نقدعملکرد مرکز تحقیقات مخابرات در طرح ملی نرم افزارهای متن باز
آی تی ایران – کمیته آی سی تی جامعه اسلامی مهندس با صدور بیانیه ای نسبت به نوع سیاست های مرکز تحقیقات مخابرات در قبال پروژه لینوکس فارسی اعتراض کرد.
در این بیانیه آمده است: پروژهي سيستم عامل گنو/لينوکس فارسي که در قالب طرح ملي نرمافزارهاي متنباز آغاز شده است با گذشت بيش از چهار سال از شروع آن، بسياري از مراحل فني خود را پشت سر گذاشته است، تا جائيکه بر مبناي دستاوردهاي آن برخي از موسسات دولتي و خصوصي به صورت خودجوش اقدام به برنامه ريزي براي مهاجرت از سيستمهاي تحت ويندوز به گنو/لينوکس نمودهاند.
اخيرا رياست محترم مرکز تحقيقات مخابرات ايران که هم اکنون به عنوان حامي اصلي طرح مذکور به حساب ميآيد، در چند مصاحبهي خود، بر لزوم خارج شدن پروژه مذکور از آن مرکز خبردادهاند. در اين خصوص چند نکتهي زير قابل تامل و يادآوري است:
1. ايشان در مصاحبهي اول خود در مورخ 20/12/85 اعلام کرده است که “اين طرح بايد به بخش ديگري غير از مرکز تحقيقات مخابرات واگذار شود” چراکه “اين پروژه نياز به تصميم گيري در سطح کلان مملکت دارد و بخش هاي ديگر مي توانند ادامه اين پروژه را انجام دهند”، و در مصاحبهي مورخ 86/1/15 خود نيز اعلام نموده است که “اين پروژه اکنون بايد به خارج از مرکز واگذار شود و بخش خصوصي کار را ادامه دهد”. با توجه به اين گفتهها به نظر ميرسد پيش از مشخص شدن متولي ادامه پروژه، موضوع حذف پروژه مذکور از مرکز تحقيقات مخابرات بررسي و به نتيجه رسيده است. بسیار مناسب است که به جهت تنویر افکار دلایل حذف این پروژه تحقیقات کاربردی از مرکز مادر تحقیقات فناوری اطلاعات وزارت متبوع ارائه گردد.
2. در حاليکه دولت به عنوان مهمترين استفاده کننده از خروجيهاي طرح مذکور خواهد بود، آيا بخش خصوصي توان تصميمگيري در سطح کلان تري از آن مرکز نسبت به اين موضوع برخوردار است؟ کاملا واضح است که بخش خصوصي با وجود استعداد فراوان به دليل نبود بسترهاي مناسب، که آنهم به وزارت ارتباطات و فنآوري اطلاعات برميگردد، از قابليتهاي محدودي برخوردار است.
3. از طرف ديگر ريات محترم مرکز تحقيقات مخابرات به عنوان معاونت آموزش، پژوهش و امور بين الملل وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، از مهمترين تصميم گيران وزارت خانه متبوع خويش براي تعيين مرکز و نهاد متولي ادامه کار است و بطور منطقي انتظار ميرفت ابتدا متولي ادامه کار را تعيين مينمودند و سپس به حذف آن ميانديشيدند. مگر آنکه بگوييم موضوع به وزارت خانه ديگري مربوط است!
4. رئیس محترم مرکز تحقيقات مخابرات عملکرد سال گذشته مرکز تحقيقات مخابرات را طرحهايي به ارزش 25 ميليارد تومان بيان ميکنند و ميگويند “محورهاي اساسي پروژه هاي سال 85، طرح ملي نرمافزارهاي آزاد/متنباز، پورتال اساني، اينترنت ملي و ديتاسنتر بوده است”. بنا بر اين بر پايهي گفتهي ايشان طرح ملي نرمافزارهاي متنباز يکي از مهمترين پروژههاي سال 85 مرکز بوده است، در حاليکه به هيج گونه دستاورد مشخصي از طرح در مدت مذکور اشاره نميشود. از طرف ديگر متوليان طرح مذکور، سال 85 رابه دليل عدم اختصاص بودجه، سال توقف طرح اعلام کردهاند که منجر به عدم بار نشستن فعالیتهای سه سال گذشته و تکمیل پروٰژه شده است. به اين ترتيب اين سوال طبيعي خواهد بود که در سال 85 چه مبلغي به طرح مذکور و زیر پروژههای آن اختصاص يافته است و خروجي آن چه بوده است؟ به نظر ميرسد خروجيهاي طرح مذکور بيشتر حاصل پشتکر، تلاش و علاقهي دست اندرکاران و متوليان طرح بوده است تا حمايت مرکز تحقيقات مخابرات
5. رياست محترم مرکز تحقيقات مخابرات، در مصاحبهي خود بر اتمام پروژه تاکيد نموده است، در حاليکه بنا بر اظهارات متوليان طرح مذکور، اهداف تعريف شدهي پروژه بيشتر ناظر بر مباحث فني بوده است و در حوزههاي مربوط به آموزش، ترویج، فرهنگ سازي و قوانين و مقررات هيچ گونه فعاليتي صورت نگرفته است.
6. از طرف ديگر با توجه به روند سريع تغييرات در حوزهي نرمافزار و اطلاعات، زنده ماندن و کاربردپذيري دستاوردهايفني طرح مذکور، نيازمند حفظ و تداوم طرح در حوزه فني بخصوص تا زمان اجراي شدن نرم افزارهاي مذکور در کشور است. با توجه به اين نکته، آيا دوستان مرکز تحقيقات مخابرات فکر نميکنند که حذف اين پروژه پيش از مشخص نمودن متولي ادامهي کار و مهمتر از آن پيش از مشخص نمودن راهبرد ادامهي کار ،منجر به از بین رفتن يک طرح موفق با ابعاد و تاثیرات ملي آن هم در سال آخر آن میگردد.
7. متاسفانه به نظر ميرسد طرح ملي نرمافزارهاي متنباز تحت تاثير برخي اظهارات غير کارشناسي و حسادتهای افراد مغرض در خصوص بيهوده بودن اقدامات انجام شده در اين طرح قرار گرفته است. خوشبختانه طرح مذکور از شفافيت کامل و بي نظيري برخوردار در بین کلیه پروژههای انجام شده در شور است. ليست کامل و جزئيات مناقصههاي انجام شده و هزينهي هر بخش به همراه خروجیهای آن از سال ۸۲ تاکنون بطور کامل در سايت طرح مذکور (www.foss.ir)در دسترس است و دستاندرکاران و مجريان طرح، تاکنون عليرغم نداشتن مسووليت مستقيم، با برگزاري جلسات مختلف به کلیه ابهامات موجود به خوبی پاسخ داده و آمادگی لازم برای پاسخگوئي به شبهات از خود نشان دادهاند.
8. با توجه به سرگرداني و توقف طرحهاي فن آوری اطلاعات از جمله طرح ملي متنباز در نهادهاي مسوول مانند شوراي عالي فن آوری اطلاعات و شوراي عالي انفورماتيک و شوراي عالي اطلاع رساني، به نظر ميرسد کارکرد نهدهاي مسوول در امور فن آوری اطلاعات وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات بيشتر تحت تاثير فعاليتهاي مربوط به ارتباطات است و فن آوری اطلاعات از جايگاه بسيار ضعيفي در سياستگذاري و عملکرد وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات برخوردار است، در حاليکه بر اساس قانون، شرح وظايف و اختيارات وزارتخانه مذکور مصوب مجلس شوراي اسلامي، بخش فن آوری اطلاعات حجم عمده ايي از وظايف و ماموريتهاي آن وزارت خانه را تشکيل ميهد.