بحران همه‌گیری ویروس کرونا در جهان که در اغلب کسب‌وکارها خودش را به شکل توفانی سهمگین و نابودگر نشان داد، در بعضی بخش‌ها همچون افق تازه‌ای از رشد نمود پیدا کرده است. رایانش ابری که حالا به‌عنوان زیرساختی مهم برای حوزه‌هایی مانند اینترنت اشیا، درمان از راه دور، امنیت سایبری و رسانه‌های اجتماعی به حساب می‌آید، در این دوره رشد چشمگیری را تجربه کرده است. این درحالی است که سازمان‌های مختلف در سراسر دنیا حالا از سیستم‌های مبتنی بر کلاد استفاده می‌کنند و بخش‌های تولیدی، بهداشت و درمان و خدمات مالی به سرعت از آن در زیرمجموعه‌های خودشان بهره می‌گیرند.
رکورد رشد جدید
با این اوصاف است که آمارهای منتشر شده نشان از رکورد جدیدی در میزان سرمایه‌گذاری جهانی روی کلاد دارد. براساس آماری که موسسه تحقیقاتی Canalys منتشر کرده، سرمایه‌گذاری روی کلاد در سراسر جهان با رشد فصلی ۱۱ درصدی و رشد سالانه ۳۰ درصدی، در فصل دوم امسال به ۶/ ۳۴ میلیارد دلار رسیده است تا به این ترتیب رکورد جدیدی در این بازار به ثبت برسد. بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران انتظار دارند که این روند رشد در بازار کلاد تا سال ۲۰۲۷ هم ادامه پیدا کند. این درحالی است که بررسی‌های انجام شده در این زمینه نشان می‌دهد با توجه به شیوع بیماری کووید-۱۹ و افزایش نیاز مردم به خدمات بهداشت و درمان مخصوصا انواع خدمات از راه دور، میزان سرمایه‌گذاری در خدمات کلاد در بخش بهداشت و درمان به طرز قابل‌توجهی افزایش پیدا کرده است. به این ترتیب موسسه تحقیقات بازار MarketsandMarkets به تازگی بررسی‌هایی در این زمینه انجام داده است که نشان می‌دهد بازار خدمات رایانش ابری مورد استفاده در بخش بهداشت و درمان تا پایان سال ۲۰۲۰ ارزشی برابر ۱/ ۲۸ میلیارد‌دلار خواهد داشت. تحلیلگران این موسسه پیش‌بینی می‌کنند بازار این خدمات با متوسط نرخ رشد سالانه ۱/ ۱۸ درصدی تا پایان سال ۲۰۲۵ به ارزش ۷/ ۶۴ میلیارد دلار برسد.
با این همه اما اگر آخرین روندهای دنیای دیجیتال را دنبال می‌کنید، حتما متوجه ظهور و رشد رایانش ابری به‌عنوان یکی از انقلابی‌ترین تکنولوژی‌های دهه‌های اخیر می‌شوید. این تکنولوژی در ۱۰ سال گذشته رشد سریعی کرده و به یک پدیده عمومی تبدیل شده است که همچنان رشد می‌کند. اما حتی با این میزان محبوبیت هم هنوز بسیاری از مردم اطلاع دقیق و درستی از این تکنولوژی ندارند. با این اوصاف شاید لازم باشد بعضی جزئیات مهم و جالب درباره رایانش ابری یا کلاد را با هم مرور کنیم. رایانش ابری اساسا کمک می‌کند تا خدمات از طریق ارتباطات به هم پیوسته مبتنی بر اینترنت، ارائه بشوند. این نوع پردازش امکان دسترسی به تمام انواع منابع کامپیوتری گسترده در سراسر جهان را برای ما فراهم می‌کند. دسترسی همیشگی به تمام اطلاعات و تحلیل‌های داده از هر جایی، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین نقطه قوت این فناوری است. در نهایت اگر بخواهیم به‌طور خلاصه بگوییم؛ رایانش ابری امکان ارائه خدمات مختلف از طریق اینترنت را فراهم می‌آورد. کلاد این امکان را به ما می‌دهد تا از روی اینترنت به تمام اطلاعات‌مان دسترسی داشته باشیم و بتوانیم عملیات مختلفی با آنها انجام بدهیم.
در نتیجه دیگر لازم نیست هیچ نگرانی برای نداشتن ظرفیت ذخیره‌سازی کافی در کامپیوترهای‌مان داشته باشیم، چون همه اطلاعات بر بستر اینترنت هستند. رایانش ابری می‌تواند روش‌های جدید عملکرد شرکت‌ها را تفسیر کند و این کار باعث افزایش کارآیی و بهره‌وری تجاری آنها می‌شود. به این ترتیب، شرکت‌ها می‌توانند خدمات‌شان را از طریق اینترنت به مشتریان ارائه بدهند تا در نهایت تجارت الکترونیک در چارچوبی درست شکل بگیرد. این تعامل برای هر دو طرف سودآور است؛ استفاده از سرویس کلاد برای کاربران امکان دسترسی به خدمات متنوع با هزینه کم و بدون الزام برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های خودشان را به همراه می‌آورد و برای شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات کلاد یک منبع درآمدی بزرگ و مهم به حساب می‌آید.
مزیت‌ها و عوامل محبوبیت
سرویس‌های کلاد در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی در میان کاربران و کسب‌وکارهای مختلف پیدا کرده‌اند. براساس بررسی‌های اخیر موسسه تحقیقاتی LogicMonitor، تا پایان سال ۲۰۲۰ چیزی درحدود ۸۳ درصد از کارها و امور مختلف بنگاه‌های تجاری و سازمان‌ها روی سرویس‌های کلاد انجام می‌شود. استفاده از رایانش ابری مزیت‌های بسیاری برای تمام کسب‌وکارها و بنگاه‌های تجاری به همراه دارد که بعضی از مهم‌ترین آنها را در اینجا مرور می‌کنیم.
کاهش هزینه‌ها: شرکت‌هایی که از خدمات کلاد استفاده می‌کنند، نیازی به صرف هزینه و سرمایه برای فراهم آوردن زیرساخت‌های خاص ندارند. در واقع این شرکت‌ها لزوما نیازی به سخت‌افزار یا تجهیزات خاصی برای شروع کار با کلاد ندارند. آنها هیچ هزینه‌ای بابت نگهداری، مصرف انرژی یا استخدام کارمندان فنی نمی‌پردازند و به راحتی به کلاد دسترسی دارند. تمام اینها در نهایت به صرفه‌جویی ۲۰ تا ۳۰ درصدی در هزینه‌ها منجر می‌شود. به این ترتیب این شرکت‌ها و سازمان‌ها می‌توانند روی کار خودشان متمرکز شوند و هیچ دغدغه‌ای بابت چنین هزینه‌هایی نداشته باشند.
دسترسی از همه جا و با هر دستگاهی: این یکی از کاربردی‌ترین مزیت‌های استفاده از رایانش ابری است که امکان دسترسی به تمام اطلاعات را از هر دستگاه و طبیعتا هر جایی فراهم می‌آورد. این به معنای قابلیت همراه بودن است که این روزها عامل مهمی در رقابت به حساب می‌آید. به این ترتیب می‌توانید از هر جایی که می‌خواهید کارتان را انجام بدهید و در وقت و انرژی‌تان هم صرفه‌جویی کنید. ارائه خدمات به مشتریان هم از این طریق راحت‌تر می‌شود، چون ساده‌تر و عملی‌ترشده و وابستگی شما به مرکز عملیات یا دفتر کار را از بین می‌برد. در نهایت با چنین روندی همه کارها به شکلی انعطاف‌پذیر و قدرتمند انجام می‌شود. هر جا که هستید، باشید؛ فقط باید یک ارتباط اینترنتی خوب و باکیفیت داشته باشید.
بهره‌مندی از آخرین تکنولوژی‌ها: ارائه‌دهندگان خدمات کلاد همیشه روی قابلیت‌ها و تکنولوژی‌های جدید کار می‌کنند تا آنها را در خدمات خودشان بگنجانند. بنابراین کاربران این سرویس‌ها همیشه می‌توانند به جدیدترین ابزارها و امکانات تکنولوژی دسترسی داشته باشند تا به این ترتیب بتوانند تجارت خودشان را گسترش دهند و روند انجام کارها را به شکلی بهتر و سریع‌تر جلو ببرند. در واقع این خدمات در شرایط اوج کاری هم می‌توانند حمایت خوبی از کسب‌وکارها کرده و به آنها در انجام به موقع و باکیفیت کارها کمک کنند.
امنیت: در گذشته ممکن بود با مشکل کامپیوتری رایجی مواجه شوید که در ادبیات محاوره به آن هنگ کردن می‌گوییم؛ اتفاقی که می‌توانست ناگهان تمام اطلاعات ارزشمندتان را از بین ببرد. حالا با کمک رایانش ابری می‌توانید بدون چنین مشکلاتی به کارتان ادامه دهید. اطلاعات در فضای کلاد باقی می‌مانند و حفظ می‌شوند، به همین دلیل می‌توانند از هر کامپیوتر دیگری هم قابل دسترسی باشند؛ یک نسخه پشتیبان دقیق و نهایی که می‌تواند به کاربران اطمینان خاطر خوبی بدهد. علاوه بر این، سیستم کلاد اغلب به‌صورت خودکار چنین نسخه پشتیبانی را ذخیره می‌کند تا خیال ما بابت امنیت اطلاعات‌مان کاملا راحت باشد. حتی در شرایطی که احتمال قرار گرفتن در معرض هک شدن هم وجود دارد، میتوان با یک سیستم رمزنگاری امن، از اطلاعات محافظت کرد. به همین خاطر است که این روزها بسیاری از شرکت‌های بزرگ دنیا از رایانش ابری استفاده می‌کنند تا بتوانند با کمترین هزینه و بیشترین میزان امنیت، همیشه و همه جا به اطلاعات‌شان دسترسی داشته باشند.
انواع سرویس‌ها
درحال‌حاضر خدمات و سرویس‌های کلاد در سه نوع مختلف عرضه می‌شوند که براساس آنچه به کاربران‌شان ارائه می‌دهند، متفاوت هستند.
زیرساخت به‌عنوان یک خدمت (IaaS): در این مدل سرورهای فیزیکی یا مجازی، تجهیزات شبکه و ذخیره‌سازی در اختیار کاربران قرار داده می‌شود.
پلت‌فرم به‌عنوان یک خدمت (PaaS): در این سرویس علاوه بر مواردی که در IaaS ارائه می‌شود، ابزارها و نرم‌افزارهایی در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌گیرد تا از آنها به‌عنوان پایه اپلیکیشن‌های مبتنی بر وب خودشان استفاده بکنند. این سرویس شامل سیستم‌عامل‌ها، اداره‌کنندگان دیتابیس‌ها و ابزارهای توسعه هم می‌شود.
نرم‌افزار به‌عنوان یک خدمت (SaaS): این محبوب‌ترین مدل خدمات کلاد در بازار است که در آن اپلیکیشن‌ها در فضای کلاد و از طریق یک مرورگر وب متصل به اینترنت در اختیار کاربران قرار می‌گیرند.
علاوه بر اینها و براساس نوع گستردگی و خدمت‌رسانی، سرویس‌های کلاد به دسته‌های کلی کلادهای عمومی برای دسترسی همه، کلادهای خصوصی برای دسترسی به سازمان، کلادهای هیبریدی که منابع خصوصی را به منابع عمومی متصل می‌کنند و در نهایت کلادهای چندمنظوره که شامل استفاده از چند سرویس کلاد به‌صورت همزمان است، تقسیم می‌شوند.
آینده و تغییرات
چیزی که امروز از آینده رایانش ابری می‌دانیم آن است که این تکنولوژی بیشتر و بیشتر گسترش پیدا کرده و در شرکت‌ها، سازمان‌ها و از طرف کاربران سراسر دنیا برای اهداف و کارهای متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما نباید فراموش کنیم که قطعا با رشد تکنولوژی در آینده، روندهای مختلفی برای رایانش ابری شکل می‌گیرند که بعضی از محتمل‌ترین آنها را در اینجا با هم مرور می‌کنیم.
ظهور کلادهای چندمنظوره هیبریدی: هرچند ترکیب کلادهای عمومی و خصوصی درحال‌حاضر در بسیاری از شرکت‌ها استفاده می‌شود، در آینده اما این فاصله کمتر می‌شود تا منابع بیشتر و گسترده‌تری در اختیار کاربران قرار بگیرد. تحقیقات اخیر در این زمینه نشان می‌دهد که تا حالا تنها ۲۰درصد از فرآیندهای تجاری به کلاد منتقل شده‌اند. ۸۰درصد فرآیندهای تجاری باقی‌مانده هنوز به کلاد مهاجرت نکرده‌اند و به همین دلیل این حجم کاری به عملکرد و ملزومات بیشتر و گسترده‌تری برای مدیریت نیاز دارد. این درحالی است که با رشد نیاز به امنیت بیشتر در فضای کلاد، کلادهای چندمنظوره هیبریدی می‌توانند بهترین گزینه برای انتخاب باشند، چون قدرت و منابع هر دو کلادهای عمومی و خصوصی را در اختیار دارند.
تمرکز بیشتر روی امنیت داده‌ها: امنیت اطلاعات و حریم خصوصی برای هر کاربر یا کسب‌وکاری که به کلاد مهاجرت می‌کند، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین دغدغه است. درست به همین دلیل هم هست که قانون حفاظت از اطلاعات عمومی یا GDPR به‌عنوان عاملی مهم در خدمات کلاد در نظر گرفته می‌شود. اتحادیه اروپا این قانون را برای حفاظت از اطلاعات حساس در سیستم‌های آنلاین و از ابتدای فرآیندهای پردازشی تصویب کرده است. هرچند این قانون در اتحادیه اروپا و برای کشورهای عضو آن تصویب شده است، اما در بازار واقعی اثرات آن در سراسر دنیا قابل مشاهده و محسوس است. درحقیقت به همین خاطر است که حالا شیوه درک توسعه‌دهندگان از امنیت در ابزارهای دیجیتال و شیوه استفاده از آن در محصولات‌شان تغییر کرده است.
توجـــه به پردازش مجاور یا پیوسته (Edge Computing): رشد چشمگیر رایانش ابری در چند سال اخیر باعث شده است که بازیگران بزرگ این عرصه مانند شرکت‌های آمازون، مایکروسافت و گوگل در شرایط سختی قرار بگیرند. ارائه این تکنولوژی مبتنی بر متمرکزسازی منابع است و این شرکت‌ها درحال‌حاضر تا حد امکان منابع خودشان را برای این کار متمرکز کرده‌اند. این به معنای آن است که فضای چندانی برای رشد باقی نمانده است. راهکار ویژه این شرکت‌ها ساده است؛ حرکت به سوی پردازش پیوسته. پردازش پیوسته یا مجاور به این معناست که منابع به هسته اصلی اطلاعات (یعنی خود شما) نزدیک‌تر خواهند شد. به این ترتیب به جای ارتباط همیشگی با کلاد، به یک منبع نزدیک‌تر متصل می‌شوید که تنها در صورت نیاز با کلاد در تعامل خواهد بود. بهترین نمونه برای این موضوع، خودروهای خودران هستند که نمی‌توانند برای هر کاری منتظر پاسخ یک سرور از راه دور باشند. آنها با استفاده از یک نرم‌افزار متمرکز در خود خودرو کار می‌کنند که فقط برای به‌روزرسانی‌ها و بازخوردها با شرکت سازنده در ارتباط هستند. در این مدل حجم عظیمی از پردازش‌ها نزدیک به هسته اصلی اطلاعات انجام می‌شود، درحالی‌که بعضی موارد مهم توسط کلاد انجام می‌شود.
تغییرات مبتنی بر کلاد در کسب‌وکارها: همان‌طور که کسب‌وکارها به استفاده از کلادهای چندمنظوره هیبریدی روی می‌آورند، باید خودشان را برای پذیرش چالش‌های مختلف این تغییر هم آماده کنند. یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها نقش‌های جدیدی است که برای مدیریت این الگوهای تازه کلاد، لازم هستند. مشاغلی مانند مدیر کلاد، کارگزار کلاد و طراح کلاد در چنین فرآیندی به سرعت رایج می‌شوند. در واقع این تغییرات در شکل‌گیری تیم‌های کاری و مشاغل تازه هم تاثیر خواهند داشت. رایانش ابری تنها مربوط به آینده کسب‌وکارها نمی‌شود، بلکه درحال‌حاضر و همین جا هم وجود دارد. بسیاری از کسب‌وکارها به‌خاطر مزایای مختلف و گسترده سرویس‌های رایانش ابری، به این ابرهای محبوب مهاجرت کرده‌اند و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که این روند همچنان ادامه داشته باشد.
در واقع آنها انتظار دارند که در آینده‌ای نه چندان دور کسب‌وکارها و سازمان‌ها ناگزیر از همراهی با تکنولوژی‌های روز، بیشتر و بیشتر به این ابرها مهاجرت کرده و از آنها بهره بگیرند. رایانش ابری برای هر شرکتی، کوچک یا بزرگ، راهکار قدرتمند و امنی است. همین موضوع باعث شده است که تغییرات مختلفی در ساختار و قابلیت‌های این تکنولوژی ایجاد شود تا بتواند با نیاز مشتریانش همراه شود.
