريد دو است بالطبع بايد قيمت سرويس دهى اينترنت آن پايين‌تر از گريد يك باشد.
امروز در بعضى از كشورها صحبت از يك پديده نو ظهور است يعنى اربتاط مستقيم كاربران با اينترنت بدون نياز به ISP ها ،آيا مى توان تصور كرد كه با توجه به رشد تكنولوژى و دسترسى ساده‌تر كاربران به اينترنت عمر چنين انجمنى كوتاه باشد؟
بر عكس نظر شما در مورد كوتاه بودن عمر انجمن من فكر مى كنم وجود چنين انجمنى در بحث اينترنت يك ضرورت و نياز است چرا كه سرويس دهى اينترنت نياز به يكسرى ارتباط هايى دارد ،ارتباطى كه در آن واسطه‌ها از حقوق كاربران دفاع كنند و باعث شوند ارتباطى دقيق بين مردم و سرويس دهندگان بزرگ بر قرار شود
شما به عنوان دبير انجمن كارفرمايان اينترنتى در حال حاضر چه كسى را متولى اينترنت در كشور مى دانيد؟
اينترنت در كشور از لحاظ قانونى هيچ متولى ندارد، ولى در حال حاضر چند سازمان و ارگان هستند كه سعى مى كنند به هر نحوى تصدى‌گرى خودشان را روى مقوله اينترنت به نمايش بگذارند. به نظر من براى ساماندهى چنين وضعيتى بايد يك وزارت فناورى اطلاعات ايجاد شود كه خوشبختانه چنين وزراتخانه‌اى در دستور كار مجلس قرار دارد.
*** ده روز قبل انجمن صنفى كارفرمايان اينترنتى با رگزارى همايشى حضور خود را در عرصه اينترنت كشور جشن گرفت. هر چند اين جشن با عدم حضور مدعوين ( مسئولان وزارت پست و تلگراف و تلفن ) كامل نشد و اتفاقاً در خود جلسه اين موضوع مورد انتقاد شركت‌كنندگان قرار گرفت با اين حال حمايت نمايندگان مجلس تا اندازه‌اى وضعيت را به نفع بخش خصوصى و انجمن صنفى تغيير داد.
هر چند اين بحران چند روزى وضعيت اينترنت در كشور را به هم ريخت اما در نهايت به نظر مى رسد حضور بخش‌هاى مختلف صنفى در عرصه اينترنت به پويايى و استقلال آن در درازمدت كمك مى كند.
