سنگ پای قزوین در سئول!

نام نویسنده: هادی نجفی

بزرگراه فناوری – دنیای هارددیسک‌ها در عین سادگی ظاهری آن بسیار پیچیده‌ است. تعداد سازندگان هارددیسک در جهان از تعداد انگشتان نحیف دستِ یک کودک قحطی‌زدة سومالیایی کمتر است.

از اطلاعات جالب برای خوانندگان جراید، دانستن وضعیت رقبا در یک حوزه خاص فناوری و روابط آن‌ها با یکدیگر است. مطالبی که در ذیل بدان خواهیم پرداخت با این نگرش تهیه‌ شده و گزارش مختصری‌ از وضعیت کنونی سازندگان بزرگ حوزه‌ ذخیره‌سازی را شامل خواهد شد. باشد که قبول افتد!

Quantum

درحال‌ حاضر خانواده Fireball‌ این شرکت آمریکایی در رایانه‌های بسیاری از ایرانیان درحال گردش و چرخش و رق و آواز است. در روزگاران قدیم Quantum جایگاه دوم فروش را بعد از Seagate در اختیار داشت. هارددیسک‌های این شرکت در اواخر سال 90 میلادی به‌طور کامل در کارخانجات شرکت ژاپنی ماتسوشیتا صاحب مارک تجاری Panasonic تولید می‌شدند. سال‌های آخرین دهه 90 میلادی، رکود در فروش رایانه‌های ‌شخصی مشکلات فراوانی برای سازندگان هارددیسک مانند Western Digital و Maxtor ایجاد کرد. در سال 2000 میلادی رییس Quantum‌ با گفتن جمله تاریخی “جانم خلاص و مهرم آزاد” بخش تولید هارددیسک شرکت خود را به Maxtor واگذار کرد. Quantum چند سال قبل از این عمل جگرخراش برای توسعه سیستم ذخیره‌سازی مجموعه خود شرکت DEC را که متخصص سیستم‌های SCSI‌ بود تحت تملک خود درآورد. از مشکلات بزرگی که Quantum‌ پس از تصاحب DEC‌ به‌‌آن دچار شد، اختلاف‌ها و تضادهای فرهنگی شرق و غرب آمریکا بود که در پایان، مسؤولان این شرکت را مصمم به فروش بخش‌ ذخیره‌سازی‌ کرد. درحال حاضر Quantum‌ زنده ‌است و به‌تازگی (2005 میلادی) مالکیت شرکت Certance را که در حوزه سیستم‌های ذخیره‌سازی خطی فعالیت می‌کرد و سابق بر این متعلق به Seagate بود، در اختیار گرفته‌ و عضو کنسرسیوم LTO‌ شده‌ است که اعضای بلندپایه آن را IBM، Seagate، NEC، Certance و HP تشکیل می‌دهند.

Fujitsu

شرکت ژاپنی Fujitsu با هفتاد سال سابقه و داشتن عنوان اولین تولیدکننده رایانه در ژاپن با نام FACOM 100‌ در سال 1954، اصلی‌ترین رقیب خانگی NEC و رقیب جهانی IBM قلمداد می‌شود. مشکلات متعددی که در هارددیسک‌های این شرکت نمایان شد، موجب ‌‌شد تا این شرکت در سال 2001 میلادی از تولید هارددیسک با هدف کسب سهم در بازار خرده‌فروشی (مصرف‌کنندگان عام) صرف‌نظر کرده و تولید خود را بر هارددیسک تخصصی برای استفاده در سرورها و دستگاه‌های ‌قابل ‌حمل متمرکز کند. سطح هارددیسک‌های ATA سری MPG‌ این شرکت در زمان کار با ازدیاد غیر عادی دما همراه ‌بود که این مشکل ایجاد Bad Sector و از دست‌ رفتن اطلاعات مصرف‌کنندگان را به‌دنبال داشت. اگر به‌خاطر داشته باشید هارددیسک‌های SCSI این شرکت‌ را سل‌ها قبل شرکت آواژنگ در ایران توزیع می‌کرد.

Fujitsu-Siemens Computers شرکتی است با روحیات ژرمن‌ها و تحت مدیریت سامورایی‌ها که در در سال 1999 با سهم برابر تاسیس شد. تجهیزات ذخیره‌سازی محصولات این شرکت که بیشتر بازار رایانه‌های کیفی را هدف گرفته در کارخانجات Fujitsu ژاپن تولید می‌شود.

HP

شرکت HP طیف وسیعی از تجهیزات ذخیره‌سازی را تولید کرده و از آن‌ها در محصولات تولیدی خود مانند PC، Servers و Laptop استفاده می‌کند. HP بازار رسمی برای فروش مستقیم این سری از محصولات خود پیش‌بینی و ایجاد نکرده ‌است اما به‌دلیل داشتن سهم بالا در حوزه محصولاتی که به تجهیزات ذخیره‌سازی نازمند هستند، HP از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این حوزه شناخته می‌شود.

Maxtor

مدیران Maxtor‌ پس از خرید شرکت Quantum‌ در سال 2001 میلادی دریافتند که اختلافات دو واحد مستقل طراحی و توسعه بازمانده از Quantum واقع در Milpitas و Shrewsbury این شرکت را نیز به باد فنا خواهد داد، پس در اقدامی سریع‌بخش Milpitas به‌کنار نهاده ‌شد. معرفی سریDiamondMax که با استقبال فراوانی در بازار مواجه شد، مرهون تحقیقات به‌جای مانده از Quantum و سرمایه‌گذاری به‌موقع Hyundai‌ بود که Maxtor‌ را از ورشکستگی قطعی به‌دور داشت. بر خلاف اغلب سازندگان هارددیسک، مدیریت Maxtor از ورود به حوزه تولید بسیار وسوسه‌انگیز هارددیسک‌های 5/2 اینچی مورد استفاده در Laptop و MP3 Player‌ حذر کرد و به توسعه حضور خود در بازار هارددیسک‌های خارجی (External) و قابل حمل (Portable) می‌اندیشد.

Toshiba

دارنده جایگاه چهارم در بین سازندگان برتر نیمه‌رساناها (Semiconductors) بیش از یک قرن سابقه حضور در حوزه صنایع الکتریکی و الکترونیکی را دارد. درحال حاضر شرکت ژاپنی Toshiba اصلی‌ترین سازنده و توزیع‌کننده هارددیسک‌های 5/2 اینچی و 8/1 اینچی مورد استفاده در تمامی دستگاه‌های قابل‌ حمل است. محصولات این شرکت در این حوزه به‌صورت مستقیم در فروشگاه قابل خرید نیست بلکه از این محصولات در داخل دستگاه‌های قابل ‌حمل و به ‌شیوه سارشی تولید و استفاده می‌شود. Toshiba‌ اولین هارددیسک 5/2 اینچی با ظرفیت 200 GB‌ با قابلیت ذخیره‌سازی عمودی را معرفی کرده‌ است. Samsung(2)، Toshiba(4) و IBM(19)‌ و Matsushita(14) نیز به‌عنوان فعالان حوزه تولید هارددیسک در بین بیست شرکت برتر نیمه‌رسانای جهان حضور دارند.

Seagate

اگر دنبال یکی از سه ‌غول بی‌شاخ‌و‌دُم این حوزه می‌گردید بدون شک با شرکت آمریکایی Seagate‌ مواجه خواهید شد که بر اساس سیاست بچرخ تا بچرخیم، عاشق چرخاندن دیسک‌ها است. این شرکت از سوی مجله Forbes‌ به‌عنوان برترین شرکت سال 2006 میلادی شناخته شده‌‌ است. تا چند سال پیش تمام دیسک‌ها با سرعت 5400 دور در دقیقه (RPM) به‌دور محور مرکزی خود می‌چرخیدند، اما Seagate‌ در سال 1992 با معرفی خانواده Barracuda سرعت چرخش‌ آن‌ها را به 7200 RPM ارتقا داد و در سال 1996 نیز با معرفی خانواده Cheetah سرعت را تا 10,000 RPM بالا برد و در سال 2000 میلادی این سرعت را با معرفی خانواده X15 تا 15,000 RPM افزایش داد. چند ماه قبل نیز هارددیسک 750 GB را با فناوری ذخیره‌سازی عمودی معرفی کرد. ماه گذشته Seagate مالکیت کامل سهام دو میلیارد دلاری شرکت Maxtor را در اختیار گرفت و 300 میلیون دلار در هزینه‌های خود صرفه‌جویی‌کرد. گارانتی پنج ساله وجه امتیاز محصولات این شرکت در بازار آن است.

Western Digital

شاید برای شما‌ هم جالب باشد که بر خلاف دیگر صنایعی که زرد شده‌اند، صنایع ذخیره‌سازی یکی از معدود حوزه‌هایی ‌است که هنوز آمریکایی ‌است. هر چند تولید اغلب این محصولات در چین، مالزی، تایوان یا سنگاپور صورت می‌گیرد اما طراح و مالک آن‌ها چشم‌بادامی‌ها نیستند! Western Digital که بیشتر با WD شناخته ‌شده ‌است، در دهه هشتاد میلادی از تولیدکنندگان بزرگ چیپ‌کنترل‌گر هارددیسک بود که اغلب هارددیسک‌های IBM با آن طراحی و عرضه ‌می‌شدند. WD‌ به کمک Compaq از توسعه‌دهندگان رابط ATA‌ و بعدها از اولین‌ها در استفاده از رابط SCSI‌ بودند. عمل ساختارشکنانه WD معرفی هارددیسک‌های ATA‌ با پسوند تجاری JB بود که از 8 MB Buffer‌ (حافظه مقت) بهره می‌برد. سری JB دیگر تولیدکنندگان این حوزه را وادار به توسعه این قابلیت کرد. در اواخر دهه نود میلادی و زمانی‌ که WD از یک ‌سو مقهور قدرت‌نمایی Quantum شده ‌بود و از دیگر سو با چندین پروژه شکست‌خورده مواجه شده ‌بود، IBM طی یک قرارداد میان‌مدت با انتقال تجارب و فناوری هارددیسک‌های اختصاصی خود (GMR) به WD جان دوباره‌ بخشید. این قرارداد درحال حاضر به اتمام رسیده ‌است. درحال حاضر WD اولین عرضه‌کننده هارددیسک SATA با 10,000 RPM و سرعت دست‌یابی به اطلاعات در شش میلی‌ثانیه است. WD در برخی از محصولات جدید خود از سطوح شفاف به‌جای سطوح فلزی قبلی برای پوشش اجزای داخلی هارددیسکها استفاده می‌کند.

Hitachi GST

در سال 2003 شرکت هیتاچی ژاپن به اتفاق IBM اقدام به تاسیس شرکت Hitachi GST کردند که با همراهی مشهورترین بخش تحقیق و توسعه (R&D) کنونی دنیا به‌صورت تخصصی در حوزه هارددیسک فعالیت می‌کند. دفتر مرکزی این شرکت در San Jose ایالت کالیفرنیای آمریکا قرار داشته و بخش توسعه آن در ژاپن واقع ‌شده‌ است. این شرکت توجه بسیاری بر روی مصرف‌کنندگان داشته و بر پایه تجربیات منتقل شده IBM و سرمایه مالی هیتاچی لرزه بر اندام رقیبان انداخته است. در اولین قدم اساسی، این شرکت اولین هارددیسک 500 GB را به بازار معرفی کرد. علی‌رغم سفارش ما، این شرکت امسال در بین برتری‌های عالم ‌امکان قرار داده نشده‌ است که قابل پی‌گیری است. فناوری ذخیره‌سازی عمودی که استفاده از آن موجب افزایش فضا برای ذخیره اطلاعات می‌شوند با شدت و حدت بسیاری از سوی Hitachi GST دنبال شده و به‌صورت گسترده در هارددیسک‌های حجیم استفاده می‌شود. شرکت هیتاچی تا سال 2003 در جمع بیست سازنده برتر نیمه‌رساناهای جهان حضور داشت.

Samsung

نام Samsung در زبان شیرین کُره‌ای که شباهت زیادی به لهجه چادرنشینان دشت‌ کویر ایران دارد، سه‌ستاره معنی می‌دهد. این شرکت در هر حوزه‌ای قادر به فعالیت‌ آن‌ هم از نوع مثبت و سازنده ‌است. به‌عنوان مثال تا می‌توان از تولید سنگ‌پای ‌قزوین در کارخانه سئول و ساخت آثار باستانی برای کشورهایی که قدمت درست ‌و حسابی مانند امارات متحده عربی ندارند، اشاره کرد. درحال حاضر این شرکت تولید شکر، مدیریت تیم baseball، صنایع ماشین‌های سنگین، مدیریت صنایع کشتی‌سازی، تولید لنت ترمز، مدیریت شرکت‌های بیمه، برج‌سازی از نوع پتروناس مالزی یا برج دبی، توسعه‌ صنایع پتروشیمی،‌ شراکت با کمیته ملی المپیک از سال 1997 و صنایع طراحی و تولید نیمه‌رساناها را در کنف اختیار خود دارد. به‌عبارتی Samsung نقش زبل‌خان دنیای تجارت را ایفا می‌کند. حضور در جایگاه دوم جمع بیست سازنده برتر نیمه‌رساناهای جهان پس از Intel مایه مباهات ین شرکت است. Samsung در بین سازندگان هارددیسک حضور دارد چون می‌تواند و بس! مجموعه Samsung در حوزه IT‌ به تولید قطعات الکترونیکی و حذف سیستم‌های مکانیکی علاقه فراوانی دارند، به‌همین دلیل سرمایه‌گذاری بیشتری در حوزه هارددیسک انجام نمی‌شود. توسعه سیستم‌های مبتنی بر چیپ‌های NAND تمام فکر و ذکر کره‌ای‌ها را به‌خود مشغول کرده ‌است. حافظه موقت بسیاری از هارددیسک‌های کنونی از سوی Samsung و Infineon‌ تامین می‌شود.

IBM

تاسیس شرکت Hitachi GST در سال 2003 نتیجه همکاری مشترک IBM به‌اتفاق هیتاچی بود. در واقع IBM با تاسیس این شرکت که صاحب 75 درصد سهام آن است، خود را به‌طور مستقیم از حوزه اجرایی ساخت هارددیسک خارج ‌کرده و فقط در حوزه تحقیقاتی آن فعالیت خواهد کرد. البته IBM استاندارد جدیدی در هارددیسک‌های کوچک ایجاد کرده ‌است که با تولید Microdrive به دنیای IT معرفی شد. بخش فناوری‌های نوین IBM‌ فعالیت اصلی خود در زمینه سیستم‌های ذخیره‌سازی را Magnetic RAM تعریف کرده‌‌ است. البته این شرکت هارددیسک‌های مورد استفاده در سرورهای پرقدرت خود را بر همان شیوه قبلی طراحی و تولید می‌کند.

مطالعه موارد فوق اطلاعات حداقلی درباره سازندگان هارددیسک در اختیار خواننده گذاشته و آن را با سیاست‌های کلی این شرکت‌ها به‌اختصار آشنا می‌کند.